- Йеңилиқлар
- 22 Ақпан, 2013
«Өмүр йолида» өткән 523 күн
Мәхсәтҗан телефон қилип:
— Әтә маңа жилиға бир қетим кийидиған костюмам билән бир күн жүрүшкә тоғра келиватиду, — деди һәзил арилаш.
— Чүшәндим, — дәп мән униңға соал қойғичә у адәттикичә, өзиниң бом авази билән:
— Әтигәнлиги саат 9.30да 28 панфиловчи-гвардиячилар намидики паркта учришимиз, — деди алдираш.
Мәхсәтҗанда һәрбийләргә хас хисләтләр йетип-ашиду. Шуларниң бири: у һеч қачан бир йәргә кечикмәйду. У мени бәлгүләнгән вақитта 28 панфиловчи-гвардиячилар намидики паркта қарши алди. Бәстилик жигиткә жилиға бир қетим, йәни пәқәт Авған уруши ветеранлириниң мәйримидә (15-февраль — Авған йеридин кеңәш армиясиниң толуқ чиқирилған күни) кийидиған костюми бәк яришипту. Йенида рәпиқиси, оғли вә қизи бар. Уни мәйрими билән тәбриклидим.
— Немә яхшилиқ? — соридим униңдин.
— Мәйрәм, — күлди у.
Аңғичә бизниң аримизға Мәхсәтҗанниң жутдиши, Талғир наһийәси Туздыбастав йезисиниң турғуни, Алмута вилайәтлик Уйғур этномәдәнийәт мәркизиниң рәиси, истипадики подполковник Реһимҗан Тоқаев келип қошулди. Уму жутдаш-инисини мәйрими билән тәбриклигили кәпту.
Андин Авған урушиниң қатнашчилириға беғишланған мәрасимниң тәнтәнилик қисми башланди. Мәрасимни Авған уруши ветеранлириниң уйғунлаштуруш кеңишиниң рәиси Мурат Абдушүкүров кириш сөз билән ачти.
— Он жилға созулған бу урушқа Қазақстандин 22 миңдин ошуқ җәңчи қатнашқан, — дәп сөзини башлиди у. — Уларниң 900и җәң мәйданида қаза тапса, 20дин ошуғи хәвәрсиз йоқап кәтти. Уйғунлаштуруш кеңиши йоқап кәткән солдатларни издәштүрүшни техи тохтатмиди. Өткән жили биз қазақстанлиқ икки җәңчиниң сүйәклирини Авған йеридин елип келип, уларни туғулуп-өскән йәрлири — Көкчетав вә Түркстан шәһәрлиригә дәпин қилдуқ. Авған йеридә хәвәрсиз йоқап кәткән җәңчиләрниң сүйиги елимизға толуғи билән қайтурулмиғичә «уруш түгиди» дәп ейталмаймиз.
Мәзкүр тәнтәнидин кейин жиғилғанлар мәзкүр парктики «Мәңгүлүк отқа» вә Авған урушида қаза болғанлар хатирисигә орнитилған ядикарлиққа гүлчәмбәрләрни қойди. Тәнтәниниң давами «Қазақконцертта» өткән концертлиқ программиға улашти. Концерттин кейин бирнәччә Авған урушиниң ветеранлири орден вә медальлар билән тәғдирләнди. У күни Мәхсәтҗан Қаһаров Россия Авған уруши ветеранлири кеңишиниң «Вәтән алдидики җасарити үчүн» ордени вә қазақстанлиқ авғанларниң «Жауынгерлик айбыны үшін» медали билән мукапатланди.
Биз, «Уйғур авази» гезитиниң журналистлири, тиҗарәтчи, миллий мәдәнийитимизниң җанкөйәри Мәхсәтҗан Қаһаровниң Авған урушиниң ветерани екәнлигидин өткән жили, у «Уйғур авази» гезитиниң достлири» клубиниң рәиси болуп сайланғанда хәвәр тапқан едуқ. Шуңғичә вә униңдин кейинму гезитимиз сәһипилиридә униң хәйрихаһлиқ паалийити, миллий маарипимизни дайим қоллап-қувәтләп келиватқанлиғи һәққидә бир нәччә қетим йезилди. Амма биз униң Авған йеридики җәңгиварлиқ паалийити һәққидә еғиз ачмиған едуқ. У өзиму, немишкиду, бу мавзуға сөзләштин қачатти. Шуниң үчүн пурсәтни қолдин чиқирип қоймаслиққа тиришип, тәнтәнидин кейин мән уни сөһбәткә җәлип қилдим.
