• Йеңилиқлар
• 09 Қаңтар, 2012

2011-жил — Уйғурлар һаятида

Мүмкин, 2011-жил бирлиригә көпирәк хошаллиқ һәдийә қилса, йәнә бирлиригә хапилиқ елип кәлгәнду. Жилниң қандақ өтүшидин қәтъий нәзәр, Тошқан өзигә тегишлик вәзиписини ада қилди. Аяқлашқан жил җәриянида мәмликитимиздә, җүмлидин хәлқимиз һаятида көплигән тилға аларлиқ йеңилиқлар йүз бәрди. Йеңи жилда әйнә шуларниң муһимлирини йәнә бир қетим әслитип өтүшни тоғра көрдуқ.

Январь

Җумһурийәт вә вилайәтләр даирисидә өткүзүлгән конкурс-байқашта «Ирадә» дехан егилигиниң рәһбири Сүрийәм Һезимова «Алмута вилайитидики кичик тиҗарәтни тәрәққий әткүзүштики муваппәқийәтлири үчүн» номинацияси бойичә иккинчи орунни егиләшкә муйәссәр болди.

***

Қ.Ғоҗамияров намидики Җумһурийәтлик дөләт Уйғур музыкилиқ комедия театрида таҗик режиссери Барзу Абдураззақов сәһниләштүргән тимур Зулпиқаровниң «Дәрвишниң муһәббити, данишмәнлиги вә өлүми» намлиқ спектакльниң премьериси болуп өтти.

***

Чимкәнт шәһиридә Җәнубий Қазақстан вилайәтлик Уйғур этномәдәнийәт мәркизиниң һесават-сайлам конференцияси өткүзүлүп, униңда очуқ аваз бериш арқилиқ тиҗарәтчи Баһадур Сәлимов мәркәз рәиси болуп сайланди.

Февраль

Қ.Ғоҗамияров намидики җумһурийәтлик дөләт Уйғур музыкилиқ комедия театрида бүйүк мутәпәккүр шаир, алим, дөләт әрбаби Әлишер Наваий тәвәллудиниң 570 жиллиғиға беғишланған «Әлишер Наваий вә уйғур 12 муқами» намлиқ әдәбий-музыкилиқ кәч болуп өтти.

***

Москва Дөләт индустриал университетида Җәнубий Қазақстан Дөләт технология университетиниң профессори Абдулҗан Бәраев докторлуқ диссертациясини муваппәқийәтлик яқлиди.

***

Россияниң Протвино шәһиридә болуп өткән «Компьютерлиқ физика» — 2011» хәлиқ ара конкурсида Алмутидики 24-физика-математика лицейиниң 11-синип оқуғучиси Шахназ Мәхсүтова математика йөнилиши бойичә иккинчи орунни егилиди.  

Март

Қ.Ғоҗамияров намидики җумһурийәтлик дөләт Уйғур музыкилиқ комедия театрида «Қазақстан уйғур меценатлири клуби» тәрипидин тәсис қилинған «Илһам» мукапитини онинчи қетим тапшуруш мәрасими болуп өтти. Бу қетим мукапатланғанларниң ичидә миллитимиз вәкиллиридин төвәндикиләр болди: Қазақстанниң хизмәт көрсәткән артисти Раһиләм Мәшүрова, педагогика пәнлириниң доктори Ризвангүл Илиясова, пешқәдәм мәрипәтчи вә лингвист Шавдун Кебиров, яш шаир Молутҗан Тохтахунов, «Шавкәт-Шоу» театр студиясиниң мудири, язғучи-сатирик, продюсер Шавкәт Нәзәров, Уйғур театри «Нава» ансамблиниң нахшичиси Нуралим Варисов, яш рәссамлар Гөзәл Закирова билән Венера Ваҗитова, бокс бойичә Қазақстанниң хизмәт көрсәткән тренери Рәхимҗан Садиқов, хәлиқ ара дәриҗидики спорт маһири, тай-бокс бойичә дуния чемпионатиниң күмүч мукапат егиси Алик Җәлилов билән бәдиий  гимнастика бойичә «Даллас 2010» (АҚШ) кубоги үчүн өткүзүлгән хәлиқ ара мусабиқиниң ғалиби Дилинур Исмайилова, математика пәнлириниң доктори Ширәли Қадиров, Уйғур театриниң баш дирижери Азитим Бурһанов, Қазақстан Композиторлар иттипақиниң әзаси, җумһурийәтлик  конкурсниң лауреати Һәбибуллам Сетәков. Мукапатланғанларниң арисида башқа  қериндаш милләтләрниңму вәкиллири болди.

