• Йеңилиқлар
• 16 Қаңтар, 2012

Достлуғимиз ярашқан

16-январь, дүшәнбә күни Астанадики Течлиқ вә разимәнлик сарийида Қазақстан Җумһурийитиниң Президенти, Қазақстан хәлқи Ассамблеясиниң Рәиси Нурсултан Назарбаевниң рәислигидә «Қазақстан хәлқи Ассамблеясидин сайлинидиған Қазақстан Җумһурийити Парламенти Мәҗлиси депутатлириниң новәттин ташқири сайлими» күн тәртиви билән Қазақстан хәлқи Ассамблеясиниң новәттин ташқири 18-сессияси ечилиду. Әзәлдин қазақ дияри өзиниң меһмандостлуғи билән пәриқләнгән. Дөләт рәһбири Нурсултан Назарбаев өзиниң бир нутқида «Бизниң елимизниң мустәқиллигиниң тарихи — бу Қазақстанда истиқамәт қиливатқан барлиқ милләтләр достлуғиниң жилнамиси. Чүнки улар Қазақстан дөләтчилигиниң шәкиллинишигә, елимизда қелиплашқан өз ара разимәнлик билән достлуқниң техиму тәрәққий етишигә үлүш қошуватқанлиғи билән алаһидә һөрмәт-еһтирамға егә», дәп тәкитлигән еди. Әйнә шу разимәнлик билән достлуққа мустәһкәм көрүк болуватқан Қазақстан хәлқи Ассамблеясиниң алдимизда болидиған сессиясидә униң ишракчилири ҚХАдин көрситилгән намзатларни Парламент Мәҗлисиниң депутатлиғиға сайлайду. Уларниң арисида елимизда иҗил-инақ яшаватқан башқа милләтләрниң вәкиллири билән бир қатарда җумһурийәтлик Уйғур мәдәнийәт мәркизи башқармисиниң әзаси, ІV қетим сайланған Қазақстан Җумһурийити Парламенти Мәҗлисиниң депутати Мурат Әхмәдиевниңму бар екәнлиги диққәткә сазавәр. Мошуниң өзи мустәқил елимизниң көп милләтлик хәлқиниң бир мәхсәт-муддиа әтрапиға топлашқанлиғидин далаләт бериду. Дәрһәқиқәт, мустәқил Қазақстан Җумһурийитидә 130дин ошуқ милләт вә еләт вәкиллири иҗил-инақ һаят кәчүрүватиду. Дөләт рәһбириниң тәшәббуси билән қурулған  Қазақстан хәлқи Ассамблеяси һазир интайин актив вә изчил паалийәт елип бериватиду. Шуниң нәтиҗисидә кейинки бир нәччә жилдин бери елимизниң барлиқ вилайәтлиридә вә чоң шәһәрлиридә достлуқ өйлири ишләшкә башлиди. Уларда миллий-мәдәний бирләшмиләрниң нәтиҗидарлиқ паалийәт елип бериши үчүн һаҗәт болған барлиқ шәрт-шараит яритилған: һәр хил милләтләр тиллирида нахша-сазлар яңраватиду, миллий урпи-адәт вә әнъәниләрни әслигә кәлтүрүш вә уларни техиму бейитишниң йеңи усуллири әмәлиятта өз ипадисини тепиватиду, милләтләр ара разимәнлик билән гражданлиқ течлиқни асас қилған Қазақстан хәлқи Ассамблеясиниң Стратегияси әмәлгә ашурулуватиду, аһалиға дөләтниң ички сәяситиниң асасий аспектлири кәң чүшәндүрүлүватиду вә тәрғип қилиниватиду. Ейтмақчи, елимизда вилайәтлик Достлуқ өйи дәсләп 2008-жили ноябрь ейида Алмута вилайитиниң мәркизи — Талдиқорған шәһиридә ечилған еди. Һазирчә Қазақстанда техи тәңдиши йоқ надир лайиһә бойичә селинған бу көп саһалиқ имарәттә паалийәт елип бериватқан вилайәтниң этномәдәний мәркәзлири милләтләр ара вә конфессияләр ара разимәнликни мустәһкәмләшкә қаритилған ишни турақлиқ вә нәтиҗидарлиқ елип бериватиду. Чүнки разимәнлик вә Қазақстан хәлқиниң техиму җипсилишиши қандақту-бир ғайә әмәс, бәлки һәммимизниң ортақ вәтини болған мустәқил Қазақстан Җумһурийитиниң тәғдири үчүн муһим җавапкәрчилик болуп һесаплиниду. Мундақ җавапкәрчилик елимизниң техиму утуқлуқ тәрәққий етишиниң, әтики күнгә болған ишәнчини мустәһкәмләшниң стратегиялик амили екәнлиги өз-өзидин чүшинишлик, әлвәттә. Бүгүнки күндә Алмута вилайитидә 100дин ошуқ милләт вәкиллири бир йәңдин қол, бир яқидин баш чиқирип, Йәттисуниң иҗтимаий-ихтисадий вә мәдәний тәрәққиятиға муһим һәссә қошуватиду. Шуниң билән биллә барлиқ милләтләр өзлириниң миллий мәдәнийитини, урпи-адәт вә әнъәнилирини вә, әлвәттә, ана тилини сақлаш вә тәрәққий әткүзүш үчүн барлиқ шәрт-шараитқа егә. Вилайәттә зич истиқамәт қиливатқан