• Йеңилиқлар
• 07 Тамыз, 2014

Сән дайим қәлбим төридә

Пәрзәнт хатириси/ Мән анамниң қәбридин миңлиған километр жирақлиқта туримән. Униңдин айрилғинимға алтә ай болсиму, жүрәк-бағримдики җудалиқ оти өчәр әмәс. Өчмәйду һәм. Чүнки мениң үчүн дуниядики әҗайип гөзәл, бебаһа, қәдирлик инсанни йоқитиш —  орни толмас чоң паҗиә. 1995-жили атам Мутәллип дуниядин өткәндин кейин, униң тоғрилиқ бирнәччә қетим мақалә яздим. Униңда анамниң атиси, мениң мәрһум бовам, уйғур хәлқиниң көрнәклик қошақчиси Авусман Қурванқули тоғрисидиму тохтилип өткән. Шу чағда анам рәмити мениңдин «Сән дадаң, боваң һәққидә мақалиларни яздиң. Һә, мениң тоғрилиқ қачан язисән?» дәп сорап қалған еди. Һә, мән униң бу соалиға җававән мийиғимда күлүпла қоюведим, халас. Мана, әнди бу есил инсан һәққидә мақалә йезиш новитиму келип қапту. Анамниң исми — Гүлинур. Исми җисмиға ярашқан гүлдәк яшнап турған аял еди. Униң үстигә өзи гүлләрни бәк яхши көрәтти. Язлиғи таладики, қишлиғи өйдики гүлләрни, худди өзиниң пәрзәндидәк, пәпиләп асратти... Маңа һамилдар пәйтидә анам оғул бошинимән дәп ойлиған екән. Һә, мән дунияға көз ачқан күни һәмширә — татар қизи мени палатиға елип кирип, анамниң йенидики гүл қачисиға ятқузуп қоюпту. Анам худди гүллириниң биригә җан кирип, адәмгә айланғандәк һәйранлиқта мени авайлап қачидин «жулувелип», андин бағриға басқан екән... Анам тәбиитидин аңлиқ, көзи очуқ, дуния қариши кәң инсанлардин болған. У гөдәк вақтимда һәрхил чөчәкләрни, кейинирәк тәрбийәвий әһмийәткә егә һекайә-шеирларни, җүмлидин бовам Авусманниң қошақлирини оқуп берәтти. Мән анамниң ләвзидин, шундақла көплигән ривайәт-қиссиләрни аңлап өскән. Әсли ата-анилирим һәзилгиму майил еди. Пурсити кәлгәндә, һәр қайсимизниң, һәтта өзлириниң үстидин күлүшниму биләтти. Атамму әҗайип билимлик, сәвийәлик адәмләрдин болғачқа, бизни миллий роһта тәрбийиләшкә нурғун көңүл бөлгән. Мениң һазирқидәк һаят йолини таллавелишимға беваситә шу сәвәп болған десәм, хаталашмаймән. Бүгүнки күнгичә йәткән барлиқ утуқ-муваппәқийәтлиримни әйнә шу есил инсанларниң әмгәк-әҗриниң нәтиҗиси дәп билимән. Раст, һаятта атиниң өз орни бар. У аилиниң ғәмхорчиси һәм мустәһкәм түврүги. Һә, аниниң орни бөләк. Униң меһриванлиғини, ғәмгүзарлиғини, иллиқ меһрини тил билән йәткүзүш әсла мүмкин әмәс. Һәр биримизни дунияға көз ачқандин тартип, бағриға бесип, қуяшниң иллиқ тәптидәк меһрини төкүп, талай уйқисиз түнләрни баштин кәчүрүп, чоң қилғинини демәмсиз! Һәқиқәтәнму бир данишмән ейтқандәк, уни қанчә қәдир тутуп, әтивалисаңму, һәтта Мәккигә һапаш қилип барсаңму, бир кечилик сүтини ақлалмайдекәнсән. Мән өзәмни «Йесмуқ» қизим дәп атайдиған анамниң җени тенидин айрилған дәқиқидә йенида болалмидим. Пәқәт шуниңдин бирнәччә ай илгирила Қазақстанни зиярәт қилғинимда, у сақаймас кесәлгә муптила болуп, бир һалда йетипту. Мән униң көңлини елиш үчүн қолумдин кәлгәнниң һәммисини қилдим. «Уйғур авазида» һәм Европидики бирқатар мәмликәтләрниң гезит-журналлирида йоруқ көргән мақалилиримни оқуп бәрдим. Германияниң һәрхил шәһәрлиридә, һәрхил жилларда өткүзгән мәдәний чарә-тәдбирлиримдин чүширилгән видеоматериалларни көрсәттим. Шуларниң арисида, болупму «Қазақстан» телеканилиниң «Менің Қазақстаным» программиси тәрипидин мениң тоғрилиқ чүширилгән көрситиштә мән оқуған бовамниң қошақлири, өзиниң қәлимигә мәнсүп бөшүк шеири униңға бәкму тәсир қилған еди. Шу чағда у өзини туталмай жиғлап, маңа: «Мән бурун анчә етивар бәрмәптекәнмән. Сән маңа бәк охшап кетипсән, қозам. Үнлириңгичә, нутқиңғичә, һәтта йезиш усулуңғичә боваң иккимизгә тартипсән. Һечқачан көзүңдә — нәм, көңлүңдә ғәм болмисун, қизим! Хәлқимизниң тарихини дунияға яңритиватқан үниң һечқачан өчмисун!» дегән еди. Әзиз анамниң ләвзидин аңлиған ахирқи сөзлири мошу болди. Нә чарә, Ана, ятқан йериңиз юмшақ, роһиң җәннәттә болғай. Сизниң хатириңиз һәрқачан қәлбим төридә. Әлвида! Нурниса МУТӘЛЛИП, тарихчи, тәрҗиман. Германия.