• Замандаш
  • 13 Қазан, 2022

Сунмас ирадә егиси

Бәхтишат СОПИЕВ,
«Уйғур авази»

Маливайлиқ Бәһримҗан Насировниң өйини тепиш анчә қийинға чүшмиди. Биз униң өйини сориғанларниң һәммиси бир еғиздин “Тупрақниң төвән тәрипидә туридиған Бәкримҗан болуши керәк” дейишти.
Дурус ейтип берипту, издигән өйүмизгә тенимәйла уттур кәлдуқ. Ейтмақчи, “Бәкримҗан акиниң ахирқи иш орниму мошу тупрақлиқта, у бу йәрдә һаяттин өткән жутдашлириниң дәпин мәрасимини уюштуриду”, дегини ядимизға чүшти. «Икки путидин айрилғандин кейин шундақ йеник ишни таллавалди» дегәнләрму болди. Дәпин қилишқу йеник оқәт әмәс. Мени қизиқтурғини «икки пути йоқ адәм ундақ ишларни қандақ уюштуриду?» дегән соал еди.
Алмутидин меһманларниң кәлгинини аңлап, алдимизға жүгрәп чиққан адәмдин Бәкримҗан акини сориғичә, у  «Мениң исмим Бәкримҗан болиду» дәп өзини тонуштурди. Мән дәрһал у яқниң путиға қаридим. Һәр иккилиси тәл төкүз. У мениң немә ойлаватқинимни сезип қалса керәк.
 –Һәйран қалма ука, иккила путум протез. 26 йешимда бала-қазаға учрап, икки путумдин айриливедим, мана аридин 44 жил өтүпту.  Һәр иккилиси, худди өзәмниң путумдәк, «өз» болуп кәтти. Техи һәдәңлар «путум ағриватиду» дәйдиған болувалди. Мениңда ундақ проблема йоқ, – дәп күлди акимиз.
Уйғурумниң һәзил-чақчиғиға, алдирақсанлиғиға, меһмандостлуғиға һәйран қалимәндә. Дәрвазиниң алдидила өзиниң өмүрбаянини сөзләп, «Яхши адәм тамақниң үстигә келиду» дәп өйгә башлиди. Һәдимиз алди билән уйғурниң қаймақлиқ әткән чейини елип кәлди.
 – Бу яқ бизниң өйдикиләр. Исми – Күлжан, маливайлиқ. Иккимизниң биллә һаят кәчүрүватқинимизға икки жил кам әллик жил толди, – дәп у  өмүрлүк җүптини йеқиндин тонуштурушқа башлиди. – Һәдәңлар көп жиллар давамида тамакида ишлиди. Һазир өйдә, 3-синипта оқуйдиған нәвримиз Имранниң тәрбийиси билән бәнт. Уни мәктәпкә апирип, мәктәптин елип келиду...
 – Имранниң гепини кейин қилармиз. Биз «Маливайда Бәкримҗан исимлиқ ирадиси бәк чиң бир киши туриду» дегән гәпни аңлап кәлдуқ, алди билән гепимизни “шу ирадидин башлайли, – дедим. 
Биз олтарған мошу қутлуқ өйдә ата-анам Үсүп билән Ханимниң чириғини яндуруп яшаватимиз. Ата-анимиз сәккиз балисиға чоң дада, чоң апиларниң он балисини қошуп беқип чоң қилди. Бир парчә нанни тәң бөлүп чоң болдуқ...
Бәкримҗан ака жутдиши Күлжан тәтегә өйлинип, үч бала сөйүп, бәхитлик һаят кәчүрүватқан күнләрниң биридә икки путидин айрилип қалиду. Етизда униң икки путиниң тизиниң төвинини комбайн «тоғраветиду». Бу 1978-жилниң 30-сентябрь күни еди. Яш жигит барлиқ күч- қувитини жиғип, йенидики адәм арқилиқ комбайндики ременьларниң бири билән икки путини бағлап, қанни тохтитип, медицина хадимлирини күткән екән. 
