• Әхбаратлар еқими
• 25 Қыркүйек, 2025

Этножурналистлар пайтәхттә баш қошти

Ершат ӘСМӘТОВ,
 «Uiğur avazi»

Дөләт рәһбири Қасым-Жомарт Тоқаевниң үстимиздики жилниң 24-үмүтидә өткән Қазақстан хәлқи Ассамблеясиниң XXXIVсессиясидә бәргән тапшурмилирини орунлаш йолида көплигән ишлар әмәлгә ашурулмақта. Бийил 14 – 18-мизан арилиғида Астанада этножурналистика мәсилилиригә аит уюштурулған қош чарә-тәдбир шулар җүмлисидиндур.

Бепаян елимизниң җай-җайлиридин пайтәхткә қәдәм тәшрип қилған этножурналистика вәкиллириниң – ҚХА Журналистлар клуби әзалириниң, этникилиқ  аммивий әхбарат васитилири баш муһәррирлириниң, регионаллиқ «Қоғамдық келісім» җумһурийәтлик дө­ләт мәһкимиси мәтбуат катип­лириниң, медиаэкспертлар билән медиаменеджерларниң, тәҗрибилик журналистлар билән блогерларниң бешини қошқан мәзкүр паалийәт Қазмедиа мәркизидин башланди. Йәни Қазақстан журналистикисиниң қутлуқ дәргаһида Қазақстан хәлқи Ассамблеясиниң 30 жиллиғиға беғишланған «Заманивий медиа­кәңликтики  этножурна­листика: паалийи­ти вә тәрәққият йоли» мавзусида медиафорум болуп өтти. Әхбаратлиқ-медиа саһасида хизмәт қилиди­ған му­тә­хәссисләрниң этно­мә­дәний коммуника­ци­я­­­ләр, җәмийәттики бир­лик билән разимәнликни мус­тәһкәмләш, этносәясәт, медиа сават билән этносларара мунасивәтләрниң үнүмлүк усуллирини музакирә қилиш һәм мәзкүр саһадики дөләт сәяситини мукәммәлләштүрүш вә мошу мавзуни әхбаратлиқ җәһәттин қоллап-қувәтләш мәсилилири бойичә дөләт вә җәмийәтлик институтлириға тәклипләрни тәйярлаш – әһмийәтлик баш қошушниң асасий мәхсити болди. Медиафорум қатнашқучилири Қазмедиа мәркизини арилап, униң җошқун паалийити билән тонушуп чиққандин кейин, мәҗлисләр залида рәқәмлик медиакәңликтики этножурналистикиниң  җәрия­ни вә тәрәққият йөнилишлири һәққидә пикирлири билән ортақлашти. 
Модератор – Қазақстан хәлқи Ассамблеяси Журналистлар клубиниң рәиси, сенатор Алишер Сатвалдиев көпчиликкә медиафорумниң мәхсәт-муддиасини йәткүзүп, сөз новитини меһманларға бәрди. Қазақстан Җумһурийити Президенти Мәмурийити ҚХА Кативати рәһбириниң орунбасари Анастасия Шегорцова, ҚҖ Парламенти Сенатиниң депутатлири Бибигүл Жексенбай вә Геннадий Шиповских қатнашқучиларға иллиқ тиләклирини йоллап, мавзу бойичә өз пикирлирини билдүргәндин кейин «Коре ильбо» гезитиниң баш муһәррири Станислав Кимниң, «Deutsche Allgemeine Zeitung» гезитиниң баш муһәррири Олеся Клименкониң вә мошу қурлар муәллипиниң заманивий журналистикиниң муһим проблемилириға бе­ғиш­ланған докладлири тиң­шалди. Андин «Qаzaqstan» Миллий телеканилиниң жүргүзгүчи-продюсери Ерқанат Көпжасарулы «Көпчилик алдида нутуқ сөзләш маһарити вә журналист мәдәнийити», «ҚазАвтоЖол» Миллий компаниясиниң мәтбуат кативи, медиатренер Сәкен Дилдахмет «Контент топлаш билән оптимизацияләш җәриянида сүнъий әқилни пайдилиниш», «24 KZ» теле­ка­нилиниң жүргүзгүчи-жур­налисти Мөлдир Досбай «Нутуқ мәдәнийити вә медиасават: шәкилләндүрүш усуллири» мавзулирида қизиқарлиқ һәм әһмийәтлик тренингларни өткүзди. 
Медиафорумни йәкүнлигән Алишер Ғапиржаноғли спикерлар билән докладчиларға сәмимий миннәтдарлиғини билдүрүп, қатнашқучиларниң ушбу тәжрибиләрни өз паалийитидә үнүмлүк пай­дилинидиғиниға үмүт қили­диғанлиғини алаһидә тәкит­лиди. Шуниңдин кейин ме­диа­форумниң ҚХА Журналистлар клубиниң қаидилири җәмләнгән резолюцияси қобул қилинип, қатнашқучиларға сертификатлар тапшурулди.
***
Этножурналистлар мәси­лисигә беғишланған чарә-тәдбирниң иккинчи қисми Л.Гумилев намидики Евразия Миллий университети­да давамлашти. Мәзкүр би­лим дәргаһида ҚХА кафедриси билән ҚҖ Мәдә­нийәт вә әхбарат министр­лиги «Қоғамдық келісім» ҖДМниң уюштурушида һәм җумһурийәтлик «Ша­ңырақ» ҚХА кафед­рилири бирләшмисиниң қоллап-қувәтлишидә ҚХА Академиясиниң этносават вә этносларара мунасивәтләр мәсилилири бойичә модульлиқ әмәлий йөнилиш бериш курси  өтти. 
Мәзкүр қисимниң ечилиш тәнтәнисини киришмә сөз билән ачқан Қазақстан хәлқи Ассамблеяси Рәисиниң орунбасари – Кативат рәһбири Марат Әзилханов ушбу баш қошушниң мәхсити вә этножурналистика саһаси вәкиллириниң алдиға қоюлған вәзипилири һәққидә әтраплиқ чүшәнчә бәрди. Шуниңдин кейин ҚҖ Парламенти Сенатиниң депутати, ҚХА Журналистлар клубиниң рәиси Алишер Сатвалдиевниң, ҚҖ Мәдәнийәт вә әхбарат вице-министри Евгений Кочетовниң, Л.Гумилев намидики ЕМУ журналистика вә иҗтимаий пәнләр факультетиниң декани Нуржан Қуантайулыниң докладлири тиңшалди.

