• Йеңилиқлар
• 10 Шілде, 2015

Ирадилик инсан еди

Пәнҗимлик Семәтовлар аилисидин урушқа кәткән үч жигитниң арисидин пәқәт Иминла өз жутиға аман қайтти. Униң акилириға вә көплигән жутдашлириға жутни қайта көрүш несип болмиди, улар шиддәтлик җәңләрдә қәһриманларчә қаза болди. Вақит тохтимай силҗип, аридин көп жиллар өтти. Һазир аримизда сабиқ җәңчиму йоқ. Бу милтиқ дориси пурап туридиған жилларни хатириләш мениң үчүн наһайити еғир, — дегән еди Имин ака бир сөһбәтләшкинимдә. — Лекин һәммимизниң бешиға кәлгән бу күлпәтни әскә алмай мүмкин әмәс, чүнки атиларниң, аниларниң шу еғир жилларда қандақ җәң вә әмгәк қилғанлиғини яш әвлатниң билгини әвзәл. Һелиму ядимда, у күни биз, бир топ жигит вә қиз етизда әтә-өгүн башлинидиған омиға тәйярлиқ көрүвататтуқ. Чүшкә йеқин мәлә тәрәптин мирап йетип кәлдидә, урушниң башланғанлиғини ейтти. Аң-таң болушуп, бир-биримизгә қараштуқ, бирдинла шат көңлүмиз мискинләштидә, ғәмкин һаләттә мәлигә қарап маңдуқ... Әтисила Пәнҗим йезисиға наһийәлик һәрбий комиссариаттин чақириш қәғәзлири келишкә башлиди. Жигитләр топ-топ болуп мәйданға атланди. Көп өтмәй Иминғиму новәт кәлди. 1941-жилниң боран-шувурғанлиқ декабрь ейида урушқа маңған Имин Семәтов бир топ жутдашлири билән Алмута шәһиригә келиду. Бу йәрдә төрт айға йеқин оқуш-мәшғулатлардин өткәндин кейин Москваға қарап йол тутиду. У чағда Москва үчүн шиддәтлик җәңләр болувататти. «Правда» гезитиниң 1942-жилқи 22-июль санидики баш мақалисида мундақ дәп язған екән: «Бирнәччә қәһриман қайтиланмас ирадә билән җәң қилди, төрт сааттин ошуқ вақитқа созулди, бирақ дүшмәнниң бирму танкиси гвардиячиләр қоғдаватқан йәрдин өтәлмиди. Улар танкларни йоқатти, дүшмән машинилирини янар май бар ботулкилар билән көйдүрди, гранатилар ташлап, вәйран қилди. Гитлерчилар бу йәргә йәнә оттуз танк әвәтти. Қанлиқ җәң йеңи күч билән овҗ алди. Бирму җәңчи өз постини ташлимиди. Гвардиячиләр қәтъий туруп дүшмәнниң Москваға интилған танклирини өткүзмиди». Мана шу җәңчиләр қатарида уйғур хәлқиниң җасур оғланлириму болди. Шуларниң бири — Имин Семәтов еди. Бизниң җасур оғланлиримизниң мустәһкәм ирадиси түпәйли ахири дүшмән кейин чекинишкә мәҗбур болди. Бу йәрдики шиддәтлик җәңләрдә көрсәткән қәһриманлиғи үчүн көплигән җәңчиләр орден вә медальлар билән тәғдирләнди. Шулариң арисида Имин Семәтовму ІІ дәриҗилик «Шөһрәт» ордениниң саһиби аталди. Пәнҗимлик җәңчи Имин Семәтов шуниңдин кейин Украинини дүшмәндин азат қилиш җәңлиригә қатнишип, Европа әллиригә қәдәм ташлайду. Чехословакиядики җәңләрниң биридә путидин еғир яридар болуп, һәрбий госпитальда давалиниду. 1944-жилниң ноябрь ейида өйигә қайтурулиду. Имин Семәтов аман-есән жутиға кәлгинидә, фронтқа кәткән жутдашлириниң хелисидин «қара хәт» кәлгән екән. Арқа сәптиму, худди мәйдандикидәк, еғирчилиқлар йүз беривататти. Шуңлашқа у накалиғиға қаримай, егилик ишлириға арилишип кәтти. Көп өтмәй Ғалибийәт садасиму яңриди. Имин ака Калинин намидики колхозда әстаидил әмгәк қилип, егилик ихтисадиниң тәрәққиятиға мунасип үлүшини қошти. Исми дайим илғарлар қатарида тилға елинип, һәрхил мукапатлар билән тәғдирләнди. Җәмийәтлик ишлардиму паалийәтчанлиқ көрсәтти, һаятиниң ахирқи жиллириғичә Йезилиқ ветеранлар кеңишиниң рәиси хизмитини шәрәплик атқурди. Абдукерим ТУДИЯРОВ. Панфилов наһийәси.