• Замандаш
• 02 Қыркүйек, 2021

«Жутумға бәргән вәдәм бар»

Мәшүр САСИҚОВ,
«Уйғур авази»

“Хәлқим-миллитим”, дәп җан көйдүрүп, шу йолда тәр төкүватқан ака-һәдиләр билән учришиш шәхсән маңа қандақту бәһирлиниш һәдийә қилиду. Бу қетимму шундақ болди. 
Алмута шәһиридики СМУ-15 мәһәллисиниң баш жигитбеши Алимҗан ака Гайитов билән тонушқинимизға анчә узақ болмисиму, йеқинчилиғимиз қоюқ. Ака-укидәк келиватимиз. У толирақ жутиниң гепини қилиду. Қачанла болмисун, жутдашлириниң ғемида. Хошаллиқлири билән бөлүшүп, «ука, хуш хәвәр» дегиничә  телефон қилиду. Бүгүн тосаттин әшу жутиниң ғеми билән яшаватқан акамниң 75 яшқа толғанлиғидин хәвәр таптим. Дәрһал униң һаят йоли билән тонушуп, «Яхшиниң яхшилиғини ейт, қәдри ашсун» дегән нәқилгә әмәл қилған һалда, униң өйигә йол туттум.
Адәттики өйигә меһман кәлсә, хуш чирай қарши алидиған уйғур аилиси. Алимҗан ака билән Қурванбүви һәдиниң қутлуқ дәргаһида иккимиз йәнила жутниң гепини қилмақтимиз. Акимиз шәһәрниң тағ тәрипидики мәһәллиләрниң уйғурлириниң һаят нәпәсини сөзлимәктә. Сөзлигәндә қандақ? Жутдашлириниң инақлиғини, башқа милләт вәкиллири билән қериндаштәк өтүватқанлиғини пәхирлиниш илкидә баян қиливатиду. Арисида көңүлни ғәш қилидиған азду-тола проблемиларниңму йоқ әмәслигини ейтип, әпсуслиниду. 
— Ука, бизниң жутниң аһалиси анчә көп әмәс, — деди сөһбәтдишим жирақтин сөз башлап. – Шундақ болсиму, биз, уйғурлар, бу йәрдә бир-биримизниң қайғусиға ортақлишип, хошаллиқлиримизни тәң бөлүшүшни билимиз. Йешилмәй келиватқан мәсилиләрму бар. Бирақ уларни пәйдин-пәй жутниң чоңлири вә инавәтлик адәмлири билән бамәслиһәт қилип, иҗабий һәл қилиш йоллирини издәштүрмәктимиз. Мәһәллимиз шәһәрниң мәркизидә болғанлиқтин, көпчиликниң турмуш-тирикчилиги башқилардин хелила пәриқлиниду. Һә, ундақ йәрдә миллийлигимизни сақлашниң қанчилик тәс екәнлигини мән ейтмисамму, өзәңларға мәлум. Шуниңға қаримай, йәнила жут активистлириниң, милләтпәрвәр инсанларниң әҗри түпәйли миллитимизни йоқатмай келиватимиз.
Һәқиқәтәнму, Алимҗан акиниң ейтқанлирида җан бар. Әтрапиңда сениң тилиңдин әмәс, бәлки миллитиңдин хәвири йоқлар көп учришидиған җайда урпи-адәт, миллий әнъәнилириңни сақлап қелиш асан иш әмәс. Лекин бизниң бүгүнки қәһриманимиздәк инсанлар виждан әмри билән атқуруватқан әмгиги арқисида бу тәвәдә уйғурларниң нами өчмәй келиватиду. Миллитимизгә хас жутдашларниң һәрқандақ муһимлири имканқәдәр, миллий әнъәниләр даирисидә өтмәктә. Мундақ ишларға, әлвәттә, Алимҗан ака кәби қәлбидә милләткә болған чәксиз муһәббити ялқунлап турған жигитбашлири түрткә. Мана униң мошу рәхмитидин йоқ, җапаси тола хизмәттә жүргинигә бирталай жиллар бопту. 
