• Әхбаратлар еқими
• 29 Қыркүйек, 2022

«Сән янмисаң, мән янмисам, ким яниду?..»

Миллий маарип, йәни оқутуш ана тилимизда жүргүзилидиған мәктәплиримизниң өтмүши, бүгүни вә келәчиги тоғрилиқ, техиму ениғирақ ейтсақ, униң нәқ бүгүнки таңдики нәпәси, әһвали, билим вә тәрбийә сүпити, оқутқучи-кадрлар, мәктәпалди тәйярлиқ топлири һәм 1-синипларға бала топлаш, оқуш қураллири билән толуқ тәминлиниш, МБТқа (Миллий биртуташ тест) қатнишиш, алий оқуш орунлириға дөләт гранти һесавиға чүшүп оқуватқан учумкарларниң нисбити вә һаказа мәсилилири һәққидә ахирқи жилларда үзлүксиз мақалилар елан қилинип, һәртәрәплимә мулаһизиләр, пикир-тәклипләр ейтилмақта. Бу, әлвәттә, көпчилик аммини ойландуридиған, үмүтләндүридиған, хошал қилидиған ишлар.
Миллий маарип мәсилилири өткән әсирниң 90-жиллиридин башлап мәйданға кәлгән мәдәнийәт мәркәзлириниң дайимий диққәт-мәркизидә болуп кәлди. Һәм җумһурийәтлик, һәм шәһәрлик мәдәнийәт мәркәзлириниң кәң миқияслиқ иш-паалийәт елип барғанлиғи вә һазирму давамлаштуруп келиватқанлиғи сөзүмизгә испат һәм маарип мәсилисиниң муһимлиғини қошумчә тәкитләп, тәстиқләп туриду. Даңлиқ алимлиримиз, шаир-язғучилиримиз, пешқәдәм устазлар, зор зиялилар қошуни бу мәсилигә дайим алаһидә диққәт бөлүп, пикир-тәкливини ейтип кәлди, язди. Рабик Исмайилов, Һенипахун вә Шерипахун Баратовлар, Зерип Молотов, Коммунар Талипов, Бүвихан Әлахунова, Әнвәр Һаҗиев, Һебибуллам Қаһаров, Абдухалиқ Һәмраев, Әхтирим Әхмәтова охшаш көплигән алим вә пешқәдәм устазлар, җанкөйәрләр пүткүл аңлиқ һаятини миллий маарипимизни тәрәққий әткүзүшкә беғишлиди. Улар һәқиқәтәнму көп. Мәктәплиримиздики барлиқ муәллимләр қошуниму бу ишларниң бешида болмақта. Булардин ташқири бәзи паалийәтчан шәхслиримиз маарипқа беғишланған мәхсус гезит-журналларни нәшир қилдурди, фондларни ачти, көрүк-фестивальларни изчил өткүзүшни давамлаштурмақта. Мәсилән: «Ана мәктәп» (Ә.Һаҗиев, Ш.Өмәров), Бәхтияр Мусаевниң һамийлиғида «Яш әвлат» (П.Әхмәтов, Ш.Аюпов, А.Талипов,), Әйсаҗан Мусаевниң һамийлиғида «Йеңи әвлат» (П.Әхмәтов, Ш.Аюпов, А.Талипов, Р.Җәрипова) гезитлирини алаһидә тәкитләшкә әрзийду. Бу җәһәттин Диләрәм Җәлилова йетәкчилигидики «Ғунчә» балилар журналиниңму орни алаһидә. Филология пәнлириниң доктори Алимҗан Тиливалдиниң йетәкчилигидики «Ана мәктәпни қоллаш» җәмийәтлик фонди (иҗраий мудири М.Зайитов), М.Қаһаровниң йетәкчилигидики мәрһум атиси, пешқәдәм устаз Һ.Қаһаровниң намидики «Һошшәрә, яш талантлар» көрүк-фестивальлириму маарипимизни тәрәққий әткүзүшкә, болупму қабилийәтлик балиларни рәғбәтләндүрүштә түрткилик роль ойнап кәлмәктә. Д.Кузиев, Ә.Шардинов, Д.Абдухелил, Б.Һошуров, М.Қаһаров охшаш тонулған меценатларму миллий маарипимизни әтраплиқ қоллаш, түрлүк стипендияләрни тәстиқләп, муәллимләр вә қабилийәтлик оқуғучиларни рәғбәтләндүрүштә нәмунилик, алийҗанап ишларни давамлаштуруп кәлмәктә. Җай-җайлардики жут-мәһәллиләрниңму йәрлик җайлардики жутларниң муһтаҗлиғидин чиқиватқан сахавәтлик жигит-қизлириму аз әмәс.
