• Замандаш
• 03 Тамыз, 2022

Маңа йол көрсәткән акам

Бу өмүрдә шундақ адәмләр учришидуки, униң саңа қилған бир яхшилиғини та өмрүңниң ахириғичә унтумайсән. Бүгүнки күндә мениң чоң санаәтчи болуп йетилип, хәлқимгә тонулушумда бир киши наһайити чоң роль ойниди. У – Абдузаир Әйсаров. Мән бу яқ билән 1974-жили Чимкәнт шәһиридә тонушқан едим. Узун гәпниң қисқиси, Абдузаир акиниң тағисиниң қизиға мениң иним өйлинип, иккимиз қуда болуп қалдуқ. Кейин қоюқ арилишип, иккимизниң қудилиғи қериндашлиққа айлинип кәтти. Худди кона тонушлардәк ичәкишипла кәттуқ. 
Ейтишиға қариғанда, у илгири сода-сетиқ саһасида ишләптекән. Растимни ейтсам, у вақитларда мән сода-сетиқниң немә екәнлигини яхши чүшинип кәтмәттим. Униң билән шуғуллинидиғанларму йоқниң орнида болидиған. Чүнки заман тәливи шундақ еди. Мән у жиллири Чимкәнт шәһиридики фосфор заводида аддий ишчи болуп ишләттим. Бир күни иштин кәлсәм, өйдикиләр: «Әтә сизни Абдузаир ака йолуқсун дәйду» деди. 
Әтиси иштин рухсәт елип у яққа бардим. Иккимизниң сөһбити узаққа бармиди. Өзиму гәпниң тоқ-етәрини яқтуридиған адәм еди, рәмити. Қисқиси, «ишиңни ташлап, мениң йенимға кәлгин, кавап сатисән» деди. Абдузаир ака маңа һечнәрсә вәдә қилмиди. «Һәммә нәрсә өзәңгә бағлиқ, оқәтниң епини тепивалсаң, тәлийиң» деди. Оқитим, кавап пиширип сетиш. У вақитларда шәһәр вә униң әтрапида кавапханилар йоқ еди. Хулләс, үч жил Абдузаир акиниң қолида ишләп, пулму таптим, мәзкүр саһада бираз тәҗрибиму топлидим. Сода-сетиқниң немә екәнлигини чүшәндим. Мону тәғдирни қаримамсиз, 1978-жилдин өз алдимға тирикчилик қилишқа башлидим. Қизиқ йери, әнди Абдузаир ака мениң қолумда ишләйдиған болди. 
Бу акамниң кичикпейиллиғиға һәйран қалаттим. Бир қетим у «Ука, тиҗарәт дегән шундақ нәрсә, түнүгүн мениңда, бүгүн сениңда, әтә башқисида болиду» , дегән еди. Кейин мән йәнә шу Абдузаир акамниң мәслиһити билән чоң тиҗарәткә бәл бағлидим. Пулму таптим, аброй-атаққиму ериштим. Иккимизниң бир-биригә болған мунасивити өзгәргини йоқ. Буму шу акамниң «мәктиви» дәп ойлаймән. Чүнки у «ука, пул қулниң кири, бүгүн бар, әтә йоқ...» дәп қойидиған. Иккимиз өй-ичимиз биләнму қоюқ арилаштуқ. Униң икки оғул, үч қизини худди өзәмниң ини-сиңиллиримдәк көрәттим. Рәпиқиси Реһан һәдәм иккисиму мениң балилиримға шундақ мунасивәт қилатти. Реһан һәдә дәстиханлиқ, бәрикәтлик аял болидиған. 
Кейин мән чоң тиҗарәткә кәттим. Амма бу аилә билән мунасивитимни үзгиним йоқ. Абдузаир акам билән дайим мәслиһәт қилип тураттим. Һәр иккилимиз Чимкәнттики Уйғур этномәдәнийәт мәркизигә йеқиндин ярдәм қилип тураттуқ. Уму миллий мәдәнийитимизниң җанкөйәри болидиған. Бәш тәңгә тапса, униң мәлум қисмини хәйрихаһлиқ паалийәткә ишлитәтти. Мениму шуниңға үгәтти. Җәмийәтлик ишлардиму иккимиз бир сәптә болдуқ. Һелиму ядимда, буниңдин алтә жил илгири Абдузаир акамниң 70 яшлиқ тәвәллудини дағдуғилиқ нишанлап өттуқ. Мән аиләм намидин униңға атиған соғамни тапшурдум. Мениң ейтай дегиним бу әмәс, бүгүн аримизда жүригимниң төридин орун алған, мениң үчүн толиму әзиз болған әйнә шу қәдирданлирим йоқ. Абдузаир ака буниңдин икки жил бурун, Реһан һәдә қириқ күн илгири һаяттин өтти... Уларниң уруқ-туққан, қом-қериндаш, пәрзәнтлири вә нәврә-чәврилиригә чоңқур қайғуруп тәзийә билдүримән.
Мәсләкдашлирим йенимда йоқ, амма уларниң ейтқан һәрбир гепи ядимда, «житимниң бешини сийпа, муһтаҗниң хиҗалитидин чиққин, йеқиниңға ярдәм қил...» дәтти әзизлирим. Шуларниң ейтқанлириға әмәл қилип яшаватимән. Роһи хуш болғай!

Ярмәһәмәт ИСКӘНДӘРОВ.

Чимкәнт шәһири.