• Йеңилиқлар
• 26 Қаңтар, 2017

Кәлпинликләрниң меһмандостлуқ адәтлири

Кәлпинликләрдә «жутумиз намрат болсиму, хәлқимизниң қәлби намрат әмәс» дегән гәп бар. Улар шундақла «Тәң йегән тәнгә сиңәр», «Дәстихан көп селинса, бәрикәт яғар», «Кишиләр көп йегән өрүк келәр жили техиму көп мевә бериду» дегәнгә охшаш нәқилләргә дайим әмәл қилип яшап кәлмәктә. Төвәндә кәлпинликләрниң меһмандостлуғиға аит бирқатар адәтләрни диққитиңларға һавалә қилмақчимиз. Өйигә башқа жутлардин йеқинлири меһман болуп кәлсә, саһипхан авал уруқ-туққан, холум-хошнилирини тәклип қилип, бир дәстиханда олтиришни әвзәл көриду. Кәчтә әһвалға қарап мәшрәп уюштуруп, меһманниң көңлини алиду. Әтиси меһманни саһипханниң уруқ-туққан, холум-хошнилири новәт билән өйлиригә тәклип қилишиду. Өрүк чейи, соқум чейи банисида уруқ-туққан, дост-бурадәр, қуда-баҗилар арисида инақлиқ техиму мустәһкәмлиниду. Той-төкүн, өлүм-житимлардиму өзара өмлүгини намайиш қилиду. Кәлпин — әзәлдинла Шинҗаңдики даңлиқ өрүк жути болғачқа, бу тәвәдә «Өрүк чейи» алаһидә аммибаплиққа егә. Бу күни меһманлар һөрмитигә дәстиханға өрүкниң әң есил түрлири  қоюлиду. Кәлпин йезилиридики уйғурлар, бай яки кәмбәғәл болушидин қәтъий нәзәр, язда һәм кәч күздә соқум союш адитини ташлимайду. Кәлпинликләрниң йәнә бир алаһидә хислити, мәйит узитилидиған өйдә үч күнгичә қазан қайнитилмайду. Йәни уруқ-туққанлири, холум-хошнилири тамақларни тәйярлап кирип, һазиға кәлгәнләрни күтүвалиду. Тонуш- билишләрниң иссиқ нан, чепит яки гүрүч-яғ елип келип, һазидарлардин һал сорайдиған әнъәнисиму моҗут. «Пән вә турмуш» журналидин (ШУАР) елинди.