Апрель

Қазақстанниң Гражданлиқ альянсиниң тәшәббуси билән башланған «Бірлігіміз жарасқан!» акциясиниң «Хәлиқ қәһриманлири» номинацияси бойичә «Ғунчә» балилар театриниң мудири Шарванәм Разиева мукапатланди.   Уйғур наһийәсиниң Ават йезисидики Һ.Искәндәров намидики оттура мәктәп һулиниң селинғанлиғиниң 90 жиллиғи нишанланди.

***

Қ.Ғоҗамияров намидики җумһурийәтлик дөләт Уйғур музыкилиқ комедия театриниң коллективи Алмута шәһиридә болуп өткән җумһурийәтлик театрлар фестивалида мәхсус диплом билән тәғдирләнди.

***

Челәк тәвәсиниң Байсейит йезисидики И.Тайиров намидики уйғур оттура мәктивиниң қурулғининиң 100 жиллиғи нишанланди.

***

Генетика саһасида чоң йеңилиқ ечип, дуниявий дәриҗидики илим-пән пешивалириниң қатаридин орун алған көрнәклик алим, һазир АҚШта яшаватқан уйғур жигити Шөһрәт Мутәлиповни Қазақстан Җумһурийитиниң Премьер-Министри Кәрим Мәсимов қобул қилди.

***

Уйғур театрида Жигит башлири күни дәсләпки қетим тәнтәнилик шараитта нишанланди.

***

Көрнәклик тиҗарәтчи Дилмурат Кузиевниң һамийлиғида вә йәрлик аһалиниң көп күч чиқириши түпәйли Челәк йезисида қәд көтәргән йеңи мечитниң ечилиш мәрасими болуп өтти.

***

Уйғур театри бенасидики «DUNІVA ART» галереясидә рәссам Зәйнидин Йүсүпов иҗадиға мәнсүп әсәрләрниң көргәзмиси ечилди.

Май

Қ.Ғоҗамияров намидики җумһурийәтлик дөләт Уйғур музыкилиқ комедия театриниң сәһнисидә Җаудәт Файзиниң «Башмиғим» музыкилиқ комедиясиниң премьериси болуп өтти.

***

Астана шәһиридә болуп өткән җумһурийәтлик «Жарқын болашақ» конкурсида Қазақстанниң барлиқ вилайәтлиридин келип қатнашқан 260 оқуғучиниң арисида Әмгәкчиқазақ наһийәси Қорам оттура мәктивиниң 11-синип оқуғучиси Сәйярә Исрайил иккинчи орунни егилиди.

***

Қ.Ғоҗамияров намидики җумһурийәтлик дөләт Уйғур музыкилиқ комедия театриниң йеңи мудири болуп мәзкүр сәнъәт дәргаһиниң актери Савутҗан Сонуров тайинланди.

Июнь

 Уйғур  театриниң бенасида җумһурийәтлик Уйғур этномәдәнийәт мәркизиниң һесават конференцияси болуп өтти.

