• Замандаш
  • 09 Қараша, 2012

Көпчилик ғемида жүргән инсан

Шундақ адәмләр барки, уларниң һаяти өз жутиниң тәғдири билән зич мунасивәтликтәк билиниду вә улар бир өмүр ели, хәлқи хизмитидә болушни өзлириниң муқәддәс борчи дәп билиду. Шәхсән маңа әйнә шундақ билинидиған бүгүнки жут мөтивәрлириниң бири — Нурвәг ака Сейитов. Егиз бойлуқ, бәстилик, меңиш-туруши еғир-бесиқ, гәп-сөзлири салмақлиқ бу адәмни илгири сирттин тонаттим. У жиллири Нурвәг ака «Социализм» колхозиниң рәиси еди. Мән болсам, наһийәлик истималчилар җәмийитидә бөлүм башлиғи болуп ишлигәчкә, көпирәк чарвичиларға хизмәт көрситиш үчүн жирақ-йеқиндики мал участкилирини арилап жүргән пәйтлиримдә анда-мунда учришип қалаттуқ. Ундақ пәйтләрдә мән бу акимизниң әмгәк паалийитидә қолға кәлтүрүватқан утуқлири һәққидә әл-жут еғизидин көп аңлап жүргәнлигимни яки гезит сәһипилиридин оқуп билгәнлигимни ядимға алаттимдә, униңға өзәмниң разимәнлигимни очуқ ейтишқа петиналмисамму, ичимдин рази болуп жүрәттим. Шуниң үчүн болса керәк, наһийә мәркизидә өткән бирәр жиғин-сорунларда учришип қалғидәк болсақ, инилиқ йолида алдиға берип, салам-саат қилишни өзәмниң инсаний борчум дәп чүшинәттим. Кейинирәк униң, һәқиқәтәнму,  әмгәксөйгүчлүгиниң, хәлиқпәрвәрлигиниң,  иш уюштуруш қабилийитиниң интайин жуқури дәриҗидә екәнлигигә толуқ көз йәткүздүм. Чүнки Нурвәг Сейит оғли бүгүн Уйғур наһийәлик Ветеранлар вә ақсақаллар кеңишиниң рәиси, мән болсам, Чонҗа йезилиқ Ақсақаллар кеңишиниң рәиси сүпитидә җәмийәтлик ишни биллә атқуруп келиватимиз. Нурвәг ака бүгүн яшларниң устази, мәслиһәтчиси. Шундақла  хәлқимизгә аит мәсилиләрни һәл қилишта өзиниң принципиаллиғи билән пәриқлинип, сағлам ой-пикри билән һәммини қайил қилидиған хисләткә егә. Шуниң үчүн болса керәк, униңдин ярдәм яки мәслиһәт сорап келиватқанларниң айиғи үзүлмәйду дәп ейтсам һеч бир мубалиғә болмас дәп ойлаймән. Уларға қолидин келишичә ярдимини айимай, һаҗәтмәнләргә өз мәслиһитини беришкә тиришиватқанлиғиниң гувачисимән. Адәмләрниң аң-сәвийәсини инсаний қәдрийәтләр орниға пул-дуния егиләвалған бүгүнки күндә һәрқандақ һаҗәтмән адәм үчүн яхши сөзниң йерим дуния екәнлиги бәлгүлүк. Буни Нурвәг ака яхши чүшиниду, шуңлашқа у дайим жутдашлириниң ғемини өзиниң ғеми дәп билиду, уларниң тәшвишини пүткүл хәлиқниң тәшвиши дәп һесаплайду. Мениң сәпдишим пат-патла шум уруш жиллириға тоғра кәлгән балилиқ чағлирини, жутниң ширғуран оғланлири қатарида атиси Сейитниң мәйданға атланған пәйтини, аниси Әлаханниң тартқан җапалирини, ачлиқ вә ағриқтин йоруқ дуния билән хошлашқан қурбилирини әсләп, әриксиз көзигә яш алиду. Улуқ Вәтән урушиниң аяқлашқиниға 70 жилға йеқин вақит өтсиму, шу еғир жилларниң азап-оқубәтлирини, әл-жутниң бешиға чүшкән күлпәтләрни жумран қәлби билән һис қилип, та бүгүнки күнгичә жүрәк қетида сақлап-әсләш әйнә шундақ Нурвәг ака охшаш әзимәтләргила