• Йеңилиқлар
• 07 Сәуір, 2016

Қазақстанниң тәшәббуслири мунасип баһаланди

1-апрель күни Вашингтонда Ядролуқ бехәтәрлик бойичә IV саммит өтти. Дунияда ховуп-хәтәрлик көпийип, инсанийәт алдида һәл  қилиниши қийин нурған җиддий мәсилиләр турғанда бүгүнки таңда мәртивиси жуқури бу форумда Дөләт рәһбири Нурсултан Назарбаев қатнишип, сөз сөзлиди.31-март күни Қазақстан вә АҚШ президентлири Нурсултан Назарбаев билән Барак Обама ядролуқ бехәтәрлик вә тарқатмаслиқ саһасидики һәмкарлиқ тоғрилиқ бирләшкән мураҗиәт елан қилди. Шундақла бу күни Вашингтонда Ядролуқ бехәтәрлик бойичә саммит даирисидә ядролуқ қуралға қарши күрәштә чарә-тәдбирләрни изчиллиқ билән әмәлгә ашуруп, саватлиқ тәшәббусларни көтәргән, бу мәсилидә өзиниң мәвқәсини ениқ көрсәткән Қазақстанға алаһидә мукапат тапшурулди. Ядролуқ бехәтәрлик вә тарқатмаслиқ саһасидики һәмкарлиқ тоғрилиқ мура­җиәттә тәрәпләрниң ядролуқ материалларни сақлаш бехә­тәрлигини ашуруш үчүн икки дөләтниң мәзкүр саһада әмәлиятта өзара иш-һәрикәт қилишини давамлаштурушқа мәнпийәтдар екәнлиги тәкитләнгән. Шуниң билән биллә, бу күни бизниң дөлитимизниң ядролуқ бехәтәрликни тә­минләштики роли йәнә бир қетим иқрар қилинди. Вашингтонда өткән Ядролуқ бехәтәрлик бойичә саммит даирисидә Қазақстанниң тәшәббуслири тәкитлинип, “Қазатомөнеркәсіп” акцио­нерлиқ җәмийитигә мәхсус мукапат тапшурулди. Қазақстанға бу мукапат ядролуқ бехәтәрликни тәминләштики тәшәббуслири билән төвән бейитилған уран банкини қуруш йөнилишидики системилиқ ишлири үчүн берилди. Умумән, ядролуқ – физикилиқ бехәтәрликни қоллаш вә тәминләшниң, шундақла саһаға мунасивәтлик өзгиму муһим мәсилиләрни һәл қилишниң нәтиҗидар йоллирини тәклип қиливатқан Қазақстанниң тәшәббуслири алаһидә баһалиниватиду. Бүгүнки таңда дөлити­мизниң дуниявий дәриҗидә қолға кәлтүргән асасий утуқлириниң бири сүпитидә Атом энергияси бойичә хәлиқара агентлиқ (МАГАТЭ) билән 2015-жили 29-август күни төвән бейитилған уран банкини қуруш бойичә шәртнамиға қол қойғанлиғини ейтишқа болиду. Тәкитлаш лазимки, Қазақстан – дунияда биринчи болуп ядролуқ қуралдин баш тартқан дөләт. 1989-жили Қазақстанда мошу вақитқичә 468 ядролуқ синақ әмәлгә ашурған Шәмәй полигонида ядролуқ синақларни тохтитип, йепишқа чақирған “Невада – Шәмәй” һәрикити барлиққа кәлди. 1991-жили елимизниң Тунҗа Президенти Нурсултан Назарбаевниң мәхсус Пәрмани билән Шәмәй полигони йепилди. 2009-жили Дөләт рәһбири 29-августни дуниявий Ядролуқ қуралдин баш тартиш күни дәп елан қилиш тәшәббусини көтәрди.  Бу тәшәббус БМТ тәрипидин қоллап-қувәтләнди.