Мәктәплиримизни анатиллиқ оқуш қураллири, йәни сүпәтлик дәрислик вә оқуш-методикилиқ комплекслар билән тәминләштә саһа бойичә ихтисаслашқан вә шу йолда 75 жилға йеқин иш-тәҗрибигә егә «Мектеп» нәшрияти вә мустәқиллик жиллириниң бешида тәшкилләнгән «Атамұра» нәшриятлири һәм уларниң йенидики Уйғур тәһриратлириниң, у йәрләрдә ишлигән вә ишләватқан тәһрир вә хадимларниң әстаидил әҗри бебаһа. Болупму оригинал оқуш қураллири болуп һесаплинидиған «Елипбәдин» башлап, «Уйғур тили» вә «Уйғур әдәбияти» һәм уларниң қошумчилири һесаплинидиған Хрестоматия вә методикилиқ қолланмилирини һәрбир дәвирниң тәләп-еһтияҗлири вә программилириға, йәни елимиз Маарип министрлиги түзүп, тәстиқлигән дөләтлик стандартларға мувапиқ йезишқа, түзүшкә салмақлиқ һәссә қошқан муәллипләр: тилшунас, әдәбиятшунас алим-мутәхәссислиримизни, тәҗрибилик устазлиримизни, тәрҗиманлиримизни алаһидә мәмнунийәт илкидә әсләймиз вә тазим қилимиз. А.Шәмиева, С.Аюпов, Ғ.Сәдвақасов, М.Һәмраев, С.Моллавудов, М.Абдрахманов, О.Җамалдинов, Ш.Кебиров, Ш.Баратов, Р.Исмаилов, Б.Әлахунова, П.Сабитова, Л.Җәлилов шулар җүмлисидин.
Уларниң изини бесип чиққан шагиртлири Р.Арзиев, П.Мәхсәтова, З.Һевуллаева, М.Мәһәмдинов, Д.Рәйһанов, Р.Йүсүпов, А.Тиливалди вә башқилар йеңиланған программа асасидики йеңи оқуш қураллирини йезишқа паал арилишип, яш мутәхәссис вә тәҗрибилик методист устазларниң бир түркүм қошунини мәйданға чиқарди. Т.Нәзәров, З.Молотов, В.Мәңсүров, Ғ.Исрайилов, К.Мәңсүров, Р.Һасан, Р.Абдиқаров, Н. Җәлилова вә башқилар охшаш көплигән тәҗрибилик тәрҗиманлар барлиқ башқа пәнләр бойичиму дәрисликләрни ана тилимизда раван сөзләтти. Бу хил изгү ишлар һазирму жуқурида мубарәк исимлири аталған мутәхәссисләр тәйярлиған, тәрбийилигән шагиртлири устазлириға варислиқ қилип кәлмәктә. Жуқурида тәкитлигинимизниң һәммиси оқурмәнлиримиз үчүн йеңилиқ әмәс, әлвәттә. Чүнки у мәсилиләр һәққидә мәтбуатта көплигән мақалилар йезилди, ейтилди.
