• Әхбаратлар еқими
  • 29 Қыркүйек, 2022

Биз ким болдуқ?

Мәшүр САСИҚОВ,
«Уйғур авази»

Әтигәнлик нашта қилмай туруп янфонни издәймән. У йоқ. Ток қувити түгигән. Болди, мән қанитимдин айрилған қуш. Терикип боғулуп, өчүмни кимдин аларимни билмәй қалимән. У мениң хумаримни басидиған тамакамдинму әтива болуп қалғинини қаримамсиз. Чейимни ичмәй, униңға қувәт беришкә алдираймән. Әгәр униң сими үзүлүп қалсинчу? Яқ. Мән буниңға төзәлмәймән. Өй-ичини ֧“дүм көмүрүп”, әски болсиму қувәт бәргүчиниң бирини тепишқа тиришимән.
Чоң әвлатни демәймән, оттура яшлиқ вә яшларниң һаяти мошу дәриҗигә йәткини ениқ. Жуқуридики ибариләрни айрим кишиләрниң һаятини назарәт қилиш вә уларни өзәмниңки билән селиштуруш нәтиҗисидә түзүп чиқтим. Мән өзәмни һәр һалда янфонға тамамән берилип кәткәнләрдин дәп ейталмаймән. Бирақ, ейтайлуқ, бу «жуқумлуқ ағриққа» гириптар екәнлигимгә көз йәткүздүм. Шуңа бу қетим ушбу мавзу әтрапида йәнә сөз қозғашни мувапиқ дәп таптим.
“Бисмилла” дәп орнумдин туруп, үз-көз жуйғандин кейин чоқум бу виртуал һаятни бир қур “чарлап” чиқидиғиним раст. Буни инкар қилмаймән. Андин илаҗисизлиқтин, турмуш-тирикчилик қойниға шуңғуймән. Төрт чақлиқ тулпарни жүргүзүштә қолум бекар болмиғини үчүн янчуғумдики әву «достум» азирақ дәм алиду. Бирақ йәнила тиң-тиң қилип, йеңилиқларниң келиватқинидин хәвәр берип, өзигә мәһлия қилишни ядидин чиқармайду. Униңға қанчила етивар бәрмигиниң билән, қолуңға алғуң келипла туриду. Бәзи чағларда тамамән унтуп кетисән. Шундақ пәйтләрдә убданла көзлириң рошәнлишип, ой-пикриң бир йәргә җәмлиниду. Өзгиләр билән салам-саатиң түзүк болуп, үзүңдә тәбәссүм җилвилиниду. Қандақ яхши сезимлар! Һә, қолуң бошап, йәнә әву кесәлни тутқиниңда, униңға бешиңчә киришип кетисәндә, сән башқа адәм. Вақитниң қандақ өтүватқанлиғи билән кариң йоқ. Бирси йениңға келип «һой» демигичә, ойғинидиғиниң икки тайин. Башни қаттиқ бир силкиветип, башқа ишқа киришмисәң, тутқан-қойғиниңни билмәй қалисән. 
Мана, бу бизниң бүгүнки заманивий һаят тәризимиз. Бәлкимба, мән ундақ әмәс дәйдиғанлар барду? Бирақ, ишәнчим камилки, мәнму, сизму шу дәриҗигә йетәйла дәп қалдуқ. Бу инкар қилишқа болмайдиған һәқиқәт. Мениң сөзлиримгә ишәнмисиңиз, әтрапиңизға яхшилап диққәт-нәзәриңизни ташлаң. Өйдики бала-чақа, рәпиқиңиз яки кәсипдашларниң иш-һәрикитини бәш-он минут күзитиң. Шуниңдин кейинла ейтқанлиримға чоқум көз йәткүзүсиз. Мән уларниң қолидики ХХІ әсирдә бизни өзигә чапсанла мәһлия қиливалған «пәризатниң» үзини силап олтарғинини көргәндин кейинла мошундақ хуласигә келиватимән.
Әнди шу виртуал һаят ичидики дунияға көчәйли. У һәрқандақ қизиқчилиқларға толуп-ташқан. Бүгүн мана рәсимини көргиним билән өзини әсла тонумайдиған достлиримизниң бириниң туғулған күни. Униң язған постини оқуп көрәйли. У дәсләп өзини бу дунияға елип кәлгән ата-анисиға рәхмитини ейтқач, көпчиликтин өзини туғулған күни билән тәбрикләшни илтимас қипту. Мәнму тәбрикләрниң саниға вә ейтиливатқан тиләкләргә қарап, иллиқ ләвзимни билдүрүп қойдум. Буму мәйли. Мундақ әһвалларни көпләп учритиш мүмкин. Мәсилән, «Мән бүгүн мома болдум», «Тунҗа пәрзәнт сөйдүм» яки «Нәврәм мәктәпкә барди» дегәнгә охшаш учурларни ташлап, «Силәрниң тиләклириңларни күтимән» дегинигә һазир һәйран қелишниң орни қалмиди. Буниңға немә дәйсиз?