барлиқ милләт вәкиллирини өз сепигә бирләштүргән вә актив паалийәт елип бериватқан 23 этномәдәний бирләшмә вә уларниң наһийәләр билән шәһәрләрдики 71 шөбисиниң паалийити аммивий әхбарат васитилиридә  йорутулуватиду вә этномәдәний бирләшмиләрниң рәислири билән активистлириниң мақалилири турақлиқ елан қилиниватиду. Ейтиш керәкки, Алмута вилайәтлик Қазақстан хәлқи Ассамблеясидә әвлатлар варислиғи мувапиқ йолға қоюлған. Ассамблеяниң тәркиви һәр хил этномәдәний мәркәзләрниң вуҗутқа келишигә актив қатнашқан ветеранлардин ибарәт «Ұлағат» дәп аталған ақсақаллар кеңиши билән этномәдәнийәт мәркәзлириниң яшлар қанитиниң активистлирини бирләштүргән «Бірлік» яшлар ассоциацияси бирлишип әмәлгә ашуруватқан чарә-тәдбирләр тилға аларлиқтур. Бу паалийәтләр вилайәтлик Қазақстан хәлқи Ассамблеясиниң жилиға бир қетим болидиған сессиясидә вә чарәктә бир қетим өтидиған Ассамблея Кеңишиниң мәҗлисидә турақлиқ муһакимә қилиниду. Бу йәрдә шуни алаһидә тәкитләп өтүш керәкки, Алмута вилайәтлик Қазақстан хәлқи Ассамблеяси ишиниң җанлинишиға актив һәссә қошуватқан җай-җайлардики, җүмлидин уйғурлар зич истиқамәт қиливатқан Панфилов, Уйғур, Әмгәкчиқазақ, Талғир, Җамбул, Или наһийәлик Уйғур мәдәнийәт мәркәзлириниң паалийитиму тилға аларлиқтур. Умумән, уйғурларға аит җәмийәтлик тәшкилатларниң бесим көпчилигиниң Қазақстан хәлқи Ассамблеясиниң паалийитини җанландурушқа паал қатнишиватқанлиғи һәммимизгә мәлум. Мәсилән, Қазақстан хәлқи Ассамблеясиниң әзаси Муһәббәт Турдиева рәһбәрлик қиливатқан «Махмут Қәшқәрий намидики Җамбул вилайәтлик Уйғур мәдәнийәт мәркизи» җәмийәтлик бирләшмисиниң иш-тәҗрибиси башқа мошундақ миллий этномәдәнийәт бирләшмилиригә үлгә-нәмунә қилип көрситиливатқанлиғи хошал боларлиқ әһвал. Шундақла Баһадур Сәлимов башқуруватқан Җәнубий Қазақстан вилайәтлик Уйғур мәдәнийәт мәркизиниң паалийитиму тилға аларлиқ ишларни әмәлгә ашуруватиду. Биржилдин ошуқ вақиттин бу ян Қазақстан хәлқи Ассамблеяси Рәисиниң орунбасари лавазимини җумһурийәтлик Уйғур мәдәнийәт мәркизиниң рәиси Әхмәтҗан Шардиновниң егиләп келиватқанлиғи барлиқ қазақстанлиқ уйғурларға көрситиливатқан һөрмәт-еһтирамниң ярқин көрүнүши болса керәк. ҚХАниң өткән жили апрель ейида болған ХVІІ сессиясидә Қазақстан Җумһурийитиниң Президенти Нурсултан Назарбаевқа Қазақстан хәлқи Ассамблеяси тәсис қилған «Қазақстан халқы Ассамблеясының қоғамдық «Бірлік» алтын медаліни» җумһурийәтлик Уйғур мәдәнийәт мәркизиниң рәиси Әхмәтҗан Шардиновниң өз қоли билән тапшурғанлиғи жуқуридики сөзимизниң ярқин испатидур. Мундақ шәрәплик вәзипини хәлқимиз вәкили тәрипидин әмәлгә ашурулғанлиғи биз, уйғурларда, алаһидә пәхирлиниш һиссиятлирини ойғатти. Умумән, елимиздики милләтләр ара достлуқ тоғрилиқ ейтқанда, униң асасий уютқуси Тунҗа Президент — Милләт Лидери Нурсултан Назарбаев екәнлигини бир дәқиқиму ядимиздин чиқармаслиғимиз керәк. «Силәр мошу жиллар мабайнида мениң җәмийәттики течлиқ билән разимәнликни мустәһкәмләшниң барлиқ мәсилилири билән шәхсән шуғуллиниватқанлиғимни билисиләр, чүнки у барлиқ тәшәббусларниң беши, униңсиз һеч нәрсә — ихтисадий өсүшму, бирликму болмайду», деди Дөләт рәһбири Қазақстан хәлқи Ассамблеясиниң болуп өткән ахирқи сессиясидә. Һәқиқәтәнму шундақ. Президентниң шәхсән рәһбәрлиги нәтиҗисидә бүгүн Қазақстан хәлқи йеңилиниш, инновациялик индустрияләштүрүш вә келәчәккә технологиялик сәкрәш идеясиниң әтрапиға җипсилашти. Бу, сөз йоқ, елимиздики хәлиқләр достлуғи билән бирлик-иттипақлиқниң, течлиқ билән разимәнликниң асаси болуватқан дуниядики надир институт — Қазақстан хәлқи Ассамблеясиниң паалийити билән чәмбәрчас бағлиқтур. Иврайим БАРАТОВ.