Мана йеңи, 2022 – 2023-оқуш жилиму башланди. Пүткүл елимиздә Билим күни териқисидә нишанлинидиған бу күнниң хошаллиғи, һаяҗани, үмүтварлиғи бебаһа, әлвәттә. Йәнә келип, бу тәнтәниниң елимизниң Асасий қануни – Конституция күнигә улишип келишиму зор рәмзлик характерға егә. Хошал болидиған иш – мәктәплиримиздә ана тилида билим елишни көзлигән сәбилиримизниң көпийиши. Ахирқи икки жилдила бу көрсәткүч 300 – 400 балиға өсти. Ейтишқила асан мошу утуқларниң кәйнидә ана тилида оқуш әвзәллиги вә миллий маарипимизни сақлап қелиш зөрүрлүги һәққидики көплигән тәшвиқат-тәрғибат ишлири, униңға болған җанкөйәрлик, қоллап-қувәтләш, ярдәм қолини сунуш, мәдәт бериштәк сәмимий, әстаидил әҗир, тиришиш, интилишларниң турғанлиғи көпчиликкә яхши аян. Өткән жили ҖУЭМ йенида тәшкил қилинған «Оқутуш уйғур тилида жүргүзүлидиған мәктәпләр билән һәмкарлишиш» аналитикилиқ мәркизиниң әзалириму мошу утуқларға биркишилик һәссә қошуп, бир тал хиш һесавида болсиму мүрә тиригинимиздин, әлвәттә, мәмнун болимиз. Бирақ үзүл-кесил шуни тәкитләймизки, бу чоң-кичик утуқлар һәммимизниң, көпчиликниң утуғи! Дана хәлқимиздә: «Тама-тама көл болур» яки «Бирлишип көтәргән жүк йеник» дегән дана ибариләр бар. Һәқиқәт йүзидин қәйт қилиш лазимки, дәсләп Штаб сүпитидә қурулуп, кейин мәлум сәвәпләр түпәйли Аналитикилиқ мәркәзгә айланған бу қурулумниң барлиққа келиши вә асасий  мәхсити ахирқи жилларда анатиллиқ мәктәплиримиздә оқуғучи сани кәскин кемип кетиватқан ховуплуқ җәриянни тохтитиш болди. Мошу йәрдә бир йерим жиллиқ иш-паалийити һәққидә һесават бериш һарписида турған Аналитикилиқ мәркәз әзалири, көпчилик амминиң қоллиши билән, өзигә жүкләнгән вәзипиниң һөддисидин шәрәплик һалда чиқалиди дейишкә толуқ асас бар. Әлвәттә, тоғра баһани көпчилик бериду, адилқази – вақит көрситиду. «Чекинишни тохтитип, илгириләш яки бир бала үчүн болсиму күришиш» шиари астида өз паалийитини өтмүш хаталиқлиридин тоғра хуласә чиқирип, мәсилигә һәртәрәплимә яндашқан иш-тәдбирләр һәққидә мәтбуатта көп ейтилди, шуңа тәкрар тохтилишни һаҗәтсиз дәп ойлидим. Бирақ, тәкитләш лазимки, қатмаллишип кәткән мәсилиләр чоңқур вә һәртәрәплимә тәһлил қилинип, мунасивәтлик орунларға йәткүзүлди, көпчиликкә чүшәндүрүлди вә һаказа дәп қоюш биләнла иш пүтмәйду, моҗут мәсилиләр өзлүгидин йешилип кәтмәйду. Әксичә, уларни толуқ вә изчил һәл қилиш йолида бәҗирилидиған әмәлий ишлар техи алда! Чүнки маарип саһаси – һалавитидин җапаси тола, қуруқ дәвраңвазлиқни көтәрмәйдиған, һәқиқий нәтиҗә-утуқлири хелә узун жиллардин кейинла (кам дегәндә 10 – 15 жил) көрүнидиған, сәвир-тақәт вә әқил-парасәтни, жирақни молҗалашни тәләп қилидиған бәк миқияслиқ муһим саһа. Нәқ шуңлашқа Қазақстан Һөкүмити вә Маарип министрлиги билим бериш саһасида үзлүксиз ислаһатларни жүргүзүп, әмәлгә ашурмақта. Бу йәрдә мәхсәт бирла – елимизниң келәчиги һесаплинидиған яшларға һәртәрәплимә, һазирқи дуния вәзийитигә, тәләп-еһтияҗлириға мунасип билим бериш, шу арқилиқ риқабәткә қабил билимлик вә вәтәнпәрвәр әвлатни йетилдүрүш. Демәк, биртуташ қазақстанлиқ маарип системисиниң аҗралмас тәркивий қисми болған миллий маарипимизниң мәхсәт-муддиасиму, асасий вәзипилириму пәқәтла мошу! Тәкрар қәйт қилимизки, оқутуш уйғур тилида жүргүзүлидиған мәктәпләрму, башқа тиллиқ мәктәпләр охшашла, дөләтлик мәһкимиләр. Ениғирағи, оқутуш уйғур тилида жүргүзүлидиған мәктәпләргә жүклинидиған вәзипә-тәләпләрму, һоқуқ-мәҗбурийәтләрму охшашла. Барлиғи дөләт стандартиға вә программиларға асаслиниду. Пәқәт бирла пәрқи – дөләтниң Алий қануни капаләтләндүргән вә Дөләт рәһбириниң тоғра, адил миллий сәясити, һөкүмәтниң қоллиши билән мәктәпләрдики билим вә тәрбийә бериш ана тилимизда жүргүзүлиду. Мана бу – биз, қазақстанлиқ уйғурларниң, әң асасий байлиғи, һиммити, утуғи, бәхти! Буниң үчүн пүткүл уйғур хәлқи Қазақстан Җумһурийитиниң Президентиға, Қазақстан Һөкүмитигә вә пүткүл қериндаш қазақ хәлқигә дайим миңларчә миннәтдарлиғимизни ейтип, апирин дәймиз! Мунасип һалда елимизниң гүллиниши, тәрәққияти үчүн йәкдил һалда төһпимизни қошимиз. Униң парлақ келәчиги үчүн аңлиқ, билимлик, вижданлиқ, вәтәнпәрвәр әвлатларни йетилдүрүшкә тиришимиз. Бу – бизниң пухралиқ вә инсаний борчимиз.