Йәнә бир мисал. «Бүгүн мана икки саат илгири паланчи йеқинимдин мәңгү айрилип қалдим. Ятқан йериң юмшақ, роһиң җәннәттә болсун» дегән постни оқуветип, бу адәм йеқинидин айриливатқан болса, мусибәт тутмай, торда олтарғини немиси?» дегән ой әриксиз хиялиңға келиду. Билишимизчә, мусибәт болған йәрдә әсли жиға-зерә қайнап, немә қилип, немә қояриңни билмәй қалисәнғу? Шундақ әһвалда торға чиқип үлгәргән кишиниң белиға ақ бағлап яки бешиға ақ яғлиқ теңип, һаза тутуватқиниға ишиниш толиму тәс екән. Хошаллиқларниң орни бөләк. Яқ, бу мениң ундақ учурларни язғанларниң ярисиға туз сәпкәнлигим әмәс, бәлки мундақ ишлар хәлқимизгә әсли ят екәнлигини көздә туттум, халас. 
Торбәт арқилиқ яш шаир-язғучиларниң сияси қуримиған әмгәклирини оқуп бәһирлинишниң өзи бир раһәт әмәсму! Уларға рәхмитиңни ейтип, иҗадийитигә утуқ тилисәң, илһамиға илһам қошулмамду. Бирақ шуни аңлиқ дәриҗидә ишлитиш һәркимниң өзигә бағлиқ. Айрим постлардики грамматикилиқ хаталиқларни ейтмиғанниң өзидә, бирәвниң қайғусиға, башмалтақ смайлигини көрситишигә (“ярайсән” яки “маңа яқти” дегән мәнада) илаҗисиз яқаңни тутисән. Буниңдин сирт, Интернетта олтарған иккимизниң бири философ яки даналарға айлинип кәттуқ. Уларниң һаят тоғрилиқ ейтқан дана сөзлиридин сир чекип, өзимиз кимләрдинду егиз тутидиған әқилликләр қатаридин көрүнүп келиватимиз. Бәзиләрниң уларни чирайлиқ көчирип, өзлириниң намидин көпчилик билән бөлүшидиғини әқилгә тамамән сиғмайду. Умумән, буниңдин шундақ хуласә чиқидуки, нери кәтсә, он-жигирмә жил илгири хиялимизға кирип-чиқмиған сәргүзәштиләрни баштин кәчүрүватимиз.
Әнди шу торларға көпчиликниң салидиған рәсимләргә бираз тохтилайли. Әлвәттә, әл қатарида мәнму һаятимда бирәр өзгириш яки күтүлмигән яхшилиқларға дахил болған пәйтләрдин хатирә болсун, дәп рәсимләрни торға салимән. Яхши йери, шу рәсимләр мәхсус мениң аккаунтимдила сақлинип қалиду. Керәк вақитта көрүп яки бирәр җайға ишлитишкә болиду. Әнди тетиқсиз көргән-билгинини вә барған җайидин онлап-йүзләп рәсимләрни арқа-арқидин торға ташлашниң немә кериги бар. Немә йәватқининиң, немә ичиватқининиң көпчиликни қизиқтурмайдиғанлиғи һәққу. Ачниң тоқниң һаятини көргинидә қандақ әһвалда қалидиғинини көз алдимизға кәлтүрүш тәс болмиса керәк. Һаллиқлар баһаси палан миң туридиған кийим-кечиги билән махтиниватса яки уни житип-кесип ташлаватса, өз күнини аран көрүватқан адәмниң бешиға қандақ хиялларниң келидиғини ейтмисамму, һәркимгә ениқ. Шуңлашқа бу Интернет арқилиқ бир-биримизгә зиян кәлтүрмәй, әксичә, инсанийлиғимизни ашурсақ, нур үстигә нур болар еди.

133 рет

көрсетілді

0

пікір

Біздің Telegram каналына жазылыңыз

алдымен сізді қызықтыратын барлық жаңалықтарды біліңіз

Уйғур авази

21 Сәуір, 2021

Жүктеу (PDF)

Редактор блогы

Ершат Моллахун оғли ӘСМӘТОВ

Редактор блогы