• Кичик вә оттура тиҗарәт
• 13 Ақпан, 2014

Иштийиңиз ечилсун!

«Кичик вә оттура тиҗарәт — биздики Умумға Ортақ Әмгәк Җәмийитиниң һалқилиқ ихтисадий асаси. Уни тәрәққий әткүзүш үчүн шәхсий мүлүк институтини қануний турғидин күчәйтидиған комплекслиқ қарарлар лазим. Бизнесни тәрәққий әткүзүшкә тосалғу болидиған барлиқ һоқуқ нормилирини күчидин қалдуруш керәк. Кичик тиҗарәт әвлаттин-әвлатқа берилидиған аиләвий әнъәнигә айлиниши шәрт»

Нурсултан НАЗАРБАЕВ

Кичик тиҗарәт Ләңмән — уйғурниң әтивалиқ таамлириниң бири. Махтинип қояйли, униң башқа милләтләр арисидиму «содиси» хелила иштик. «Фатима» ширкитиниң ашханиси буниңдин төрт жил авал өз паалийитини әйнә шу таамни тәйярлап, сетиштин башлиған еди. Күн санап ләңмәнгә новәттә турғучилар көпийишкә башлиди. Бир күни шәһәрниң сиртидин әттәй уйғурниң таамлириға еғиз тегиш үчүн кәлгән херидарларниң бири уларға «менюда» йоқ таамларға буйрутма бериду: «Биринчисигә — мәңпәр, иккинчисигә манта... дәйду у херидар. — Мана шуниңдин кейин бизгә ашханимизни бираз кәңәйтишкә тоғра кәлди, — дәйду ашханиниң башлиғи Мубарәк Мәһәмәтова. — «Немишкә бираз?» дәп соришиңиз мүмкин. Тоғра. Биз  херидаримизниң бу «буйрутмиси» һәққидә хелила көп ойландуқ.  Чүнки йемәк-ичмәкниң содиси болмай қалса, бу ишимизниң түгигини. Ешип қалған тамақни музлатқуда нери кәтсә бир күн сақлишимиз мүмкин. Кейин уни ташлаш керәк. Шуңлашқа биз йотқанға қарап пут сундуқ. Һазир шәһәрдә немә тола, ашхана тола. Риқабәт йетип-ашиду. Мошуни ойлап, биз бир жил херидарларни пәқәт ләңмән билән «бақтуқ». Йәнә путумизға турувалғичә пәқәт ләңмән биләнла чәкләндуқ Һазир «Фатиманиң» бу ашханисида 20дин ошуқ ханим-қиз ишләйду. Ишқа кирип-чиқиватқанлар нурғун. Қизиқ йери, мошу йәргә ишқа киргән қизларла турмушқа чиқип кетидекән. Униңға һәммиси һәйран. Аилилик болғандин кейин бәзиләр қайтип келиду, бәзиләр башқа ишқа кетиду. Биз гәп қиливатқан ашханиға мошу күндиму ханим-қизлар һавадәк һаҗәт. Халиғучилар Мубарәк Муһәмәтова билән 239-89-94 телефони арқилиқ хәвәрләшсә болиду. Оттура тиҗарәт Мубарәк Йүсүпованиң ейтишичә, уларда һәққиқәтәнму хелила нурғун ханим-қиз ишләпту. Шуңлашқа у һечкимни рәнҗиткүси кәлмәй, һәммисини «маһир ашпәз» дәп аташқа тиришти. Әйнә шу маһир ашпәзләрниң әмгиги түпәйли, бир булуңдики кичиккинә ашхана кәңийип, уларниң херидарлири көпәйди. — Һазир биз пәқәт херидарларниң буйрутмиси билән ишләйдиған болдуқ, — дәйду Мубарәк Йүсүпова. — Ашханимизда миллий таамлиримизниң һәрхил түрлирини көпәйттуқ. Әлвәттә, башқиларниң һесавиға ләңмәнни қисқарттуқ. Бир күни бир херидаримиз келип, шәһәр мәркизидә пәқәт ләңмән сатидиған ашхана ечишимизни «илтимас» қилди. «Херидарлар боламду?» дәп сорисақ, у ишәшлик «болиду, мән җавап беримән» деди. Ахири бизгә униң илтимасиға бенаән, шәһәр мәркизидә анчә чоң әмәс ләңмәнхана ечишқа тоғра кәлди. Йәнә шу кишиниң тәливи билән ашханимизни «Ләңмәнхана» дәп атидуқ. Қарасай наһийәсидин келип, бизниң таамлиримизни яқтуруп қалған бир адәм бар екән. Қизиқ йери, у бизгә мәзкүр наһийәдә ләңмәнхана ечишни илтимас қилди. Көп өтмәй, униң илтимасиниму орунлашқа тоғра кәлди. Шундақ қилип, чоң тиҗарәткә қәдәм ташлидуқ. Чоң тиҗарәт «Фатиманиң» жай-жайлардики ашханилири өз алдиға. Бүгүнки күндә улар йәнә шу көпчиликниң тәливи билән  миллий, шәриқ вә европа әллириниң таамлирини тәйярлайдиған мәхсус цех ачти. Йәни чоң тиҗарәткә бәл бағлиди. У йәрдә, үч цехта, иш қизғин кетип бариду. Шуларниң бири «иссиқ» цех дәп атилиду. Униңда маһир ашпәзләр  херидарларниң буйрутмиси бойичә ләңмән тәйярлайду. Йәнә бир цехта қоли әплик қизлар манта билән чөшүрә түгиду. «Йәрасти» (өзлири шундақ атавалған — Б.С.) цехида болса, самса билән «уйғурчә пицца» пишириду. Шәхсән мән, уйғурчә пицциға қизиқип қалдим һәм уни биринчи қетим көрдүм. Буни шу цехта ишләватқан қизлар ойлап тепип, шундақ атавапту. Кулинария башлиғи «У наһайити тоюмлуқ һәм баһаси әрзән» деди мениң униңға қизиқиватқанлиғимни сәзгәндәк. Мән пицциниң дәмини тартип көрүш үчүн уни қолумға алдим. — Иштийиңиз ечилсун! — деди Мубарәк Йүсүпова, күлүп. Уларниң көплигән херидарлириниң сөйүмлүк таамиға айланған бу пицца, әлвәттә, маңиму яқти.

        Бәхтишат СОПИЕВ.