• Замандаш
• 04 Ақпан, 2021

Арман рояпқа чиққанда

Иврайим БАРАТОВ,
“Уйғур авази”

Шахмир бүгүн, хаталашмиса, һаятида биринчи қетим таң сүзүлмәй орнидин турди. Ахшамдин бери йол тәрәддутини қилип қойғачқа, көңли хуш, кәйпияти үстүн. Пәқәт илдамирақ сәпәргә атлинишла қалди. Арилиқ хелә бар, мәнзилгә һәммидин бурун йетиши шәрт. Чүнки хелидин бери “Мән биринчи болушум керәк” дәп көңлигә пүкүп жүргән армини бүгүн рояпқа чиқидиған күн.
Һә, момисини туғулған күни билән дәсләпкиләрдин болуп тәбрикләш -  Шахмир үчүн қелиплашқан әнъәнә. Бу көрүнүш униңға чәксиз һәм унтулмас хошаллиқ дәмлирини һәдийә қилиду. Ундақ чағларда момиси “Қулунум!” дәп иссиқ бағриға басқанда, Шахмир өзиниң аллиқачан камаләт йешиға толғинини бирәтола унтуп, қайтидин шох қилиқлири билән әркиләпла кетиду. 
Бу қетим өзи — Алмутида, момиси — Уйғур наһийәсидики даңлиқ иссиқ су аришаңлириниң бири “Қарадала” дәмелиш зонисида болғачқа, уни қандақту-бир қизғиниш сезимлири чирмавалған еди. Униңму мәлум сәвәплири бар: момисиниң бу қетимқи туғулған күни бөләкчә, Шахмир үчүн дуниядики әң көйүмчан, әң меһриван инсан 70 яшлиқ тәвәллудини қарши алиду. 
Мана, ахири, машина орнидин қозғалди. Дадиси рульда болғачқа, униң барлиқ диққәт нәзәри йолда, униң йенида олтарған аниси, адәттикидәк, бирнемиләрни сөзләп келиватиду. Шахмир болса, әттәй буйрутма берип тәйярлатқан қучаққа сиғмас гүлдәстисигә мәз болуп, уни момисиға қандақ тәғдим қилишни ойлап, бәзән өзичә хиялән “репитициягә” киришип кетиду. Андин момисиниң тәрҗимиһалини ой-хиялидин өткүзүп, мәғрурлинип қалиду. Чүнки момиси — Венера Абубәкриқизи, путкүл аңлиқ һаятини Уйғур наһийәсидики маарип саһасиниң тәрәққиятиға беғишлиған инсан, һазир, ахирқи он нәччә жилдин буян, аришаңдики “Қарадала” дәмелиш зонисиниң мудири. Шундақ болсиму, Шахмир үчүн момиси һеликәм устаз, мәктәп партисидики әмәс, бәлки һаяттики устази. Униң үстигә момиси муәллим болушни ата-анисиниң изини бесиш мәхситидә таллавалған әмәсмеди!? Ундақ болғини, момисиниң барлиқ ака-инилири билән һәдә-сиңиллири — Гүлнарәм, Марс, Герс, Варис, Шавдун, Гүлчеһрә вә Эрнест — инженерлар, йәни техникилиқ алий билим дәргаһлирини тамамлиған, жуқури рәһбирий хизмәтләрни атқурған, ишләпчиқиришта жуқури көрсәткүчләрни қолға кәлтүрүп, исим-шәрипи әл еғизида жүргән шәхсләр. Шундақла Исламовлар әвлади меһир-шәпқәтлиги, башқиму алий инсаний пәзиләтлири билән алаһидә пәриқлинидиған инсанләр... 
