• Яшлар вә җәмийәт
• 25 Сәуір, 2019

Бәхтини шәһәрдин издигәнләр

Мәшүр САСИҚОВ, «Уйғур авази» – Кәл, оғлум. Теч-аманмусән? Ишлириң яхшиду? Әнди қайтип кәтмәйдиғансән, күнләрму иссип қалди, анаң иккимизниң йенида жүргин. Өйниң ишлириға анда-санда болсиму ярдәм қил. – Йоғуси, дада. Бүгүн мәлидики бир ағинәмниң тойи, шуниңға кәлдим. Әтә яки өгүн шәһәргә дәрһал қайтишим керәк. Маңа бу йәрдә немә бар дәйсиләркинтаң? Өмүрниң қизиғи шу яқта турса, мән һәргизму бу йезида чилә сесип жүрмәймән. – Һә, растла, пәтир һәққини беридиған вақит кәлди, пенсия алғансиләр, маңа пул керәк. – Садиғаңкетәй оғлум, сән шу шәдә шунчилик немә яхшилиқ көрүватисән? Йә бир қиливатқан ишиңниң, тепиватқан пулуңниң тайини йоқ. Пәтир яллап бирдә тоқ, бир ач жүрүп саңа немә җапа? Тоғра, яш болғандин кейин ойнап-күлүшму һаҗәт. Бирақ униңму өз йоли болидиғу?! Униң үстигә конилар «Йотқанға қарап пут сун» дәп бекар ейтмиған. Бизниң әһвалимизни өзәң яхши билисән. Хоп, «шәһәрдә ишләватимән» дәп келип-кетип жүрисән. «Мана тапқиним, ана» дәп әву сени дунияға елип кәлгән һәм мошу кәмгичә дәрдиңни тартиватқан меһриван анаңниң бешиға әрзән ромалдин болсиму бирни селип қойсаң, униң беши көккә йәтмәсмеди! Әнди сениң әмәлиң немә? Айда бир келип, пәтирниң пулини, қосиғиңға йәйдиғиниңни елип кетиш. Мәктәптә оқуғин десә, һәрян қечип, униму җаритмидиң. Бирәр кәсип егиләш – ухлисаң чүшүңгиму кирмәйду... Мана мошу ата-бала арисида болған көңүлсиз сөһбәтниң шаһиди болғачқа, ушбу мавзу әтрапида бираз сөз қозғашни мувапиқ көрдуқ. Һәқиқәтәнму һазир көплигән сәра яшлири йезидики әрзимәс қийинчилиқлардин, йәни маңлай тәрини төкүп әмгәк қилиштин қечип, шәһәр һаятини әвзәл көриду. «Шәһәрдә ишләймән» дегән банисини тоқуп, йезидин қечишқа алдирайду. Улардин «немә иш қиливатисән?» дәп сорап қалсиңиз, көпчилиги күзәтчи яки киракәш екәнлигини ейтишиду. Раст, бу кәсиптә жүрүпму җан баққили болиду. Амма униму охшитишни билиш керәкқу. Күзәтчиниң алидиған айлиқ маашини билмәйдиған адәм йоқ. Нери кәтсә, 50 – 60 миң тәңгә. Әнди тәвлүкниң қайси вақтидин қәтъий нәзәр, шәһәр кочилирида машинилар тиқилип турғанда, киракәшлик қилишниң өзи бир қәһриманлиққа айлиниватқан пәйттә, униңға чидайдиғанлар камдин-кам. Шуңлашқа ундақларниң күзәтчилик яки қиракәшлик билән шуғуллиниватқанлиғи икки тайин. Мәлумки, буниңдин оттуз-қириқ жил илгири мәктәп тамамлиған яшлар шәһәргә билим алғили, яки, әң болмиғанда оттура мәхсус оқуш орнида оқуп, кәсип егиләшкә баридиған. Һазирқи заман яшлири болса, көпинчә асан йол билән пул тепишни мәхсәт қилиду. Әлвәттә, бу йәрдә уларниң һәммисини бир таяқта һайдаш нийитидә әмәсмиз. Илим-пәнгә интилип, һәрхил саһаларда жуқури пәллиләрдин көрүнүп, миллитимизниң аброй-шәнини егиз көтириватқанларму йетәрлик. Тиришчанлиғи түпәйли вә аилисидин алған тоғра тәлим-тәрбийиниң арқисида ата-ана еқидисини ақлаватқанларға апирин әйлимәй мүмкин әмәс. Шундақла уларни йолдин тайғанларға үлгә қилип көрситиш, пәрзәнтлирини оюн-күлкигә қариғанда, билим елишқа көпирәк дәвәт қилиш – ата-аниларниң муқәддәс пәрзи һесапланса керәк. Раст шәһәргә келип бәзи “шәликләрдин” нәччә һәссә ешип чүшкәнләрму бар. Пулниң үстигә пул тепип, гачилдитип хәшләватқанларниму көрүп жүримиз. Улар әл йемигәнни йәп, киймигәнни кийип, ата-анисиға һашамәтлик өйләрниму селип бериватиду. Өз пәйтидә оюн-тамашини сәл қайрип қоюп, айиғиға турувалған ундақ яшлиримизниң әқил-параситигә йәнила қайил болушимиз керәк. Бирақ жуқурида биз дахил болған ата-бала сөһбити әтисидин тамамән әнсиримәйдиған вә җапакәш ата-анисиниң разилиғини елиш бу яқта турсун, һәтта әр йәткинигә қаримай, уларға техичила “әркиләйдиған” пәрзәнтләрниң һелиму бар екәнлигидин далаләт бериду. Шундақ екән, тапқан төрт-бәш тәңгисини әйши-ишрәткә ишлитип, өзлириниң теч-аманлиғини тиләватқан қәдирданлирини ойлайдиғанға уларниң вақти тепиларму? Умумән, бүгүнки таңда шәһәрни яқтуридиғанлар арисида заманниң яхшилиғидин вә һөкүмәт тәрипидин яритиливатқан имканийәтләрдин тоғра пайдилинип, йезиға қайтип кетиватқанлар пәйдин-пәй көпийиватиду десәк, хаталашмаймиз. Чүнки шу шәһәрдә барниң һәммиси һазир шу жирақ йезидиму тепилиду. Пәқәт қандақ яшаш вә өзиниң немигә қабиллиғини көрситиш һәркимниң өзигә бағлиқтур.