— Сәпдашлиримдин 8 бала өйлиригә қайтмиди, — деди Мәхсәтҗан еғир «уһ» тартип. — Улар Термез билән Қабулниң арисидики «Өмүр йолида» (бу арилиқтики йолни бәйнәлмилләл-җәңчиләр әйнә шундақ атишатти. — Б.С.) қаза болди.
Мәхсәтҗан армия сепигә 1986-жили май ейида чақиритилип, алтә ай Россияниң Новосибирск шәһиридә һәрбий тәйярлиқтин өткәндин кейин хизмитини Авғанстанда давам қилиду.
— Һәрбий хизмәттә болғанлар яхши билиду, армиядә икки жилни күн санап өткүзисән, — дәйду Мәхсәтҗан. — Әнди уруш болуватқан йәрдә күнниң өтмиги техиму қийин. Пәқәт өйгә аман-есән кәтсәмкән, дәп ойлайсән. Мән Авған йеридә 523 күн бәйнәлмилләлчилик борчумни ада қилдим. Бизниң рота асасән байиқи «Өмүр йолида» солдатларға оқ-дора, йемәк-ичмәк, кийим-кечәк тошуватқан транспорт васитилиригә һәмра болатти. Дүшмәнләр билән болған талай тоқунушлар һели көз алдимда. Бирдә сәпдашлирим — түркмәнстанлиқ Сахатов вә рус жигити Гошенко билән қоршавда қалдуқ. Миң бир җапалар билән дүшмән оқидин қечип қутулдуқ. Авған уруши тоғрисидики «9-рота» киноси чүширилгән җайда биз талай тоқунушларға дуч кәлгән. Шуңлашқа һазир әшу кинони көрсәм, көзүмгә яш алимән.
Взвод командириниң орунбасари, кичик сержант Мәхсәтҗан Қаһаров Қандағарда төрт ай Хекматияр Гулбеддинниң әскәрлири билән болған җәңгә қатнишип, мәзкүр җәңдә көрсәткән әрлиги үчүн «Җасарити үчүн» медали билән мукапатлиниду.
1988-жили 7-майда Мәхсәтҗан аман-есән аилисигә келип қошулди. Армиядин кейин у Алмутидики автомобиль йоллири институтида тәһсил көрди. Оқушини тамамлиғандин кейин, у тиҗарәт билән шуғулланди.
Униң атиси — атақлиқ мәрипәтчи, мәрһум Һебибуллам Қаһаров Талғир наһийәлик Уйғур мәдәнийәт мәркизи билән бирликтә наһийәлик «Һошшәрә, талантлар!» көрүгини уюштуруп, уйғур мәктәплиридә билим еливатқан балиларниң роһини көтәргән еди. Бу ишта Мәхсәтҗан һәрдайим атисиға яр-йөләк, мәдәткар болди. Мана төрт жилдин бери у ата яндуруп кәткән чирақни өчәрмәслик нийитидә, мәзкүр көрүкни өткүзүшни өз һөддисигә елип, давамлаштуруп келиватиду.
— Атам рәмити бала тәрбийисигә алаһидә көңүл бөләтти. «Қуш угида немә көрсә, учқанда шуни қилиду», дегән мақални пат-пат тилға алатти. «Балилиримиз һәртәрәплимилик билимгә егә болса, шу вақитта бизниң миллитимизниң келәчиги зор болиду. Һәқиқәткә йетишниң бирла йоли бар: у ялған ейтмаслиқ, хошамәтчиликтин нери болуш вә сахтипәзликтин қечиш», дәп қахшатти дадам. Мән дадамниң йолида кетип баримән. Биз яш әвлатни әйнә шундақ роһта тәрбийилишимиз керәк, — дәйду Мәхсәтҗан.
Бәхтишат СОПИЕВ.
528 рет
көрсетілді0
пікір