хас хисләт болса керәк дәп ойлаймән. — Мән кичигимдинла кәч-күз пәслини яқтуридиған болуп өстүм, униң өзигә хас сәвәплириму болған еди, — дәп әсләйду акимиз. — Ундақ болғини, иним иккимиз мәктәптин келипла соғ өйниң деризә тәкчисигә чиқивелип, анимизниң етиздин келишини тақәтсизлик билән күтәттуқ. Чүнки етизда қонуп ишләватқан анимиз, кәч-күздә, етиз-ериқ ишлирини бесиқтуруп болғандин кейинла, дәсләп яққан қарға улишип дегидәкла мәлигә қайтидиған. Мениң балилиқ пәрәзимчә, анимиз етиздин бирә-тола қайтип кәлгән күни сиртта ушшақ ләйзәң арилаш ямғур тохтимай йеғип туридиғандәкла билинидиған.Адәмниң тенини шүркәндүрүп, көңүлләргә соғақчилиқ салидиған күзниң мошундақ соғ күнлири рәмәтлик анам бизни бағриға басқанда, қандақту-бир иссиқ сезим балилиқ қәлбимизгә арамбәхш дәмләрни һәдийә қилидиған. Анимиз билән тәңла өйимизгә бәрикәт һәм иссиқлиқ кирәтти. Һеликәм кәч-күздә ямғур арилаш қар йеғишқа башлиғанда деризә алдиға келип, сиртқа қарап анамни күткәндәк болимән. Балилиқ чағдин адәткә айланған бу көрүнүш мениңда бир өмүр сақлинип қалиду дәп ойлаймән. Һә, течлиқ һаятни вәйран қилип, қәлбләргә сақаймас җараһәт салған уруш улар демәтликләрни қәрәлидин илгири әр йәткүзди, Ғалибийәт үчүн чоңлар билән бир сәптә туруп әмгәк қилди. Шу түпәйли тавлинип, һели бели қатмай турмушниң иссиқ-соғини көп көргән уруш жиллириниң балилири әмгәксөйгүч, меһриван, көйүмчан, ишләмчан инсанлардин болуп йетилди әмәсму?! Нурвәг ака 1956-жили Кәтмән йезисидики оттура мәктәпни тамамлап, үч жил Шәмәй атом полигонида һәрбий хизмитини атқуриду. Мәлумки, бүгүн атом зәрдавини тартқанлар Улуқ Вәтән уруши қатнашқучилириға тәңләштүрүлгән. Буму Нурвәг акиниң һаятида йүз бәргән уруштин кейинки қара дағларниң бири. Һәрбий хизмитини өтәп қайтқан 1959-жили у Алмутидики Йеза егилиги институтиға оқушқа чүшиду. Уни 1964-жили тамамлап, агроном мутәхәссислигини егилигән Нурвәг Сейитов әмгәк паалийитини Уйғур наһийәсиниң «Қизил Туғ» колхозида баш агроном болуштин башлайду. Кичигидинла ана йәрниң қәдрини билип өскән у «Әлгә кирсәң елиңчә, суға кирсәң белиңчә» дегән принципқа қәтъий әмәл қилишни өзигә өзи вәдә қилған еди. Униң әйнә шу вәдә һөддисидин шәрәп билән чиққанлиғи бүгүн чоң-кичикниң һәммисигә яхши мәлум. Көп өтмәйла наһийә рәһбәрлиги ишбиләрмән жигитни ана жути Ғалҗатқа, йәни «Социализм» колхозиға баш агроном қилип тайинлайду. «Атаң өлсә өлсун, атаңни көргәнләр өлмисун» демәкчи, атиси билән анисини көргән жут мөтивәрлири өз оғлини қучақ ечип қарши алди. Чүнки улар өз жутидин яш рәһбәрниң йетилип чиқиватқанлиғиға хошал еди. Жут мөтивәрлири билән мәслиһәтлишип, егилик ишлирида йеңичә усулларни қоллинип, өзиниң дадил һәм ишәшлик қәдәмлири түпәйли колхозниң дарамитини  жилдин-жилға ашурушқа башлиған Нурвәг ака пәқәт жутдашлириниңла әмәс, бәлки шундақла  наһийә рәһбәрлириниң ишәнчисигә вә һөрмитигә сазавәр болиду.  