• Шеирлар
• 28 Мамыр, 2021

Келәчәкниң гүл вәслини сизимән

Раһиләм МУЗӘППӘРОВА

Шеирий гүлдәстә
Балилиқ чағда гәр нахша ейтсам,
Хәлқим «Шаир» дәп ат бәргән маңа.
Әза қилмиса мени иттипақ,
Язимән тинмай, кайиш йоқ аңа.
Җаһанни тутқан муңлуқ авази
Даңлиқ нахшичи үни боғулмас.
Хәлқини дилдин сөйгән шаирниң
Илһам чәшмиси һәргиз соғулмас.
Көзгә илмаслар – сөзни билмәсләр,
Қилишар маңа тәнәю-тапа.
Ташлимасмән һеч қутлуқ қәләмни,
Мәйли, чәксәмму миң җәбру-җапа.
Көктә тилсим күч, йәрдиғу адәм,
Һәммигә бирдәк – Алланиң әмри. 
Сөйүнүш билән көз тиккән аләм –
Иҗат-әмгәктә инсанниң қәдри...
«Гәр улуғ болсаң, кичик бол!» дегән,
Дана хәлқимниң һекмити әстә.
Илһам пәрисин бағримға бесип,
Әлгә сунимән шеирий гүлдәстә!

Алтун нахша
Алтун ашлиқ – сирлиқ саз,
Йәр-җаһаңда мәзмуни.
Ават йезам бәкму уз,
Әң гөзәл юрт дәр уни.
Алтун нахша – бөлҗүргән
Шерин-шекәр худди бал.
Әлни хошал күлдүргән
Һалал әмгәк, еһтимал.
Алтун нахша – һәр шеир
Дилларниң хуш чачқуси.
Уйғурумниң наваси – 
Дил-бәһриңни ачқуси.
Алтун нахша сун әлгә,
Бағ-бостанға җан берәр.
Жүрәктин чиққан нида
Ана-юртқа шан берәр.
Алтун нахша – бир дастан,
Унда әлниң қисмити.
Алқишлайду йәр-асман
Болса пәрзәнт һиммити.
 Нәқират:
Алтун нахша – гаң нахша,
Мисли баһар, таң нахша.
Әл қәлбидин орғуған,
Дилға арам – җан нахша!

Ана тилим
Булбул кәби сайрисам,
Ана тилим – даналиқ.
Әҗдатлардин дариған,
Һәрбир сөзи мәналиқ.
Қилич кәлсә бешиңға,
Кәчмә ана тилиңдин.
Тәләй қуши қешиңға
Келәр һүнәр-билимдин.

Ана тилим сүт билән
Сиңгән мениң қенимға.
У – виҗданим, иманим,
Қувәт берәр җенимға.
Һалал ана тилимдин
Илһам оти лавлиған.
Йәтмиш йәттә пуштумниң
Роһи мени тавлиған.
Ана тилим әзәлдин
Аләмара даңлиқтур.
Пән-маарип һәм сәнъити,
Өз йезиғи шанлиқтур.
Жүрәк – булбул болмиса,
Илһамиң нәдин келәр.
Ана тилиң болмиса,
Әсқатмас илим-һүнәр.
Сөйсәң әгәр елиңни,
Асра ана тилиңни!
 Дехан – шаирә 
Хушхой дехан-шаирә
Илимниму чөримәс.
Кәтмән – қәләм илкидә
Иҗаттин үз өримәс.
Бова-мома һүнәрлик
Өткән екән саламәт.
Бейит-қошақ тоқушуп,
Сөзләр екән аламәт.
Сахавәтлик, көйүмлүк,
Изгүлүккә йетишкән.
Досту-ярға сөйүмлүк,
Әлгә тазим етишкән.
Бүйүкләргә йәт дехан,
Етиз саңа – чоң мәктәп.
Билип сени ғәзәлхан,
Өтәр хәлқим миң әсләп.
Һалал әмгәк болғач яр,
(Дүшминигә болмас хар).
Ризван Имам тевипниң,
Қизи шаир гүл хумар.
Етиз-көктә пәрвази
Һәммә ишта һазир қиз.
Булбул кәби авази
Бәрна дехан – шаир қиз.
Кәтминиңдин гүл үнсун,
Нәзим пүтсун қәлимиң.
Тәләй қуши өргәлсун,
Әлгә төһпә тәлимиң.

Шаир вә булбул
Шаир дегән – булбул у,
Иҗаткарниң яхшиси.
Әл бәхтини тилигән
Түгимәйду нахшиси.
Қәлби худди булақтур,
Гөзәл сөзләр үнчиси.
Ечилиду дилларда
Униң иҗат ғунчиси.
Чаң кәлтүрәр бағларни
Хушхой-ләйзан наваси.
Сөйгү билән сирдашқан
Ашиқ-мәшуқ даваси.
Маһир бағвән сәһәрдә
Булбул билән сөһбәтдаш.
Тәңкәш ейтқан қошақлар
Өмрүңдә сәпәрдаш.
Әгәр шаир муңланса,
Ғәмкин булбул нидаси.
Тәскин берәр әркиләп,
Таң-чолпанниң зияси.
Шаир қизиң бәхтигә,
Ават беғи яшнайду.
Илһам елип униңдин,
Булбул нава башлайду.

 Турмуш тиниқлири
 (Төртлүкләр)

 1
Өзәмдин башқиси уни көтәрмәс,
Ғәм вә қайғуни һечбир чүшәнмәс.
Изгү хиялим болғачқа һәмра,
Мәғрурмән дайим, киши ишәнмәс.
                              2
Шеирлирим гүлләр кәби, охшимас,
Хасийити – һәқиқәтниң бәлгүси.
Җан-җениңға шипа болуп мисралар,
Көңлүңгә нур – шатлиқ һислар кәлгүси.