Мәрһум философ алимимиз, хәлқимизниң мунәввәр пәрзәнди Коммунар Талипов тәкитлигәндәк: «Тәдбиримиз қандақ болса, тәғдиримизму шундақ болмақ». Барлиқ саһаларға охшашла, маарип саһасидиму камчилиқлар йоқ әмәс. Бәзи мәктәп беналириниң конирап кетиши, айрим пәнләр бойичә оқутқучи кадрларниң йетишмәслиги, гайида оқуш қураллириниң камчил болуши вә һаказа мәсилиләр барлиқ, йәни қазақ, рус, өзбәк, уйғуртиллиқ мәктәпләр алдида охшашла моҗут. Тәдбирчан, тәшкилий қабилийәткә егә, вақит тәливи билән бирдәк, уйғун қәдәм бесишни билидиған мәктәп мудирлири өзлири йетәкчилик қиливатқан мәктәп мәмурийәтлириниң ишини тоғра йолға қоюп, билим вә тәрбийә сүпитини изчил ашуруп, ата-аниларни, көпчиликни қайил қилмақта. Улардики мәсъулийәтчанлиқ сезими, өзлиригә вә коллективиға қойидиған тәливи дайим жуқури. Оттура вә төвән дәриҗилик мәктәп мәмурийәтлириму мана шулардин үлгә елип, өзара тәҗрибә алмаштуруп, салаһийәтлик пән муәллимлири қошунини күчәйтип, Миллий биртуташ тестқа қатнишидиған оқуғучиларниң сан һәм сүпитини дайим, изчил яхшилап, пухтилап маңса – анатиллиқ мәктәплиримизниң йеқин келәчәктә беқиндуридиған чоққилириму хелә бәләнт болмақ. Илаһим, шундақ болғай! Һазирму өз кәспигә җан-дили билән берилгән садақәтмән, тәләпчан, тәҗрибилик устазлар қошунини дайим миннәтдарлиқ илкидә алқишлап, апирин ейтимиз. Уларниң әстаидил әҗри түпәйли ахирқи жилларда анатиллиқ мәктәплиримизниң учумкарлири арисидин «Алтун бәлгүгә», «Алаһидә үлгидики шаһадәтнамиға» қол йәткүзүватқан, уни МБТ нәтиҗисидә испатлап, дөләт грантиға (АОО һәқсиз оқушқа) чүшкән учумкарлар сани жилдин-жилға ашмақта!.. Бу җәһәттин 2021 – 2022-оқуш жили мәктәпни тамамлиғанларниң нәтиҗиси сөзүмизгә испат болалайду. ҖУЭМ йенидики Маарип кеңиши тәркивидики оқутқучи-устазлар топлиған мәлуматларға көз жүгәртсәк, йәкүн төвәндикичә.