***

Астана шәһиридә елимиз Мустәқиллигиниң 20 жиллиғиға беғишланған җумһурийәтлик сәнъәт фестивалида Уйғур театриниң «Бир түп алма» (муәллипи Ә.Оразбеков, тәрҗимиси Г.Насированиң, режиссери Ә.Искәндәров) спектакли «Тамашибин мәптункари», әнди мәзкүр спектакльдики баш қәһриман обризини яратқан Қазақстан Җумһурийитиниң хизмәт көрсәткән артисти Реһангүл Мәхпирова «Әң яхши иҗра қилинған аял роли» номинациялири бойичә мукапатларға муйәссәр болди.

***

Оқутуш уйғур тилида жүргүзүлидиған мәктәпләрни тамамлиған 18 учумкар «Алтун бәлгүгә» муйәссәр болди.

***

Көрнәклик язғучи, мәрһум Турған Тохтәмовниң «Виждан авази» романи «Суд совести» нами билән рус тилида йоруқ көрди.

***

Җумһурийәтлик «Уйғур авази» гезити мәмликәт Мустәқиллигиниң 20 жиллиғи һарписида Қазақстан мәтбуатини тәрәққий әткүзүшкә қошқан һәссиси үчүн Қазақстан Журналистлар иттипақиниң дипломи билән мукапатланди.

Июль

Москвада «Бажхана иттипақидин Бир пүтүн ихтисадий кәңликкә: тиҗарәт мәнпийити» мавзусида конференция болуп өтти. Қазақстан Җумһурийити делегациясиниң тәркивидә «АЗМК — Темирбетон» җавапкәрлиги чәкләнгән йолдашлиғиниң мудири Әхмәтҗан Шардиновму болуп, мәзкүр конференциядә муһакимә қилиниватқан мәсилиләр бойичә  сөзгә чиқти.

***

«Қасимов» шәхсий карханисиниң рәһбири, вилайәтлик мәслиһәтниң депутати Сәйдәхмәт Қасимовқа «Алмута вилайитиниң Пәхрий граждани» һөрмәтлик нами берилди.

Август

Чимкәнт вилайитиниң Хатынкөпир йеза округиға қарашлиқ Тельман мәһәллисидә өзлириниң сахавәтлик ишлири билән көпчиликниң иззәт-һөрмитигә бөлинип келиватқан ата-бала Сетивалди һаҗим билән Җәнубий Қазақстан вилайәтлик Уйғур этномәдәнийәт мәркизиниң рәиси Баһадур Сәлимовниң һамийлиғида селинған йеңи мечитниң рәсмий ечилиш мәрасими болуп өтти.

Сентябрь

Уйғур наһийәсидә узун жиллардин бу ян паалийәт елип келиватқан «Арзу» хәлиқ ансамбли 50 жиллиқ сәнәсини нишанлиди.

***

Қазақстан хәлиқ язғучиси Зия Сәмәди һаят вақтида яшиған өйиниң сиртиға хатирә тахта орнитилди.

***

Қазақстан хәлқи Ассамблеяси билән җумһурийәтлик Уйғур этномәдәнийәт мәркизиниң тәкливигә бенаән, Шинҗаң-Уйғур Автоном Райониниң бир топ артистлири Қазақстан диярида гастрольда болуп, Яркәнт шәһиридә, Чонҗа йезисида, Ишиктә шәһиридә, Тараз вә Чимкәнт шәһәрлиридә өз һүнәрлирини намайиш қилди.

Октябрь

Муәллимләр күни һарписида Әмгәкчиқазақ наһийәсиниң Ават йезисидики Ө.Муһәммәдий намидики мәктәпниң ондин ошуқ устазиға йеза һакимийити тәрипидин йәр участкилири бөлүнүп берилди.

***

Ноябрь

Чонҗа йезисида вә Яркәнт шәһиридә Жигит башлири күни нишанланди.

***

Уйғур театрида мәшһур әдәбиятшунас алим, мәрһум Мурат Һәмраевниң туғулғининиң 75 жиллиғиға беғишланған хатирә кәч болуп өтти.

