• Йеңилиқлар
• 15 Қазан, 2020

Мутәпәккүр арманлирини әвлатлириға йәткүзгән

Мустәқил елимизниң бүгүнки пәрзәнтлириниң Абайни йеңи қиридин тонуп-билиши Елимизниң Тунҗа Президенти — Елбасы Нурсултан Назарбаевниң исим-шәрипи билән зич мунасивәтлик. Һели ядимизда, улуқ Абайниң 150 жиллиқ тәвәллуди Елбасыниң беваситә тәшәббуси һәм өзиниң қатнишиши билән дуниявий дәриҗидә нишанланған еди. Абайниң Нурсултан Назарбаев башлиған чарә-тәдбири билән қазақ мәнавиятиниң йеңи бир пәллигә көтирилгәнлигини һәммимиз һис қилғандуқ. Һәқиқәтән, Абайниң 150 жиллиқ тәвәллудиниң ЮНЕСКО тәшкилатиниң қоллап-қувәтлиши билән өткәнлиги қазақ тарихиниң йеңи бир сәһиписи болғанлиғи ениқ еди.
Елбасыниң «Улуқ ақын, мутәпәккүр Абай XIX — XX әсирләр қийилишишидики Ақартқучилиқ яки Ойғиниш дәвриниң карван бешиға, әлниң келәчәк йолини ениқлап бәргән мәнивий мәшъәлгә айланди», дәп Улуқ даланиң мутәпәккүри Абайға әтраплиқ баһа бериду. Инсанийәт цивилизацияси һәрқандақ хәлиқниң даналирини тарих сәһнисигә чиқирип кәлгәнлиги вә йәниму чиқиридиғанлиғи ениқ. Мошу ойни биз Нурсултан Назарбаевниң «Абай аманити» мақалисидин һәртәрәплимә уқуп чүшәндуқ.
Тунҗа Президент бүгүнки вә келәчәк әвлатқа Абайниң аманитини өзиниң көзқарашлири билән йәткүзди. Бу җәһәттин Абай мирасидики хәлиқниң муң-зариниң, арман-мәхсәтлириниң Нурсултан Назарбаевниң ой-мәвқәси билән уйғунлишидиғанлиғини һис қилишқа болиду. Чүнки Абай өз елиниң мәнпийитини ойлап, хәлқини яхшилиққа йетилисә, Қазақстанниң Тунҗа Президенти — Елбасы Нурсултан Назарбаев шу әлни мустәқилликкә йәткүзди. Қазақстанни дуния етирап қилған дөләткә айландурди.
Данишмән Абай елиниң бирлигини арман қилди. Әл-жутиниң илим-пәнни өзләштүрүшини истиди. Бирақ Абай яшиған дәвир униң арман-мәхсәтлириниң рояпқа чиқишиға йол қоймиған еди. Бүгүн Қазақстанниң мустәқилликниң нәтиҗисидә илим-пәни тәрәққий әткән дөләткә айланғанлиғини көзүмиз көрүватиду. Әдипниң «Жасымда ғылым бар деп ескермедім, қолымды мезгілінен кеш сермедім», дегән өкүнүшидин Нурсултан Назарбаев Президент болған вақтида савақ елишни билди. Қазақстанниң илим-пәнини тәрәққий әткүзүш мәсилиси Елбасының алаһидә диққәт-нәзәридә болди.
Нурсултан Назарбаев өз мақалисида Абайниң һаяти билән иҗадийитини өз ичигә алидиған «Жиделі-Бөрілі» дөләт-мәдәний вә әдәбий-мемориаллиқ қоруқ-мирасгаһиниң тәшкил қилинғанлиғи, ақ гүмбәзлик Абай-Шәкәрим мәқбәриси турғузулғанлиғи һәққидә язиду. У, шүбһисизки, мустәқилликниң дәсләпки жиллиридики ихтисадий қийинчилиқларға қаримастин әмәлгә ашурулған Абайниң мәңгүлүк ядикарлиғиға айлинип, бу күнләрдә авам хәлиқниң вә чәт әлләрдин келидиған меһманларниң зиярәтгаһиға айланди.
Мустәқил Қазақстан әвлатлири үчүн Абайниң йоли елимизниң Тунҗа Президенти — Елбасы Нурсултан Назарбаевниң улуқ мутәпәккүрни мәдһийиләш йоли билән башланғанлиғини алаһидә тәкитләшкә әрзийду. Мана, әнди әйнә шу улуқ Абайниң туғулғининиң 175 жиллиғи елимиздә кәң түрдә атап өтүлүватиду. Бу җәһәттин Қазақстан Президенти Қасым-Жомарт Тоқаевниң қоллап-қувәтлиши билән Абай мираси қайтидин йеңилинип, җанлиниватиду. Абайниң аманитини орунлашни билгән әвлатлар келәчигиниң парлақ болидиғанлиғиға бизниңму ишәнчимиз камил.

Шаймәрдан ШӘРИПОВ,
Қазақ миллий аграрлиқ вә Сулейман Демирәл университетлириниң профессори, әдлийә пәнлириниң доктори.