         Алмута шәһири бойичә – 41 (А.Розибақиев намидики 153-мәктәп-гимназия – 25, М.Яқупов намидики 101-мәктәп-гимназия – 14, М.Һәмраев намидики 156-оттура мәктәп – 1, 156-Һөҗҗәт оттура мәктиви – 0, 89-рус-уйғур оттура мәктиви – 1), Талғир наһийәси бойичә – 9 (19-Қизил Ғәйрәт оттура мәктиви – 1, 24-Қизил Туғ оттура мәктиви – 3, 29-Бесағаш оттура мәктиви – 3, 31-Туздыбастав оттура мәктиви – 2, 21-Гүлдала оттура мәктиви – 0), Әмгәкчиқазақ наһийәси бойичә – 26 (А.Розибақиев намидики Челәк оттура мәктиви – 2, И.Тайиров намидики Байсейит оттура мәктиви – 4, Маливай оттура мәктиви – 4,  Қорам оттура мәктиви – 3. И.Саттаров намидики Ғәйрәт оттура мәктиви – 3, А.Саттаров намидики Қаратуруқ оттура мәктиви – 2,  М.Әвезов намидики Қизил Шәриқ оттура мәктиви – 0, Һ.Абдуллин намидики Тәшкәнсаз оттура мәктиви – 0, Ө.Муһәммәдий намидики Ават оттура мәктиви – 0, Т.Кенжебаев намидики Челәк оттура мәктиви – 1, Садир оттура мәктиви – 1, Т.Рысқулов намидики Йеңишәр оттура мәктиви – 1, А. Бертаева намидики Достлуқ оттура мәктиви – 5), Уйғур наһийәси бойичә – 35 (Ақтам оттура мәктиви – 1, Түгмән оттура мәктиви – 5, Һ.Искәндәров намидики Ават оттура мәктиви – 1, Долата оттура мәктиви – 1, Ғ.Сәдвақасов намидики Чоң Ақсу оттура мәктиви – 0, Кичик Ақсу оттура мәктиви – 0, А.Розибақиев намидики Баһар оттура мәктиви – 0,  Ширин оттура мәктиви – 2,  М.Һәмраев намидики Чарин оттура мәктиви – 1,  Ғалҗат оттура мәктиви – 3, Довун оттура мәктиви – 3, Ардолата оттура мәктиви – 1, Шуңқар оттура мәктиви – 1, М.Тейипов намидики Кичик Дехан оттура мәктиви – 2, М.Җәлилов намидики Кәтмән оттура мәктиви – 3, З.Батталханов намидики Чоң Дехан оттура мәктиви – 2, 5-Чонҗа уйғур оттура мәктиви – 1, И.Бәхтия намидики 3-Чонҗа уйғур оттура мәктиви – 5, Панфилов наһийәси бойичә – 11 (Яркәнт шәһиридики Б.Назим намидики оттура мәктәп – 3, А.Розибақиев намидики Пәнҗим оттура мәктиви – 2,  Садир оттура мәктиви – 1, Яркәнт шәһиридики Х.Һәмраев намидики оттура мәктәп – 2, Җ.Босақов намидики Чулуқай оттура мәктиви – 2, Төвәнки Пәнҗим оттура мәктиви – 1, Җамбул намидики оттура мәктәп — 0,  Әмгәкчи оттура мәктиви — 0, Чоң Чиған оттура мәктиви — 0,  Ә.Қастеев намидики Алтөй оттура мәктиви — 0, Яркәнт оттура мәктиви — 0,  Дехан Ғәйрәт оттура мәктиви — 0,  Ават оттура мәктиви — 0) мәктәп тамамлиғучи һәрхил алий билим дәргаһлириниң студенти аталған.
Мошу йәрдә бирму учумкари алий оқуш орунлириға чүшәлмигән мәктәпләрни МБТқа қатнашмиған яки билим бериштә йетәрлик нәтиҗә қазиналмиған дәп һесаплашқа толуқ асас бар. Келәчәктә уларниң ушбу камчилиқлиридин тегишлик хуласә чиқиридиғанлиғиға үмүт қилимиз. 
Көрүп турғинимиздәк өткән оқуш жилини утуқлуқ тамамлап, елимизниң алий оқуш орунлирида дөләт гранти һесавиға оқушқа чүшкән учумкарлар аз әмәс. Буниңдин ташқири АООға һәқлиқ йосунда оқушқа чүшкәнләр (балл йәтмәй) хелә көп. Мошуниң өзи «Уйғуртиллиқ мәктәпләр МБТқа қатнашмайду, тапшуралмайду, уйғур мәктәплириниң келәчиги йоқ» дәп җар селип, бала-чақисини ана тилида оқутмиғанни аз дәп, мәктәплиримизгә күйә сүркәватқанларға ениқ җавап болса керәк.