Һә, Венера һәдә ата-анисиниң изини бесишни кичигидин арман қилатти. Әшу арман уни Киров намидики Қазақ дөләт университетиниң химия факультетиға елип кәлди. Оқушини әла баһаларға тамамлиған 1974-жили әмгәк паалийитини өзи билим алған Подгорное (һазирқи — Қирғизсай) йезисидики оттура мәктәптә муәллим болуштин башлиди. Әнди 1979-жили Уйғур наһийәлик Билим бериш бөлүмигә методист болуп кәлди вә та һөрмәтлик дәмелишқа чиққичә мәзкүр бөлүмниң Методикилиқ кабинетини башқурди.
 Мошу жиллар мабайнида Методикилиқ кабинетниң иши шундақ җанландики, униң паалийити вилайәт бойичә тәрғип қилинидиған болди. Әнди наһийәдики илғар муәллимләрниң иш-тәҗрибисини үгиниш мәсилиси күн тәртивидин чүшмәйдиған дәриҗигә йәтти. Нәқ Венера Исламованиң көп күч чиқириши түпәйли Мунира Абдуллаева, Зәмзәгүл Мушрапилова, Октябрь Һезмахунов, Назира Гайитова охшаш мәктәп мудирлири йетилип чиқти вә уларниң илғар тәҗрибилири вилайәт даирисидә кәң тарқитилди. 
Ейтиш керәкки, Венера һәдә өзиниң 40 жилдин ошуқ устазлиқ паалийити җәриянида һечқачан мошу мутәхәссисликни таллавалғиниға өкүнмиди, әксичә, “Ата-анамниң кәспигә садиқ болуп, уларниң шәнигә дағ чүшәрмигиним үчүн бәзидә өзәмгә өзәм рази болуп кетимән” дәп хитап қилиши бекар әмәс. Чүнки Венера һәдиниң ата-аниси — Абубәкри ата билән Ләтипәм ана пешқәдәм мәрипәтчиләрдин еди. Улар өткән әсирниң 30-жиллири Өзбәкстандики Әнҗан педагогика техникумини тамамлап, шу йәрдә әмгәк паалийитини башливеди, у йерим әсирдин ошуқ вақит давам қилди. 
Мәлумки, у жиллири Әнҗанда уйғур мәктәплири хелила нурғун болидиған. Һәм Абубәкри ата, һәм Ләтипәм ана әйнә шу билим дәргаһлирида та Улуқ Вәтән уруши башланғичә ишлиди. Абубәкри ата шу шәһәрдин җәң мәйданиға кәткәчкә, Ләтипәм ана пәрзәнтләрни һапашлап ана жути — Кичик Ақсуға қайтип келиду вә наһийәниң Чоң Ақсу, Кичик Ақсу, Удута мәктәплиридә муәллим болуп ишләйду. Әнди Абубәкри җәң мәйданидин ғалибийәт билән кәлгәндин кейин әр-аял педагогикилиқ паалийитини Подгорное йезисидики оттура мәктәптә давамлаштуриду.
— Әйнә шундақ еғир заманларда яш әвлат қәлбигә билим уруғини сәпкән ата-анамниң изини бесиш армини билән мән ушбу кәсипни таллавалдим, — дәйду Венера һәдә. — Ата-анам математика пәниниң муәллимлири болғачқа, биз, пәрзәнтләр, бу пәнгә алаһидә қизиқиш билән қаридуқ. Мәсилән, рәмити акимиз Марс Россияниң Саратов шәһиридики Политехника институтини тамамлап, Алмутидики Автотранспорт илмий-тәтқиқат институтида чоң илмий хадим болди, кейинирәк Уйғур наһийәсиниң автотранспорт карханилирида лавазимлиқ хизмәтләрни атқурди. Герс акам болса, Чимкәнт шәһиридики Технология институтини пүтирип, Қазақ ССР Автомобиль йоллири министрлигидә ишлиди. Узақ жиллар давамида мошу министрликниң қаримиғидики “Асфальтобетон” заводиға рәһбәрлик қилди. Варис акамму Саратовтики институтни тамамлиди. Шавдун ака болса, Москва дөләт геологоразведка институтиниң ядролуқ геофизика факультетида оқуди. Уни әла баһаларға тамамлап, бирнәччә жил Москвадики ядролуқ физика саһасидики илмий-тәтқиқат институтлириниң биридә ишлиди. Кейинирәк, қериндашлириға уқақ тартип, Алмутиға қайтип кәлди. Әнди Марс, Гүлчеһрә вә Эрнестму күчлүк математиклардин еди. Әпсус, аримиздин бевақит кәтти. Шуңлашқа мән ата-анамниң изини бесип, муәллим болушни арман қилған едим вә шу арминимға йәттим. Әмгигим мунасип баһалинип, “Ерең еңбегі үшін” медали билән тәғдирләндим. Қазақстан Жумһурийити Билим вә пән министрлигиниң “Алтынсарин” медалиға сазавәр болдум, “Қазақстан Җумһурийитиниң  маарип әлачиси” аталдим.