                              3
Өмрүмдики еғирчилиқ, дәртләрни,
Ишләп тинмай, әмгәк билән йәңдим мән.
Беғәм болмай, һошиярлиқни дост тутуп,
Иш-һүнәрни үлгә қилип кәлдим мән.
                              
4
Анисизни баққан җандин меһир кинәп,
Ғәмкин өстүм балилиқтин, беғәм әмәс.
Мәктәптиму, етиздиму чин дилимдин
Левән нахша һәм шеирға қойдум һәвәс.
                               
5
Билимликни көрмәс, кимдур, чүшәнмәс,
Тосқунларға ақил адәм бой бәрмәс.
Ейтқан сөзи өз ишиға мунасип,
Дана әшу, аңа һечким тәң кәлмәс.
                               
6
Көп тилни билгән яхши, лекин балам:
Өз ана тилиңни бил, уйғурға хас.
У, билсәң, кимлигиңниң капалити,
Әҗдатлардин аманәт – қутлуқ мирас.

                              7
Тақәтсиз күттүм, бәхтиңни қанчә,
Күндә көрсәм дәп, сеғинип шунчә.
Күлүп тәбиәт, кәлгәндә көкләм,
Сөзлиди маңа порәкләп ғунчә.
                           8
Һәқиқәтни билгән – биләр иманни,
Униң көңлигә яр пәқәт бир Аллаһ.
Буни мән силәргә ейтқиним үчүн,
Өзәмни бәхитлик сезиндим, биллаһ!

                           9
Ой-хиялим хәлқим билән һәрдайим,
Чин жүрәктин уни сөйгән қизи мән.
Әл пәрзәнди – ели үчүн йәр вайим,
Келәчәкниң гүл вәслини сизимән.

                          10
Аниниң арзуси – нур кәби таза,
Меһридин пәрзәнди алиду дәрман.
Аләмдә һеч Ана көрмисун һаза,
Тәләйдин-тәләйгә улашсун арман!

                         11
Өмәр һәйям кәби жүрәк отидин
Отлуқ бир мисралар тизалисам, бәс.
Хәлқим сөйгидәк бир сөзүм болмиса,
Әйип өзәмдә, мән шаир әмәс.

                         12
Өмүрлүк тәҗрибәм – өзәмгә мәктәп,
Көп көрдүм, достлирим, яхши-яманни.
Әмгәктин туғулар екән изгүлүк,
Вақит – айрийдекән чәштин саманни.

                         13
Келәчиги униң туманлиқ демә,
Иҗадий әмгәктин тәләй туғулар.
Һәсәтхор адәмдә болмайду вапа,
Өзи әшкән жипқа өзи боғулар.
                        14
Ишқиң изһари – зиминға патмас,
Ой-илһамиға қилғач ихтияр.
Таңдин нур әмсә һәрбир сөзлириң,
Арзу-үмүткә болғуси у яр.
                      15
Тағдәк җәбрини көтәргәчкә у,
Һәр адәмниң һаятта өз орни бар,
Келиду әмгәктин қәдири чоқум,
Иқбал-бәхтигә келиду зоқуң.
                      16
Бүйүк Фарабий, әлламә Махмут,
Хас Һаҗип кәби шаирни бәргән,
Илму һекмәттә йоқтур қияси – 
Улуғвар милләт Уйғурум, җәзмән.
                            17
Бәк илимпәрвәр болғанчүн хәлқим,
Йетилгән нурғун оғул-қизлири.
Шаирә Назук, Батур Майимхан,
Палван Садири – таң юлтузлири.
                          18 
Қақас чөлләргә көчәтләр тикип,
Каризлар қезип, аңа җан бәргән.
Гүлистан кәби йезилар қуруп,
«Ават» дәп аңа қутлуқ нам бәргән.
                          19
Бағларға кирип, қилғин тамашә,
Һәр ян сәрәмҗан, көркәм, һәйвәтлик.
Истимал қилсаң, алур мәйлиңни,
Һәрхил мевиләр хойма шәрбәтлик.
                          20
Алтә астанә, йүз шәһәр қурған,
Уйғурум мениң әзәлдин мемар.
Әмгәк әҗридин бағлири – раһәт,
Булбули хәндан қилиду хумар.
                          21
Дунияға мәшһур өтмүш тарихи,
Асассиз демә уйғур хәлқини.
Әвлия, ханлар униң пуштидин
Илму-һекмәтниң билгән пәрқини.
                       22
Тәсвирий сәнъәт, миллий йезиқта
Яратқан хәлқим нурғун кәшпият.
Бевапаларға һүнәр үгитип,
Ақивәт өзи қилған пәндият!
                       23
Или дәрияси – һәҗәпму көркәм,
Саһилда чоғлуқ дәстә тизимән.
Кинәп өсмүрлүк кәпсиз дәмләрни,
Долқунларара тинмай үзимән.
                      24
Үмүтни өчириш һеч мүмкин әмәс,
Тәғдирниң тәниси қәлбиңни езәр.
Мустәһкәм болса гәр ихлас-ирадәң,
Әмгәк вә иҗадиң өмрүңни безәр.
                       25
Атаю-анам туғулған Ават,
Җенимдин әзиз гөзәл маканим.
Әҗдатлар роһи пуриғи сиңгән,
Өзәңсән қутлуқ җану-җаһаним.