Декабрь

Алмутидики О.Жолдасбеков намидики Студентлар сарийида «Тәбәссүм» һәзил-күлкә кечи болуп өтти. У мәзкүр программиниң асасини салғучи язғучи-драматург, мәрһум Җамалдин Розиевниң хатирисигә һәм «Тәбәссүмниң» 25 жиллиғиға беғишланди.

***

Қазақстан хәлқи Ассамблеяси Кеңишиниң мәҗлисидә Ассамблея Рәисиниң орунбасари, җумһурийәтлик Уйғур этномәдәнийәт мәркизиниң рәиси Әхмәтҗан Шардинов доклад билән сөзгә чиқти.

***

Өткән жили Қазақстан Җумһурийити Президентиниң Пәрманиға бенаән, дөләт алдида көрсәткән хизмити, мәмликитимиз тәрәққиятиға қошқан чоң һәссиси, шундақла актив җәмийәтлик паалийити үчүн атақлиқ коллекционер, көрнәклик җәмийәт әрбаби Азат Һекимбәг ІІ дәриҗилик «Барыс» ордени, полковник Руслан Тохтәмов ІІ дәриҗилик «Айбын» ордени, Қазақстан хәлқи Ассамблеяси Рәисиниң орунбасари, җумһурийәтлик Уйғур этномәдәнийәт мәркизиниң рәиси Әхмәтҗан Шардинов «Парасат» ордени, «Асфальтобетон — 1» җавапкәрлиги чәкләнгән йолдашлиғиниң президенти Герс Исламов билән Қ.Ғоҗамияров намидики җумһурийәтлик дөләт Уйғур музыкилиқ комедия тетариниң баш дирежери Азитим Бурһанов «Құрмет» ордени билән тәғдирләнди. Шундақла хәлқимизниң үч вәкили «Ерен еңбегі үшін» медалиға, 80гә йеқин адәм «Қазақстан Республикасының Тәуелсіздігіне 20 жыл» юбилейлиқ медалиға 7 адәм Қазақстан Җумһурийитиниң Мәдәнийәт министрлиги тәрипидин тәсис қилинған «Мәдениет қайраткері» бәлгүсигә сазавәр болди. Наһийәлик мәслиһәтләрниң қарариға бенаән бәш адәм «Панфилов наһийәсиниң Пәхрий граждани», бәш адәм «Уйғур наһийәсиниң Пәхрий граждани», бир адәм «Талғир наһийәсиниң Пәхрий граждани» намиға муйәссәр болди.

***

Өткән жили җумһурийәтлик Уйғур этномәдәнийәт мәркизи йенидики Жигит башлири кеңишиниң рәиси Абдурешит Мәхсүтовниң 60, шаир вә журналист Нурәхмәт Әхмәтовниң — 60, педагогика пәнлириниң намзити Турсун Әлаевниң — 70, педагогика пәнлириниң намзити Емельян Һошуровниң — 70, пешқәдәм журналист Илахун Һошуровниң — 70, пешқәдәм сәнъәткар Толунай Әйсарованиң — 70, «Асфальтобетон —1» җавапкәрлиги чәкләнгән йолдашлиғиниң президенти Герс Исламовниң — 70, йеза егилиги пәнлириниң доктори, академик Мәһәмәтҗан Абдуллаевниң — 75, педагогика пәнлириниң намзити Бүвихан Әлахунованиң 80 яшлиқ тәвәллудлири нишанланди.

***

Жил давамида Әмгәк Қәһримани Мәрийәм Ниязованиң туғулғининиң 80 жиллиғи, пешқәдәм сәнъәткар Султанмурат Рәзәмовниң туғулғининиң 90 жиллиғи, йеза егилиги ишләп чиқиришиниң маһир тәшкилатчиси, уруш ветерани Авут Саттаровниң туғулғининиң 90 жиллиғи атап өтүлди.