Жуқурида қәйт қилғинимиздәк, мошу күнләрдә Венера Исламова Алмутидики “Асфальтобетон” заводиниң  Или тәвәсидики “Қарадала” дәмелиш зонисиға рәһбәрлик қиливатиду. Бу дәмелиш орниниң территорияси 1,5 гектардин ибарәт. Алтә бассейн бар, униң үчи балиларға молҗаланған, бир джакузи, бирнәччә коттедж дәмалғучилар ихтияриға берилгән. Бир мәзгилдә 96 дәмалғучиға хизмәт қилидиған бу йәрдә 16 адәм турақлиқ иш билән тәминләнгән. Әнди “Қарадала” территориясидә миңға йеқин мәнзирилик дәрәқ көчәтлириниң тикилгәнлигини, қиш-яз ечилидиған яңза-яңза гүлләрниң онлиған түрлириниң хуш пурақ чечип турғанлиғини көз алдимизға кәлтүрсәк, “бу дәмелиш орни адәмгә раһәт беғишлайду” дәп ейтиватқанларниң сөзи һәқиқәт екәнлигини көрситиду.
Әнди әшу 1,5 гектар территориягә қошумчә йәнә 5 гектар бағда онлиған мевә түрлириниң барлиғини инавәткә алсақ, бир тонушумниң “Илгири Венера һәдә атақлиқ педагог болған болса, һазир исми наһийәгә тонулған бағвән” дәп тәриплигәнлигиниң бекар әмәслигигә бу йәрдә болған һәрқандақ адәм дәрһал көз йәткүзиду.
— Растимни ейтсам, шәхсий һаятим оңушлуқ болмиғини билән өзәмни бәхтимни әмгәктин тапқан адәм дәп билимән. Иш мениң үчүн дайим биринчи орунда турған. Әнди һазир ялғуз қизимдин көргән ялғуз нәврәм Шахмирниң утуғини өзәмниң утуғи сүпитидә қобул қилимән. Шахмир 2017-жили Сочида өткән Яшлар билән студентларниң дуниявий фестивалиға, андин 2018-жили Россия Федерациясиниң Президенти Владимир Путинниң қатнишиши билән өткән “Россия — страна возможностей” форумиға иштрак қилғанда, мениңдин артуқ бәхитлик мома болмиған болса керәк, — деди Венера һәдә бизниң сөһбитимизгә чекит қойғандәк.
...Бу қетимму Шахмир момисини дәсләпкиләрдин болуп тәбриклиди. Алмутидин пәпиләп йәткүзүп кәлгән гүлдәстини тапшуруш “рәсмийити” пәйтидә Венера һәдә ихтиярсиз көзигә яш алди. Бу, әлвәттә, хошаллиқ көз йеши еди. Чүнки ялғуз қизи Гүлвира билән күйоғли Пәрһат вә нәвриси Шахмирниң (сүрәттә) изгү-тиләкләргә толуп-ташқан тәбриги пәқәт Венера һәдинила әмәс, кичиккинә тәнтәниниң барлиқ иштракчилириниң көңлини бошитивәткән еди...