Шуңлашқа 1973-жили Нурвәг Сейит оғли «Социализм» колхозиниң рәиси болуп сайлиниду. У рәислик қилған 12 жил ичидә Ғалҗат йезисиниң мәдәнийити билән егилик тәрәққиятида чоң илгириләшләр йүз бериду. Җүмлидин йезида йеңи мәмурий беналар, йеңи үлгидики заманивий өйләр, йеза егилиги ишләпчиқириш орунлири селинип, нурғунлиған иҗтимаий-мәдәний әһмийәткә егә беналар қәд көтириду, хәлиқниң турмуш-шараитида иҗабий өзгиришләр йүз бериду. Шундақ қилип, Нурвәг Сейит оғлиниң исми наһийә дәриҗисидила әмәс, бәлки вилайәт даирисидә тилға елинишқа башлайду. Шундақ күнләрниң биридә униңға наһийәдики әң чоң егиликләрниң бири болған Әмгәк Қизил Туғи орденлиқ Свердлов намидики колхозға рәһбәрлик қилиш вәзиписи жүклиниду. Бу әнди Нурвәг Сейитов үчүн интайин чоң синақ һәм ишәнчә еди. Бу ишәнчә һөддисидинму шәрәп билән чиқишни билгән қабилийәтлик рәһбәр егиликниң илгири қолға кәлтүргән утуқлирини техиму бейитип, чаринлиқларниң һөрмәт-еһтирамиға сазавәр болди. Униң көп жиллиқ әмгиги мунасип баһалинип, орден вә медальлар билән мукапатланди, СССР деханлириниң І қурултийиға, Пүткүлиттипақлиқ колхозчиларниң ІV қурултийиға, Қазақстан Компартиясиниң ХVІ қурултийиға делегат болуп сайланди. Ейтиш керәкки, Нурвәг Сейит оғли 1985 — 1990-жиллири Алмута вилайәтлик Колхозлар иттипақи кеңишиниң рәиси хизмитини атқурди. Бу иш көрүнгәнла колхоз рәисигә буйримайдиған һәм һәркимниң қолидин келивәрмәйдиған хизмәт екәнлиги һәқиқәт. Нурвәг ака бу вәзипә һөддисидинму шәрәплик чиқишни билди. Көпчилик билән ишләп үгәнгән адәмни дайим көпчилик өзигә тартип туридиған охшайду. Һазирму, жуқурида қәйт қилғинимиздәк, Нурвәг Сейит оғли көпчилик хизмитидә. Өзигә жүкләнгән мәсъулийәтни чоңқур һис қилған һалда, яш әвлатни бүгүнки җәмийәткә мунасип тәрбийиләштә, хәлиқләр достлуғини мустәһкәмләштә, мәмликитимиздә болуватқан һәрқандақ йеңилиқларни көпчиликкә йәткүзүштә дайим көч бешида болуп келиватиду. Худди «Алтун үзүккә яқут көз ярашқандәк», Нурвәг Сейит оғлиниң өмүрлүк җүпти Светлана һәдимизму ақ көңүл, кәң дәстиханлиқ меһриван ана.  Уйғур наһийәсиниң Пәхрий граждани аталған һәдимиз 30 жилдин ошуқ вақит устазлиқ қилди, Қазақстан маарип әлачиси намиға муйәссәр болди. Икки қиз вә икки оғул тәрбийиләп, учум қилған бу аилә һазир нәвриләрниң сөйүмлүк бова вә момиси. Бу күнләрдә Нурвәг Сейит оғли 75 яшлиқ тәвәллудини қарши алмақта. Мәзмут чинардәк бу инақ аилә әзалириниң хошаллиғиға бизму ортақ екәнлигимизни мошу қисқа мақалә арқилиқ изһар қилишни тоғра көрдуқ.

Мирзәхмәт ҖӘМИЕВ,

Чонҗа йезилиқ Ақсақаллар кеңишиниң рәиси.

Уйғур наһийәси.

736 рет

көрсетілді

0

пікір

Біздің Telegram каналына жазылыңыз

алдымен сізді қызықтыратын барлық жаңалықтарды біліңіз

Уйғур авази

21 Сәуір, 2021

Жүктеу (PDF)

Редактор блогы

Ершат Моллахун оғли ӘСМӘТОВ

Редактор блогы