• Йеңилиқлар
• 13 Қараша, 2014

Тәшвиш қоңғуриғини челишқа асас барму?

Пикирдин туғулған пикир/  «Уйғур театриниң артистлири алдимизға келип концерт қоюватсиму, биз һәрхил банә-сәвәпләрни тепип, уни көрүшкә кәлмәймиз. Мундақ һөрмәтсизликни көрүп, йеза хәлқиниң мәдәнийитимизниң бир тармиғи болған сәнъитимизгә көзқариши билән қизиқишиниң суслишиватқанлиғиға ечинисиз».(ҖУЭМниң башқарма әзаси Җамалдин Насировниң Туздыбастав йезисидики Мәдәнийәт өйидә Қазақстанниң хизмәт көрсәткән артисти Руқийәм Саттарованиң 70 яшлиқ тәвәллудиға беғишланған концертта ейтқан пикри). Мәлумки, һазир көпчилигимиз Җумһурийәт Сарийи билән Уйғур театрида өтүватқан концерт, спектакльларға келиватқан тамашибинлиримизни көрүп, хәлқимиз сәнъәтни сөйидекән, нахша- сазлиримизни қәдирләйдекән, дәп ойлайдиғинимиз  шүбһисиз. Амма әмәлияттичу? Тәшвиш қоңғуриғини челишқа асас барму? Бизниң пикримизчә, бар. Ейтайлуқ, һазир йезиларда миллий сәнъитимизгә қизиқиш һәқиқәтәнму суслашмақта. Мабада сәнъәткарлиримиз йезиларға оюн қойғили кәлсә, 300 – 350 орунлуқ Мәдәнийәт өйини зорға толтуримиз. Бу ечинишлиқ  әһвал һәққидә җәмийәтлик ишларниң активистлири күндә дегидәк ейтиватсиму, немишкиду, көпчилик ғәпләт уйқисидин техичә ойғинар әмәс. Һели ядимда. Өткән әсирниң 70 — 80-жиллири ата-анилиримиз «Йезимизға Уйғур театриниң артистлири оюн қойғили кәпту» дейишип, униңға беришқа алдиратти. У күни анилиримиз бизгә кәчки тамақни күндикигә нисбәтән әтигәнирәк бериветәттидә, андин қоюлумға кийип баридиған кийим-кечәклиримизни рәткә кәлтүрүп, тәйярлиқ көрәтти. Әнди артистлар чүшкән аилиләрдә мәйрәмлик кәйпият һөкүм сүрәтти. Өй егилири уларни күтүп сәкпарә болушса, биз демәтлик балилири өйигә бир топ артистларниң кәлгәнлигини вә кәчқурунлуғи улар билән биллә  автобуста клубқа оюн көргили баридиғанлиғини ейтип, тәңтушлириға махтинатти. Мана мошундақ чағларда бизму артистлиримизниң өйлиримизгә чүшүшини арман қилаттуқ. Буни сәзгән ата-анилиримиз «Әнди артистлар кәлгәндә, чоқум бизниң өйгә чүшиду» дәп,  көңлимизни көтиришкә тиришидиған. Биз болсақ, қин-қинимизға патмай шатлинип, бу қетим йезимизға оюн қойғили кәлгән артистлиримизниң һүнирини қизғин иштияқ билән тамашә қилаттуқ вә уларниң йәнә келишини тақәтсизлик билән күтәттуқ. Клубқа адәмләр лиқ толатти, һәтта олтиридиған орун йетишмәй қалатти. Бәзиләр өйлиридин орундуқларни көтирип келәтти. Қисқиси, йезиға артистлар кәпту десә, чоң- кичикниң һәммиси барлиқ оқәтлирини ташлап, клубқа алдиратти. Һә, һазирчу? Һечнәрсә билән каримиз йоқ. Миллий тәрәққият  тоғрисида  гәп қозғисаң, һечкимгә хуш яқмайду. Бесим көпчилигимиз пүтүнләй беғәмлик, бепәрвалиқ билән күн кәчүрүватимиз, немини әтивалаш зөрүр екәнлигини чоңқур һис қилмайватимиз. Һәммидин ечинарлиғи, бу «кесәл» парлақ келәчигимиз һесапланған яш әвлатқиму пәйдин-пәй жуқуватиду. Әгәр сәп селип қарисиңиз, бүгүн театримизда қоюлуватқан спектакльларға келиватқанларниң тәңдин-толиси яшанғанлар екәнлигини көрисиз. Бу неминиң аламити? Бир сөз билән ейтсақ, буни яшлиримиздиму миллий ғурурниң суслишип, зәйиплишиватқанлиғидин дәп чүшинишкә болиду. Йеқинда мошу мавзу әтрапида Уйғур наһийәсиниң Ават йезисида истиқамәт қилидиған миллий мәдәнийитимизниң җанкөйәри, мәрипәтчи Һасилат ака Абдримов билән сөһбәтлишип қалдим. У йолниң жирақлиғиға қаримай, Уйғур театрида қоюлуватқан концерт вә спектакльларға аилиси билән келип көрүп кетидиғанлиғини һәм бу өз аилә тавабиатиниң миллий тәрәққиятимизға қошқан мисқалчә болсиму һәссиси дәп һесаплайдиғанлиғини мәмнунийәт билән тәкитлиди. Бу, әлвәттә, алқишлашқа  әрзийду һәм бүгүн бизгә кериги нәқ мошу роһ! Әгәр биз һәммимиз мошундақ ойлайдиған болсақ қениди?! У чағда жигитбашлири  билән җәмийәтлик ишларниң активистлири «Пәрзәнтлиримиз билән нәврилиримизни уйғур мәктивигә берәйли», «Уйғур авази» гезитиға йезилайли», Уйғур театриға билет яки абонемент сетивалайли», дәп  нәзирму-нәзир, тойму-той арилап, «уйғурлиримизни» издәп жүрмигән болар еди. Әпсус, биз техила «бепәрвалиқ», «беғәмлик»  уйқисидин охиналмай жүримиз... Нами дунияға мәшһур қедимий уйғур хәлқиниң шәнигә дағ кәлтүрмәйли, қериндашлар!

Шәмшидин АЮПОВ.