Өз новитидә ҚХА Академиясиниң «Этносават вә аммивий әхбарат васитилиридә этносларара мунасивәтләрни йорутуш мәсилилири» модульлиқ программисини тонуштуруш мәрасимида ЕМУ ҚХА кафедрисиниң рәһбири, «Шаңырақ» ҚХА кафедрилири бирләшмисиниң рәиси, сәясәтшунаслиқ пәнлириниң доктори Наталья Калашникова билән университет ҚХА кафедрисиниң доценти, сәясәтшунаслиқ пәнлириниң доктори Әсем Қайдарова мәзкүр программиниң әһмийити билән җәмийитимиздики ролиға кәң тохталди. Андин Қазақстан уйғур яшлири бирлигиниң рәиси, ҚХА әзаси Рустәм Хәйриев этносларара мавзуда видеоролик тәйярлаш бойичә креативлиқ көзқаришини тәдбирчанлиқ оюни териқисидә намайиш қилди.
ҚХА Академиясиниң модульлиқ программиси Астана шәһәрлик Достлуқ өйидә давамини тапти. Наталья Калашникованиң модераторлуғида өткән семинарда ҚҖ Парламенти Мәҗлисиниң депутатлири – журналистлар  Никита Шаталов билән Сергей Пономарев кәсипдашлири билән очуқ һәм  сәмимий пикирләшти. Ениғирағи, хәлиқ вәкиллири АӘВ саһасидики қанунни мустәһкәмләш вә униң әмәлияттики орни, иҗтимаий торларниң депутатлар,  вакаләтлик органлар билән җәмийәт арисида мунасивәт орнитиш васитиси сүпитидики роли тоғрилиқ бүгүнки күнниң муһим проблемилири асасида өткүзгән маһарәт дәрислири тиңшиғучилар қәлбидә чоңқур тәсират қалдурди.
Бу күни курс тиңшиғучилири қазақ журналистикисиниң қутлуқ дәргаһи – җумһурийәтлик «Еgemen Qazaqstan» гезитиниң редакциясини зиярәт қилип, тәһриратниң паалийити билән тонушти вә «Этносларара мәсилиләрни йорутуштики қәрәллик нәширләрниң роли» мавзусида өткән «дүгләк үстәлгә» қатнашти. «Қазақ газеттері» ҖЧЙниң Баш мудири Дихан Қамзабекулы билән униң биринчи орунбасари Виктор Пряниковниң мәзмунлуқ докладлиридин кейин музакирә башланди. Униңда елимизниң баш нәширлири – «Еgemen Qazaqstan»  вә «Казахстанская правда» гезитлириниң йетәкчи журналистлири – Қуат Әуесбай, Ескендир Зулқарнай, Зейин Ерғали, Әсел Муқанова, Насихат Орқушбаева, Юлия Магер, Илья Пащенко пикирлирини билдүрүп, иш-тәҗрибилири билән бөлүшти.
Курсниң новәттики басқучи вә хуласә қисми пайтәхттики Достлуқ өйидә ЕМУ ҚХА кафедрисиниң магистрантлири Луиза Узарованиң һәм Александра Мыскинаниң модераторлуғида өтти. Униңда этножурналистлар ҚҖ Президенти Мәмурийити ҚХА Кативатиниң инспектори Мухтар Күлжан билән  «Қоғамдық келісім» ҖДМ мудириниң орунбасари Әсел Арташинованиң «Журналистика призмиси арқилиқ этносларара мунасивәтләрни йорутуш: медиаға беғишланған әмәлий тәклипләр», PR-эксперт, сәясий технолог Айгүл Ешмағамбетованиң «Иҗтимаий торлардики иғвагәрлик билән манипуляцияләр һәм боһранға қарши PR», ҚҖ Парламенти Мәҗлиси Аппарати рәһбириниң орунбасари Болат Кальянбековниң «Һазирқи әһвалдики дөләт әхбарат сәяситиниң асасий усуллири» мавзулирида өткүзгән тренинглириға қатнашти. Андин улар Л.Гумилев намидики ЕМУ ҚХА кафедрисиниң доценти, сәясәтшунаслиқ пәнлириниң доктори Әсем Қайдарованиң, кафедра докторантлири – Қуралай Нурбек билән Алишер Сатвалдиевниң, шундақла магистрант Александра Мыскинаниң илмий ишлириға мунасивәтлик анкетилирини толтурди.
«ҚХА Академияси» модульлиқ оқутуш программиси спикерлириниң иштракида «Медиадискурстики этносларара мунасивәтләр: муәммалар вә конструктив йорутуш йоллири» мавзусида өткән «дүгләк үстәлдә» «ҚазМұнайГаз» Миллий компанияси мәтбуат хизмитиниң рәһбири Руслан Иманқулов, ЕМУ ҚХА кафедрисиниң доцентлири  – филология пәнлириниң намзити Гүлназ Төкенқызы вә сәясәтшунаслиқ пәнлириниң доктори Әсем Қайдарова мавзуға мунасивәтлик баһалиқ пикирлирини оттуриға салди. 
Төрт күн давам қилған чарә-тәдбирни баш уюштурғучилар – Наталья Калашникова билән Алишер Сатвалдиев йәкүнләп, курс тиңшиғучилириға тәнтәнилик рәвиштә сертификатларни тапшурди. 
Хуласиләп ейтқанда, Қазақстанниң җай-җайлиридин келип, бүгүнки күн тәливигә лайиқ уюштурулған әһмийити зор паалийәткә қатнашқан этножурналистлар жутлириға өзлири хизмәт қиливатқан саһа бойичә мол тәжрибә топлап, илһамланған һалда қайтти.