• Әдәбий достлуқ — әбәдий достлуқ
• 29 Қазан, 2015

Көк кәптәр

Көрнәклик қазақ язғучиси Машқар Гумеров 1927-жили туғулған. «Ана вә бала», «Үч күн, үч түн», «Есил дора», «Қош чинар», «Орман дохтури», «Мәхпий шола», «Жирақтин кәлгән меһман», «Сирлиқ дәптәр» қатарлиқ повесть вә һекайиләр топламлириниң муәллипи.Биз төвәндә язғучиниң һекайисини диққитиңларға һавалә қиливатимиз. үсипбек мундақ балаға қалимән дәп задила ойлимиған еди, техи һазирла әтрапида тирик җан йоқти. Әнди мана өзини төрт-бәш балиниң қоршавалғанлиғини сәзмәй қалди. Уларниң арисидики чоңирағи кәлгән пети Нүсипбекниң рогаткисини жулувалди. Қалғанлири муштумлирини түгишти: — Кәптәрни немишкә атисән?! — дәп һүрпийишти улар. — Я-я.., яқ... мә-мә... мән... — дәвәтти қорқуп кәткән Нүсипбек. Шу мәһәл уларниң йенидин бир аял өтүп кетип баратти. — Һой, бу бизниң Нүсипбекқу! Балилар, тохтап туруңлар! Бу немә иш зади? — деди һелиқи аял. Натонуш балилар Нүсипбектин икки-үч қәдәм чекинип, «әйнә, көрүң!» дегәндәк төвән қариди. Хошна аял билән көзлири учришип қалған Нүсипбекниң ақ-сериқ үзи қизирип кәтти. Әнди уму алдида қанатлирини йейип, йәр  беғирлап ятқан көк кәптәргә көз ташлиди. Қуш көзини бир ечип, бир жумиду. Һали бәкму ечинишлиқ. — Угалай! Немишкә аттиң? — деди аял. Нүсипбек унчуқмай, бешини саңгилатқан пети турувәрди. Балилар бир-биригә сөз бәрмәй, көргән-билгинини ейтишқа башлиди. Нүсипбекниң бурун мундақ қилиғи йоқти. Әтималим, буни бир лөкчәк балидин үгәнгән охшайду. — Нүсипбек — мениң хошнам. Униң билән кейин  өзәм сөзлишимән, аписиғиму ейтимән. Әнди тарқилиңлар! — деди аял. Балиларниң чоңирағи аялдин Нүсипбекниң исим-шәрипи билән оқуйдиған мәктивини соравалди. Андин у иңишип, нимҗан кәптәрни қолиға алдидә, «жүрүңлар» дегәндәк ағинилиригә ишарә қилди. Уларниң кәйнидин аялму кәтти. Ялғуз қалған Нүсипбек әтрапиға көз ташлап, дости Аймағанни издиди. Орни-изидин йоқ! Байиқи хошна аял Зиядә һәдә мошу Аймағанниң аписи. Аймаған кәйнидә келивататти. Һә, иш яманға айланғанда қечип кетиптудә. Достини төрт-бәш балиниң қоршавалғинини көрүп туруп, қуйруқни хада қилғини қандақ? Йә аписидин қорқтиму? Ундақ дәй десә, Аймаған давамлиқ шундақ қилиду. Адәмни алдап-салдап бир ишни қилғузидудә, андин өзи қечип кетиду. Ейтидиғини: «Көрмидим, билмидим», вәссалам. Иш яманға айлиниватса, «Һәммини қилған Нүсипбекқу. Қешида жүргиним гунаму?» дәп ақлинишқа  башлайду... Шу әснада Аймаған чоң бир дәрәқниң кәйнидин чиқти. Нүсипбек әһвални қисқичә ейтип бәрди: — Һой, рогаткидин айрилип қалғиниң қандақ?! — деди Аймаған достиниң сөзигә пәрваму қилмай. Нүсипбек уни әйипләшкә башливеди, Аймаған гәпни башқа яққа буриди: — Мақул, Нүсипбек, дейишип немә қилимиз. Рогаткини қойғинә. Мениңда резинкиму, тәйяр ача яғачму бар. Һазирла ясавалимиз. Җүр, бизниң өйгә, — дәп уни башлап маңди. Өйгә кәлгәндин кейин, Аймаған устәлниң үстигә резинка, ача яғач, қайча, жип әкелип қойди. Кәйпияти үстүн, Нүсипбекниң уятқа қалғини билән қариму йоқ. Униң қилиқлириға һемишәм чидап кәлгән Нүсипбекниң бу қетим тақити түгиди. Резинкини қайча билән кесип-кесип, ача яғачни қоли билән иккигә  бөлүп, пеқиритип ташлавәтти. — Мә, саңа, рагатқа! — дедидә, өйдин чапсан чиқип кәтти. Қазақчидин тәрҗимә қилған Малик МӘҺӘМДИНОВ.