• Онлайн-әнҗуман
• 21 Сәуір, 2021

«Қазақстан яшлирини тәрбийиләштики этномәдәний әнъәниләр»

Өткән җүмә күни Қазақстан Җумһурийити Әхбарат вә җәмийәтлик тәрәққият министрлигиниң «2021-жили этносларара мунасивәтләрни мустәһкәмләш йөнилишидики семинарларниң, тренинглар билән учришишларниң реҗисиниң» 13-тармиғиға мувапиқ, Қазақстан Җумһурийити Әхбарат вә җәмийәтлик тәрәққият министрлигиниң «Қоғамдық келісім» җумһурийәтлик дөләт мәһкимиси Алмута шәһири Достлуқ өйи хизмитини тәминләш башқармисиниң уюштуруши билән ZOOM суписида «Қазақстан яшлирини тәрбийиләштики этномәдәний әнъәниләр» мавзусида җумһурийәтлик онлайн-семинар болуп өтти. Униңға Қазақстан Җумһурийити Парламенти Мәҗлисиниң депутатлири, ҚХАниң этномәдәнийәт бирләшмилири, вилайәтләрниң, Нур-Султан, Алмута, Чимкәнт шәһәрлириниң вә ҚХА Достлуқ өйлириниң «Қоғамдық келісім» коммуналлиқ дөләт мәһкимилириниң рәһбәрлири билән хадимлири, ҚХА Илмий-эксперт топлири билән регионаллиқ қурулумлириниң, ҚХА кафедрисиниң әзалири, этномәдәнийәт бирләшмиләрниң яшлири, «Жаңғыру жолы» вә «Жарасым» ҚХА яшлар һәрикитиниң вәкиллири, яш алимлар, докторантлар, магистрлар, студентлар иштрак қилди. Кәң даиридә өткән ушбу чарә-тәдбиргә ҚХА Рәисиниң орунбасари, җумһурийәтлик Уйғур этномәдәнийәт мәркизи Алмута вилайәтлик шөбисиниң рәиси Закирҗан КУЗИЕВ модераторлуқ қилди.

Шәмшидин АЮПОВ, 
«Уйғур авази»