– Мән шундақ һаләттә болдумки, операция алдида мени һәтта наркоз, җан аччиғимда ичивәткән бир литр спиртму ухлиталмиди. Ахири дохтурлар саңгилап, теригә илинип қалған путлиримни көзүмчила кесивәтти.
Икки путидин айрилип, бир ай ағриқханида йетип кәлгән жигитни жутдашлири башқичә  ойлиса керәк. Амма улар күткәндәк болмиди. Биринчидин, у мәзкүр бала-қазаға дуч келишидә җавапкәр болған адәмләрниң һәммисини кәчүрүветиду. Иккинчидин, «путум йоқ» дәп роһий чүшкүнлүккә берилип, өзини ташлиғини йоқ. Әксичә, бирәр тирикчиликниң пешини тутушқа интилиду. Икки путисиз мотоцикл һайдиған екән. Протез селивалғандин кейин машина, трактор рулиға олтириду. Ахирқи вақитларда көпирәк атлиқ жүридиған болди. Чүнки униңға көпирәк етизда жүрүшкә тоғра келиду. Колхоз-совхозлар тарқиғандин кейин у аилиси билән «Пәризат» дехан егилигини қуруп, 17 гектар йәрдә көмүқонақ, соя, алма өстүриду. Өзлири тәйярлиған йәм-чөп билән мал бодап сатиду. Һазир мәзкүр дехан егилигигә чоң оғли Руфат Насиров рәһбәрлик қилиду. Ата болса, униң мәслиһәтчиси һәм ярдәмчиси. Вақит тапсила етизға алдирайду.
 –Тупрақлиқтики ишиңизчу?
–Ахирқи вақитларда саламәтлигимгә бола, у ишимни яшларға өткүзүп бәрдим.
– Путиңиз ағримамду? – соридим Бәкримҗан акидин.
 – Яқ, уни жилиға бир қетим авуштуруп туримән. Өйдә пут дегән жиқ. Әшу путларни авуштурушқа кәткән пулумға ичим ағрийду, – чақчақ қилди акимиз.
– Сир болмиса, уни авуштурушқа қанчә пул кетиду?
– Протез бир йерим миллион тәңгә туриду.  Илгири һәқсиз еди. Һәммә нәрсә шәхсийләрниң қолиға өткәндин кейин һәқсиз протез тепиш қийинға чүшти. Әву бир жили бу мәсилини Әмгәкчиқазақ наһийәлик мәслиһәтниң депутати, армиядә биллә болған хизмәтдишим, Әдилбек Талқанбаев йешип берип жүрәтти. Һазир у имтиязларму елип ташланди.  Нәгә шикайәт қилип баримән? Барға шүкри қилип жүрүватимән...
Бәкримҗан акиниң ейтқанлирини, болупму тартқан қийинчилиқлирини бир мақалә билән ейтип йәткүзүш қийин. Өзима «ука монуни язма, әвуни язма» дәп  җекип турди. Мән униң сунмас ирадисигә һәйран қалдим. 
***
Бизниң сөһбитимиз пүтә-пүтмәйла балилар, нәврә-чәвриләрниң һәммиси жиғилип болди. Үч оғулниң бири йоқ. У – Пәризат. Буниңдин икки жил бурун жүриги тохтап қалди. Униңдин икки нәвриси бар. Чоңи – Имран, бова-моминиң қолида туриду. Бовиси уни «бизниң чапармән» дәп әркилитип қойиду. Уларниң жириғини йеқин қилиду. 
– Мошу бизниң һаятимизни узартиватқан, – дәйду Бәкримҗан ака. –Әла оқуйду. Беши комьютердәкла ишләйду. Бу, мениң әмәс, уни оқутуватқан муәллимлириниң гепи. Илаһим, өмрини бәрсун! 

Әмгәкчиқазақ наһийәси.
 

8834 рет

көрсетілді

0

пікір

Біздің Telegram каналына жазылыңыз

алдымен сізді қызықтыратын барлық жаңалықтарды біліңіз

Уйғур авази

21 Сәуір, 2021

Жүктеу (PDF)

Редактор блогы

Ершат Моллахун оғли ӘСМӘТОВ

Редактор блогы