• Иҗтимаий мәсилә
• 15 Желтоқсан, 2017

Вақтида өткүзүлсә, вақтида алисиләр

Шөһрәт МӘСИМОВ, “Уйғур авази”/ Һәммигә мәлумки, 2013-жили җумһурийитимиздә аялларниң пенсиягә чиқиш йешини 2018-жилдин тартип пәйдин-пәй узартиш тоғрилиқ қанун қобул қилинған еди. Мана шу вақитму йетип кәлди. Күтүлгинидәк, у аһали арисида һәрхил миш-мишларни пәйда қилмақта. Ундақ дейишимизгә сәвәп, бирлири қанунға мувапиқ, “1960-жилниң бешида туғулған ханим-қизлар алтә айдин кейин пенсиягә чиқишқа башлайду” десә, башқилири “ундақ әмәс, бизниң хошнимиз февральла туғулған еди, униңға шу айда туғулған күнидә келип, һөҗҗәтлирини өткүзүшни тәвсийә қипту”, дегәнгә охшаш гәпләр тарқиливатиду. Биз мошу муһим мәсилини айдиңлаштуруш мәхситидә Қазақстан Җумһурийити Әмгәк вә иҗтимаий һимайә министрлиги Алмута шәһәрлик Әмгәк, иҗтимаий һимайә вә миграция комитети департаменти башлиғиниң орунбасари Ризвангүл ДӘРАЕВАға мураҗиәт қилдуқ. Биз 2018-жилдин тартип аялларниң пенсиягә чиқиш йешиниң узартилидиғанлиғи тоғрилиқ нурғунлиған чүшәндүрүш ишлирини елип бардуқ, — деди Ризвангүл Мәмәҗан қизи соалимизға җававән. — Бу иш мошу күнгичә давамлишиватиду, десәкму болиду. Шундақ қилип, алдимиздики жилниң январь ейидин етиварән аяллар 58,5 яштин, 2019-жилниң январидин 59 яштин тартип һөрмәтлик дәм елишқа чиқишқа башлайду. Башқичә ейтқанда, һәр жили пенсиягә чиқиш йеши алтә айға көпийиду вә 2027-жили 1-январьдин кейин аялларму әрләр охшаш 63 яшқа киргәндә һөрмәтлик дәм елишқа чиқишқа башлайду. Аялларниң пенсиягә чиқиш йешиниң өзгиришигә бағлиқ 1959-жили туғулған вә мошу күнгичә пенсиясини рәсмийләштүрмигән ханим-қизлар үчүн муһим әхбаратни кәлтүргүм келиватиду.  Улар 2017-жилниң 31-декабрь күнигичә һөҗҗәтлирини тегишлик орунларға өткүзүши керәк. Әксичә әһвалда, йәни келәр жилиға қалдуруп қойса, пенсия 2018-жили январьдин тартип төләнмәйду. Уларму 1960-жили туғулғанлар охшаш алтә ай өтүп, йәни 58,5 яшқа киргәндин кейинла пенсия елишқа башлайду. Шундақ екән, уларға «һөҗҗәтләр вақтида өткүзүлсә, пенсияниму вақтида  алисиләр» дәп әскәрткүм келиду. Бу йәрдә гезитханларда «Илгири пенсиягә чиққан вақитта айрим имтиязлар бар еди, улар һазирму күчидә қалдурулдиму?» дегән соалниң туғулуши тәбиий. Ризвангүл Дәраеваниң чүшәндүрүшичә, ундақ йеникчиликләр толуқ сақлиниду. Мәсилән, бәш вә униңдин көп бала туғуп, уларни сәккиз яшқа киргичә беқип, тәрбийилигән көпбалилиқ анилар 53 йешида пенсиягә чиқиш һоқуқиға егә. Униңдин ташқири 1949-жилниң 29-август вә 1963-жилниң 5-июль күнлири арилиғида пәвқуладдә вә күчлүк радиация ховупи моҗут зониларда кам дегәндә бәш жил яшиған гражданлар үчүнму имтиязлиқ пенсиягә чиқиш һоқуқи сақланған. Мәсилән, “Шәмәй ядро синақ полигонидики ядро синақлири ақивитидә зәрдап чәккән гражданларни иҗтимаий җәһәттин һимайә қилиш тоғрилиқ” Қазақстан Җумһурийитиниң Қануниға мувапиқ мундақ категориягә ятидиған аяллар 45, әрләр болса, 50 йешида пенсиягә чиқиш һоқуқиға егә. Мақалимизниң ахирида аялларниң пенсиягә чиқиш йешиниң узартилишиға бағлиқ гезитханларниң тәливигә бенаән пенсиягә чиқиш җәдвилини елан қилишни тоғра көрүватимиз.

Жил	Пенсия йеши	Туғулған вақти
1-январь 2018	58,5	1-январь 1960 — 30-июнь 1960
1-январь 2019	59	1-июль 1960 — 31-декабрь 1960
1-январь 2020	59,5	1-январь 1961 — 30-июнь 1961
1-январь 2021	60	1-июль 1961 — 31-декабрь 1961
1-январь 2022	60,5	1-январь 1962 — 30-июнь 1962
1-январь 2023	61	1-июль 1962 — 31-декабрь 1962
1-январь 2024	61,5	1-январь 1963 — 30-июнь 1963
1-январь 2025	62	1-июль 1963 — 31-декабрь 1963
1-январь 2026	62,5	1-январь 1964 — 30-июнь 1964
1-январь 2027	63	1-июль 1964 — 31-декабрь 1964