Онлайн-семинар «Хабар» телеканили тәрипидин чүширилгән программини көрситиштин башланди. Униңда семинар иштракчилири Қазақстанда истиқамәт қилидиған һәрхил милләтләрниң урпи-адәт, әнъәнилири, сәнъити вә башқа тәрәплири билән тонушти. Мәзкүр фильмда елимизгә кәлгән америкилиқ меһманға һәмра болған қазақ жигитлири Қазақстан вә униңда истиқамәт қиливатқан милләтләр тоғрилиқ әхбарат берип, уни дәсләп уйғурларниң мол йейилған дәстихиниға башлап кирди. Меһманларни миллий мәдәнийитимизниң җанкөйәри Халима Шаваева йеқимлиқ нахша-сазлири билән қарши алди. Уйғурниң шох вә әвришим уссуллирини тамашә қилған америкилиқ меһман уйғур таамлиридин еғиз тәккәндин кейин, униңға ҖУЭМ рәисиниң орунбасари Шәмшиқәмәр Абдурахманова уйғурлар вә уларниң урпи-адәт вә әнъәнилири тоғрилиқ қисқичә сөзләп бәрди...
Семинарниң рәсмий қисмини Закирҗан Пирмуһәммәтоғли киришмә сөз билән ечип, униң иштракчилирини вә мәхсәт-маһийитини тонуштурди. Шуниңдин кейин тәбрик сөз новитини алған Қазақстан Җумһурийити Әхбарат вә җәмийәтлик тәрәққият министрлиги этносларара мунасивәтләрни тәрәққий әткүзүш комитетиниң рәиси Ғалым Шойкин, Қазақстан Җумһурийити Парламенти Мәҗлисиниң депутатлири Жанарбек Әшимжан вә Вакил Нәбиев ҚХА этномәдәнийәт бирләшмилириниң хизмитини тилға алғач, ушбу җәмийәтлик тәшкилатларниң қазақстанлиқ яшларни вәтәнпәрвәрлик вә урпи-адәт, әнъәниләр асасида тәрбийиләштики ролини алаһидә тәкитлиди һәм мошу йөнилиштә атқурулушқа тегиш әмәлий ишлар әтрапида өз ой-пикирлири билән ортақлашти вә семинар ишиға утуқ тилиди.
Онлайн-семинар җәриянида Дуниявий қазақлар қурултийи рәисиниң орунбасари Әдилбек Ыбырайымулы, «Наири» әрмән мәдәнийәт мәркәзлири ассоциациясиниң рәиси Артуш Карапетян, «Вайнах» Қазақстан чеченлири вә ингушлири ассоциациясиниң рәиси Ахмет Мурадов, ҚҖ Әхбарат вә җәмийәтлик тәрәққият министриниң штаттин ташқири мәслиһәтчиси Тимур Жумурбаев, Алмута вилайити һакимийити ички сәясәт башқармисиниң «Қоғамдық келісім» коммуналлиқ дөләт мәһкимисиниң башлиғи Сандуғаш Дүйсенова, Җамбул вилайити һакимийитиниң ички сәясәт башқармисиниң «Қоғамдық келісім» коммуналлиқ дөләт мәһкимисиниң башлиғи, философия пәнлириниң намзити Пәридәм Мәмәтова, Қариғанда вилайити һакимийитиниң ички сәясәт башқармисиниң «Қоғамдық келісім» коммуналлиқ дөләт мәһкимисиниң башлиғи Бахтияр Бекмурзаев, «Любавушка» рус этномәдәнийәт мәркизиниң рәиси, Қариғанда вилайитиниң Сәтбаев шәһири Достлуқ өйи йенидики «Ақыл-пікірталас» клубиниң йетәкчиси Анжела Кондратова, Атырав вилайити ички сәясәт башқармиси «Қоғамдық келісім» коммуналлиқ дөләт мәһкимисиниң ҚХА қурулумлири билән ишләш бөлүминиң башлиғи Гүлнафис Жармуханбетова, әл-Фараби намидики Қазақ миллий университетиниң философия вә сәясәтшунаслиқ факультетиниң диншунаслиқ вә мәдәнийәтшунаслиқ кафедрисиниң чоң оқутқучиси, гуманитарлиқ пәнләр магистри, Цюрих университетиниң «Иҗтимаий антропология» мутәхәссислиги бойичә PһD докторанти Динара Абилденова, «Ахыска» түрк этномәдәнийәт мәркизи» җәмийәтлик бирләшмиси Билим комитетиниң рәиси, 1-Талғир шәхсий лицей-интернатиниң мудири Дилдар Бадалова, ҖУЭМ йенидики «Уйғур анилири» кеңишиниң рәиси, «Ана тилим — дана тилим» балиларға беғишланған «Yutobe»-канили программисиниң муәллипи Зорабүви Авутова, «Центр заботы-Хэсэд Полина» ҖЧЙниң мудири, Алмута шәһәрлик «Шалом» этномәдәнийәт бирләшмисиниң, «Мицва» Қазақстан еврейлири миллий тәшкилатлири ассоциациясиниң рәиси Инесса Чугайнова, Миллий йеңилиниш мәктәп-комплексиниң мудири, Шималий Қазақстан вилайити ҚХА илмий-эксперт топиниң әзаси Ләззат Жалмуқанова, Алмута шәһири Чәт тиллар педагогика колледжи мудириниң тәрбийә ишлири бойичә орунбасари Жанар Тилеукина, Чимкәнт шәһиридики «Дустлик» Қазақстан өзбәклириниң этномәдәнийәт бирләшмиси рәисиниң орунбасари Нуриниса Досметова қазақстанлиқ яшларни урпи-адәт вә әнъәниләр асасида тәрбийиләшниң һәрхил йөнилишлири бойичә доклад қилди вә видеороликларни көрситип, онлайн-семинарниң техиму мәзмунлуқ өтүшигә зәмин яратти.
Умумән, натиқлар өз докладлирида елимиздә этномәдәнийәт бирләшмилириниң Қазақстан яшлирини вәтәнпәрвәрлик роһта вә урпи-адәт вә әнъәниләргә әмәл қилған һалда тәрбийиләш вә яшларниң дөләт тили —қазақ тилиниң риваҗлинишиға төһпә қошуш, шуниң билән биллә, мәдәнийитини, сәнъитини, урпи-адәт вә рәсим-йосунлирини, ана тилини сақлаш һәм риваҗландуруш бойичә атқурулуватқан изгү паалийәтлиригә әтраплиқ тохтилип өтти. Қазақстан яшлириниң этномәдәний тәрбийисидә милләтләрара мунасивәтләрниң, өзара достлуқ һәм һәмкарлиқниң, төзүмлүк билән миллий разимәнликниң муһим роль ойнайдиғанлиғини, елимиздә иҗил-инақ һаят кәчүрүватқан милләтләр билән еләтләрниң урпи-адәт вә әнъәнилирини чоңқур үгинип, өсүп келиватқан әвлатниң қәлбигә сиңдүрүш, әҗдатлардин мирас болуп келиватқан надир қәдрийәтләрни сақлаш вә уларға һөрмәт билән қараш — бүгүнки әвлатниң муқәддәс пәрзи екәнлигини һәм яшлиримизни изгү мәхсәттә тәрбийиләшкә алаһидә әһмийәт бериш лазимлиғини тәкитләшти. Шундақла улар өз нутуқлирида барлиқ күч-җигәримизни әвлат тәрбийисигә вә миллий урпи-адәт, әнъәниләрни техиму риваҗландурушқа сәрип қилсақ, келәчигимизниң капалити — яш әвлатниң әқлий сағламлиғини тәминләшкә болидиғанлиғини, әгәр бу мәсилиләргә һәртәрәплимә вә чоңқур яндишалмай қалсақ, у чағда риқабәтчилик овҗ алған бүгүнки дәвирдә техиму арқида қелишимизниң еһтималдин жирақ әмәслигини алаһидә қәйт қилишти. 
Умумән, мәзкүр семинар пүткүл дунияни чаңгилиға еливалған пандемиягә бағлиқ онлайн шараитта өтсиму, униң иштракчилирида чоңқур тәсират қалдурди.