• Шаңырақ
• 01 Тамыз, 2024

«Ертегі әлеміне» саяхат

Әбілхан Қастеев атындағы Қазақстан Республикасының Мемлекеттік өнер музейінде түрлі елдердің халық ертегілері мен поэтикалық аңыздары негізінде орындалған, музей коллекциясынан белгілі қазақстандық график-суретшілер мен мүсіншілердің 60-тан астам туындысын ұсынатын «Ертегі әлемі» көрмесі ашылды. 
Қайсар батырлар, тарихи оқиғалар мен ежелгі дәуірлердің өмірі туралы аңыздар мен эпостар әрдайым әрбір халықтың мәдени мұрасының маңызды формаларының бірі екені анық. Мифтен туындаған халық ертегісі халықтың этикалық және эстетикалық ұғымдары туралы түсініктер ерекше сыйымды нысанда шоғырланған, бір ұрпақтан екіншісіне берілетін мораль мен даналық қалыптасқан фольклорлық дәстүрдің ерекше құбылысы. Бүгінде халық ертегісі адам жадының қазынасы, тарихи куәліктердің қайнар көзі, әрбір халықтың жан дүниесінің көрінісі болып қала береді.
Эпикалық аңыздар мен халық ертегілерінен дарыған бейнелер әлем суретшілерін де толғандырған деуге болады. Мәселен, ертегі сюжеттеріне тамаша картиналар мен иллюстрациялар жасағандар қатарында орыс шеберлері В.Васнецов пен И.Билибин, британдықтар Джон Тениел мен Артур Рэкхем, француз Густав Доре мен даниялық Кей Нильсен, америкалықтар Максфилд Пэрриш, Мэри Блер мен Роберт Ингпен, кеңестік Е.Чарушин, Е.Рачев, И.Олейников сынды дарынды авторлар бар.
Қазақстанның бейнелеу өнерінде де көптеген суретші халық поэмалары мен ертегілеріне иллюстрациялар жасай отырып, ұлттық ауызша мәдениеттің баға жетпес мұрасын қалдырған. Экспозицияда И.Исабаев, В.Антощенко-Оленев, Е.Сидоркин, Б.Пак, В.Тимофеев, К.Баранов, А.Бейсембинов, А.Дүзелханов, К.Бекенов, Б.Табылдиев, А.Гурьев, Е.Мергенов, У.Шановтың жұмыстарымен танысуға болады.
Көрме баспа графикасы техникасында орындалған туындыларды қамтиды. Оның ерекшелігі – ағаш тақтада, металл пластинада немесе таста арнайы құралдардың көмегімен түпнұсқа бейнені орындау, содан кейін оны қағазға басып шығару. Баспа графикасы өнері кітапқа, мәтінге тікелей байланысты, оның интеграцияланған жалғасы бола отырып, оқырманға әдеби шығарманың кейіпкерлері мен сюжеттерін түсінуге және елестетуге көмектеседі.
– Жаһандық әлем дәуірінде, ХХІ ғасырдың басында пайда болған визуалды және басқа да техникалық құралдардың шексіз алуан түрлілігімен қоршалған заманауи адам үшін ертегі-әңгімелердің сиқырлы өзгерістері мен ғажайыптары аңғал болып көрінуі мүмкін, кейде олар өте шынайы және таңғаларлық емес. Бірақ цифрлық ғасырдың барлық жетістігіне қарамастан, халық ертегісі әрқашан адамдарды өзінің шынайылығымен және даналығымен, рухани тереңдігімен, ондағы мағыналар мен ұғымдардың байлығымен тартады, бізді әрдайым шындық пен сұлулық жеңетін қиял мен армандардың ерекше және әдемі әлеміне қайта-қайта қайтарады, – дейді музейдің «Қазақстан бейнелеу өнері» бөлімінің жетекшісі Гұлнұр Жұбанова.

Нұржамал ӘЛІШЕВА
Алматы қаласы