• Замандаш
• 11 Маусым, 2020

Чемпионниң аниси

Рашидәм РӘҺМАНОВА, «Уйғур авази» – Гүлбәһрәм ана – әҗайип бир меһриван җан, сиз тонушиңиз керәк, у Разәм муәллимниң сиңлиси болиду, – деди йәңгәм Гүлсарә һәдә йеқинда хошниси һәққидә гәп қилип. Униң бу сөзлиридин кейин өткән әсирниң 80-жиллири 5-6-синипта оқуп жүргинимиздә бизгә дәрис бәргән егиз бойлуқ һәм ғоллуқ, чирайи нурлуқ, дайим күлүпсирәп туридиған устазимиз Разәм ака Сәйдиновниң қияпити көз алдимға кәлди. Разәм муәллим уйғур тили вә әдәбияти пәнлиридин дәрис берәтти. Һазир ундақ муәллимләр барму, йоқму, билмидим, амма у дәрис өткәндә, язғучи-шаирлар әсәрлириниң қәһриманлири әриксиз көз алдимизға келип, бәдиий китапларни оқушқа алдираттуқ. Униң дәрислирини тақәтсизлик билән күтәттуқ. Бәс-бәскә чүшүп, өй тапшурмисини сөзләп беришкә интилаттуқ. Мундақ пәйтләрдә оқуғучилириниң пааллиғиға рази болған муәллимимиз бизни әркилитип, махтапла кетәтти. Гүлсарә һәдини башлап, Гүлбәһрәм аниниң өйигә бардуқ. Ишикниң ечилғанлиғини аңлиған ана жүгрәп дегидәк алдимизға чиқти. Тил тәгмисун, анимиз тимән екән. Дәм елиш күнлири Алмутидин нәврә-чәврилирини келиду дәп, уларниң яхши көридиған тамиғи – уйғурниң ләңминини созуветипту. Қайил болдум. Йәңгәм башта ейтқинидәк, ана биз билән сәмимий көрүшүп, өйгә башлиди. Сөһбәтара Гүлбәһрәм ана өзигә қариғанда мәрһум йолдиши Пазилҗан Бақиев һәққидә көпирәк сөзлиди. У Челәкниң тонулған мәшиқләндүргүчиси еди. Спортниң бирнәччә түри билән шуғуллинатти. СССРниң хизмәт көрсәткән мәшиқләндүргүчиси В.Псаревниң тәрбийисини көргән. Йәттинчи синиптин спорт билән шуғуллинип, 1952-53-54-жиллири, йәни 19, 20, 21 яшлирида үч жил уда яшлар арисида күрәштин җумһурийәт чемпиони аталған. Пазилҗан 1955-жили армия сепигә елинип, һәрбий хизмитини спорт ротисида өтиди. Һәрбийләр спартакиадисида пистолеттин оқ етиш бойичә дуния чемпиони Маһмут Өмәров билән тонушти. Украина биринчилигидә чемпион аталди. Шу чағда СССРниң хизмәт көрсәткән мәшиқләндүргүчиси Павел Козин уни Москваға тәклип қилди. Амма, Пазилҗан аиләвий шараитларға бағлиқ, ана жутиға қайтип кәлди. Қазақ педагогика инситутида тәһсил көрүп, Челәктики рус оттура мәктивидә биология вә география пәнлиридин дәрис бәрди. Шундақ күнләрниң биридә Челәктә балилар вә өсмүрләрниң спорт мәктиви ечилди. Пазилҗан Бақиевниң утуқлиридин хәвәрдар наһийә рәһбәрлиги уни спорт мәктивигә тәклип қилди. У Қазақ педагогика институтиниң тәнтәрбийә муәллимлирини тәйярлайдиған факультетиниң сиртқи бөлүмигә оқушқа чүшти. Исми Кеңәш Иттипақи спортиниң ривайитигә айланған Жақсылық Үшкемпиров билән оқуди. Пазилҗан ата кейинки һаятиниң барлиғини яш спортчиларни тәрбийиләшкә беғишлиди. Униң йүзлигән шагиртлиридин башқа, өзиниң оғли Мәһәммәтҗанму ата изини бесип чиқти. Әпсус, у 29 йешида йол һалакитидин қаза болди. «Узунирақ өмүр сүрсә, атисидин ашқан спортчи болар еди» дәйду Гүлбәһрәм ана көзигә яш елип. Һәр һалда оғлидин ялдама ретидә қалған нәврә қизлири Аида вә Динариниң утуқлири һәққидә пәхирлиниш илкидә ейтип өтти. Уларниң чоңи – ихтисатчи, кичиги – фармацевт болуп ишләйду. Аида бовиси вә дадиси кәби спортқа иштияқ бағлап, күрәш билән шуғуллинипту. Гүлбәһрәм аниниң ейтишичә, униң алий оқуш орнида билим елишқа мүмкинчилиги болмиди. Шуңлашқа у оттура мәктәптин кейин бирнәччә жил Челәктики басмиханида ишлиди. Андин алтә айлиқ сода-сетиқ курсини түгитип, һаятиниң 30 жилини ушбу саһаға сәрип қилди. Әмгәк ветерани аталди. Гүлбәһрәм ана өзи алий билим алалмиғини билән пәрзәнтлириниң алий мәлуматқа егә болуши үчүн барлиқ күч-җигәрини сәрип қилди. Нәтиҗидә, чоң қизи Чолпан медицина институтини тамамлап, фармацевт-провизор болуп йетилди. У «Europharma» дориханилар тармиғи Челәк йезисидики шөбисиниң башлиғи. «Адал» мукапитиниң саһиби. Дамир исимлиқ 11 яшлиқ оғли бар. Әлачи оқуйду. Гүлбәһрәм аниниң кәнҗә қизи Гүлнарә болса, муәллим. Челәк йезиси вә Алмута шәһириниң бирнәччә билим дәргаһлирида муәллим, илмий мудир болуп ишлиди. Икки жилдин бери «Бөбек» балилар бағчисиниң рәһбири хизмитини атқуруватиду. Күйоғли Алмат – пәвқуладдә әһваллар хизмитиниң полковниги. Алмат билән Гүлнариниң чоң оғли Руслан атисиниң изини басти. 25 йешида пәвқуладдә әһваллар хизмитиниң лейтенанти аталди. Кичиги Тимур пауэрлифтинг билән шуғуллинип, 17 йешида аләм чемпиони аталди. Һазир у Спорт вә туризм академиясидә оқуйду. Гүлбәһрәм Бақиева һазир мәрһум йолдиши Пазилҗан билән салған тәвәррүк өйидә чоң қизи Чолпан билән яшайду. У кәнҗә нәвриси Дамирниң әр йетип, қатарға қошулғинини көрүшни арман қилиду. Илаһим, аниниң армини иҗавәт болғай! Әмгәкчиқазақ наһийәси.