Дәсләп у хелила қийналди. Бирақ жутдашлириға «Җеним тенимдила болидекән, жутумға хизмәт қилимән» дәп бәргән вәдиси ядиға чүшидудә, йәнила өз ишини давамлаштуриду. У биринчи болуп, мошу жутта милләтләрара разимәнликни сақлаш билән тәрәққий әткүзүшни йолға қойди. Мәһәллидики җәмийәтлик ишларниң башламчиси болди. Иккинчидин, жутдашлирини инақлиққа чақирип, заманға бола миллий мәдәнийитимиз, мәтбуатимиздин чәтнәватқанларға ениқ-қениқ мәслиһәтлирини бәргәч, тәрғибат ишлирини жүргүзүшкә ат салди. Болупму, Қазақстан хәлқи Ассамблеяси тәрипидин этномәдәнийәт мәркәзлиригә қоюлған тәләпләр бойичә, елимиздики достлуқ билән бирликни риваҗландурушта көп әҗир сиңдүрүп келиватиду. Униңдин сирт, йәрлик һөкүмәт вәкиллири билән йеқин мунасивәт орнитип, мәһәллә ичидә йүз бериватқан, йәни яш әвлатни йолдин аздурушқа интиливатқан һәрхил күчләр билән күрәшни күчәйтишкә күч селиватиду.
Униң жутниң қәбирстанлиқ мәсилисини толуқ иҗабий һәл қилип, жутдашлириниң иззәт-һөрмитигә еришкәнлигини алаһидә тәкитләшкә әрзийду. Ениғирақ ейтсақ, мошу йәрлик аһалиға жуқуриниң қарариға бенаән, башқа җайдин қәбирстанлиққа йәр бөлүниду. Бирақ у йәр дөң еди. Униңға қишниң күни бу яқта турсун, һәтта язниң күни пиядә чиқишниң өзи толиму дозақ болидиған. Алимҗан ака бу еғирчилиқни һәр көргинидә, ич-ичидин тит-тит болатти. Ахири у, Бостандық наһийәсидә туридиған Карлин Мәхпиров билән қолида бар сахавәтлик кишиләргә мураҗиәт қилиду. «Тирикләрниң баридиған җайимиз шу турса, немишкә ярдәм қилмаймиз» дегән улар аз вақит ичидила қол учини сунушқа башлиди. Жутниң фондидинму бирмунчә пул хәшләнди. Еғир техника, йол селишқа кетидиған қум-таш, мошуниң һәммиси арқа-арқидин қәбирстанлиққа йәткүзүлүп, тез-арида асфальтланған йол пәйда болди. Һазир у йәргә йеник машиниму бариду.
– У йолни ясашқа ярдәмләшкән барлиқ әзимәтләргә чәксиз миннәтдарлиғимни билдүримән – деди Алимҗан ака сөһбәт давамида. – Болупму «Асфальтбетон» заводиниң рәһбәрлигигә вә башқиму бизни қоллап-қувәтлигән шәхсләрниң ишиға бәрикәт тиләймән. Һә, өзәм бу ишниң бешида турғанлиғим билән пәхирлинимән. Чүнки мениң, бая ейтқинимдәк, жутдашлиримға бәргән вәдәм бар әмәсму?
Теги-тәкти Баяндай йезисидин болған Алимҗан ака әйнә шундақ хизмити арқилиқ көпчиликниң иззәт-еһтирамиға бөләнгән инсан. Аилисидә төрт пәрзәнтниң атиси. Рәпиқиси Қурванбүви һәдә бу күнләрдә яхшилар қатаридин орун елип, нәврә-чәвриләрниң шатлиғида бәхтияр һаят кәчүрүватиду. Көрүнгәнниң қолидин кәлмәйдиған миллити билән хәлқиниң хизмитини җанпидалиқ билән атқуруватқанлар, әлвәттә, шундақ бәхитлик яшашқа лайиқ болса керәк.