• Асасий мақалилар
• 28 Мамыр, 2021

Экология – асасий әвзәллик

Қазақстан Президенти қезип чиқириш санаити саһалири мәсилилиригә беғишланған Аләмшумул “дүгләк үстәлдә” видеомураҗиәт билән сөзгә чиқти.
БМТ Баш кативи Антониу Гутерришниң тәшәббуси билән өткүзүлгән виртуал чарә-тәдбиргә дөләтләр вә һөкүмәтләр башлиқлири, хәлиқара тәшкилатларниң рәһбәрлири, бизнес саһасиниң вә экспертлар даирисиниң вәкиллири қатнашти.
Қасым-Жомарт Тоқаев өз сөзидә таҗсиман вирустин кейинки әслигә кәлтүрүшниң әтрап муһитни қоғдаш мәсилисини хәлиқара күн тәртивигә елип чиқиш бойичә надир имканийәт бериватиду, дегән пикирни оттуриға қойди.
Дөләт рәһбири җумһурийәтниң йешил ихтисатни тәрәққий әткүзүш тәрәпдари екәнлигини билдүрди. Униң сөзичә, Қазақстан МДҺда биринчи болуп Париж келишимини тәстиқлиди вә турақлиқ тәрәққият мәхсәтлирини қолға кәлтүрүшкә қаритилған актив климатлиқ сәясәтни биринчи қобул қилди.
Президент Қазақстанниң 2060-жилға қәдәр углеродтин таза әл болуш нийити тоғрилиқ әслитип өтти. Бу мәхсәт климатниң өзгиришигә бағлиқ муһим вәзипиләр бойичә 2020-жили декабрьда болуп өткән саммит давамида билдүрүлгән еди.
Қасым-Жомарт Тоқаев Қазақстанниң дунияда энергияни көп ишлитидиған мәмликәтләрниң бири болуп қеливатқанлиғиға, чүнки қезип чиқарғучи сектор санаәтниң 50 пайизини тәшкил қилидиғанлиғиға диққәтни җәлип қилди. Электр энергиясини ишләпчиқиришниң 70 пайизиға йеқини илгәркидәкла көмүргә бағлиқ.
Әйнә шуниңға мунасивәтлик Дөләт рәһбири қезип чиқарғучи санаәтни “тазилашни” биринчи новәттики вәзипә вә Қазақстанни турақлиқ тәрәққий әткүзүш ишида мутлақ әвзәллик дәп атиди. 
Президентниң хәвәр қилишичә, һазир Қазақстанни 2050-жилғичә углеродни аз пайдилинип тәрәққий әткүзүш концепциясиниң тәйярлиниватиду. 
– Көмүр көйдүрүш тәсиридин пәйда болидиған энергетикилиқ тәңпуңлуққа бағлиқ болушни азайтиш үчүн газ вә су эенргетикисини тәрәққий әткүзүш, тәбиий энергия мәнбәлирини пайдилиниш охшаш асасий әвзәлликләрни һәл қилишқа қаритилған электр энергетикисини тәрәққий әткүзүш бойичә миллий лайиһә тәйярлиниду. Униңдин ташқири йеқинқи бәш жилда Қазақстанда икки миллиардқа йеқин дәрәқ көчити тикилиду, – деди Қасым-Жомарт Тоқаев.
 Дөләт рәһбири БМТ Баш кативи Антониу Гутерришниң дуния әнди илгәркидәк болмайду, дегән сөзини қоллап-қувәтлиди. Қасым-Жомарт Тоқаев бу йосунда бирму мәмликәтниң артта қалмаслиғи үчүн актив түрдә хәлиқара күчни җанландурушқа чақирди. Әнди 2030-жилғичә Турақлиқ тәрәққият мәхсәтлирини қолға кәлтүрүшкә қаритилған күн тәртиви толуқ әмәлгә ашурулуши шәрт.
– Әқилгә мувапиқ сәясәт вә инвестицияләр арқилиқ биз хелә “йешил” аләмшумул ихтисатқа йол салалаймиз. Бу мәхсәтни қолға кәлтүрүш үчүн һәм хусусий, һәм дөләт сектори һесавиға йетәрлик малийә ресурсини сәпәрвәрликкә кәлтүрүш муһим. Биз “COVID-19 пандемияси вақтида тәрәққиятни мәбләғ билән тәминләш саһасидики хәлиқара күч-қувәтни җипсилаштуруш” даирисидә көптәрәплимә иш-һәрикәтни уйғунлаштурушни қоллап-қувәтләймиз, – дәп билдүрди Қазақстан Президенти.
Қасым-Жомарт Тоқаев чарә-тәдбир қатнашқучилириға мураҗиәт қилип, қәтъий вә экологиялик әслигә кәлтүрүшниң Турақлиқ тәрәққият вә Париж келишими саһасида 2030-жилғичә бәлгүләнгән күн тәртиви вәзипилириниң аҗралмас қисми болуп һесаплинидиғанлиғини тәкитлиди.
 Дөләт рәһбириниң пикричә, 2021-жил климатниң сүръәтлик өзгиришини вә әтрап муһитниң бузулушини асталитишқа имканийәт бәрди.
– Әтрап муһитни қоғдашқа қаритилған алийҗанап ишни сода вә инвестицияләргә қарши қоллинилидиған тосалғуға айландурмаслиқ наһайити муһим. Мән Қазақстанниң мошу муһим башланмиларни қәтъий қоллап-қувәтләйдиғанлиғини тәстиқләймән, – дәп хуласилиди Президент.