Мошу йәрдә, диққәт қилидиған нәрсә – бийил грантқа чүшәлмигән мәктәпләргә, муәллимләргә сәлбий қарашқа әсла болмайду. Сәвәви, уларниң шагиртлири, бәлким өткән жили яки униңдин илгири грантқа оқушқа чүшкәнду. Мәхсәт – МБТқа қатнишиш нисбити вә нәтиҗисини ениқлаш, халас. Илаһим, бу нәтиҗиләр жил санап иҗабий тәрипигә көпәйгәй. 
Ахирида алаһидә қәйт қилишқа, көпчилик диққитини җәлип қилишқа тегиш йәнә бир мәсилә — 9-синипни тамамлиғандин кейин көпчилик оқуғучиларни мәктәп мәмурийәтлириниң өзи колледжларға кетишкә тәшвиқ қилиду. Асасий сәвәп, бизчә, билим дәргаһлири рәһбәрлириниң уларни МБТқа тәйярлаштин қечиш екәнлиги ениқ. Әгәр бу җәриян тохтитилмиса, көпчилик йеза мәктәплиримизниң толуқсиз мәктәпләргә айлинип кетиш ховупи бар. Ечинарлиғи, бу җәриян барғансири аммивий түс алмақта. Йәнә келип, колледжларда һәқлиқ асаста оқуйдиғанларниң өз ата-анилири үчүн маддий җәһәттинму ейтарлиқ артуқчә жүклимә пәйда қиливатқанлиғи көпчилик үчүн сир әмәс. Чүшиниксиз йери шуки, устазларниң өзи вә көпчилик җанкөйәрләр тәрипидин мәктәпалди тәйярлиқ вә биринчи синипларға бала топлаштәк муһим мәсилидә ейтқусиз җапалар бәдилигә топлиған балилиримизни, МБТқа әтраплиқ тәйярлаштин қачқан һалда, мәктәп мәмурийәтлириниң колледжларға кетишкә қистиши кишини һәйран қалдуриду. Бу мәсилә, бизчә, кәң җамаәтчилик тәрипидин әтраплиқ музакирә қилиниши лазим дәп ойлаймән. Ундақ қилмиғанда, бу һәрикитимизниң наһайити чоң сәлбий ақивәтләргә елип келидиғанлиғини унтумайли. Һазир көплигән мәктәпләрдә 10-11-синип оқуғучилири саниниң кәскин қисқирап кетиватқанлиғи сөзүмизгә испат болалайду.
Пикримизни җәмлигәч, яхши оқуйдиған студентлар үчүн көплигән алий оқуш орунлирида өзлириниң ички имтиязлириниң бар екәнлигини әслитип кәтмәкчимиз. Әшу балиларни тәйярлиған муәллимләргә, мәктәп мәмурийәтлиригә апирин! Бирақ, диққәт билән қарисақ, МБТқа қатнишиватқан мәктәплиримизниң санидин, униңға қатнашмиғанлар саниниң көплигини байқаш тәс әмәс. Алий оқуш орниға чүшүп оқуш үчүн (мәйли һәқсиз, мәйли һәқлиқ асаста) МБТқа қатнишишниң биринчи новәтлик шәрт екәнлиги һәммигә аян турса, мудирлиримиз мошу кәмгичә немишкә бу йолни тутмайду? Мундақ җаһиллиқ анатиллиқ мәктәпләргә болған ишәнчини суслаштуруп, ата-аниларниң мәктәп йешидики балилирини башқа тиллиқ мәктәпләргә бериветишигә сәвәп болмамду? Ойлинайли! Бәзи мәктәпләр кечә-күндүз тиришип ишләп, утуқ қазиниш йолини испатлап бериватса, айримлири теп-теч йетивелип, оқуғучилирини тоққузинчи синиптин кейин колледжларға әвәтиветип, мәсилидин қутулмақта. Бийилқи оқуш жилидин башлап бу мәвқәдә иҗабий өзгириш болиду, дәп үмүт қилимиз.
Мақаләмни «Билим вә вәтәнпәрвәрлик тәрбийә сүпитини ашуруш — анатиллиқ мәктәплиримизгә балиларни җәлип қилишниң биринчи новәтлик сәвәп-амили екәнлигини дайим ядимиздин чиқармайли!» дегән чақириқ билән тамамлимақчимән. 

Рәхмәтҗан ҒОҖАМБӘРДИЕВ, 
ҖУЭМ йенидики «Оқутуш уйғур тилида жүргүзүлидиған мәктәпләр билән һәмкарлишиш» аналитикилиқ мәркизиниң әзаси.
Алмута шәһири.