• Һакимлар һесавити
• 10 Ақпан, 2021

Тәрәққият сүръити жуқури

Әмгәкчиқазақ наһийәсиниң һакими Қуанышбек Қашқымбаев таҗсиман вирусниң тарқилиши вә әлдики пәвқуладдә әһвалға бағлиқ бийил 19-январьдин 5-февральғичә Ишиктә шәһири вә 25 йеза округиниң турғунлири алдидики һесавитини онлайн-режимида бәрди. Һакимниң ейтишичә, наһийәдики иҗабий иҗтимаий-ихтисадий тәрәққият наһийә хәлқини үмүтләндүриду. Наһийә рәһбириниң һесават учришишлири жилдиқидәк Сөгити йеза округидин башланди.

Рашидәм РӘҺМАНОВА,
«Уйғур авази»

Сөгити. Наһийә һакими Қуанышбек Қашқымбаев һакимийәтниң мәҗлисләр залидин эфирға чиқип, жил бойи әмәлгә ашқан вә келәчәккә реҗиләнгән ишлар бойичә һесават бәрди. Жиғинға наһийә һакиминиң орунбасарлири, башқарма, бөлүм рәһбәрлири қатнишип, торға Сөгити йеза округиниң һакими Еркинбек Дауытқулов вә округ турғунлири қошулди.
Қ.Қашқымбаевниң доклади бойичә 2020-жили наһийә ихтисадиниң асаси һесаплинидиған йеза егилиги саһасидики ишләп чиқирилған мәһсулатниң миқдари 138 миллиард 800 миллион тәңгини тәшкил қилди. Бу 2019-жил билән селиштурғанда, 18 миллиард тәңгигә артуқ. Бу утуқлар тәвәгә инвестиция тартиш вә илғар технологияләрдин пайдилиниш арқилиқ мүмкин болди. Мәсилән, Қырбалтабай йеза округиға 1миллиард 487 миллион тәңгә инвестиция җәлип қилинип, 50 миң тонна соя ишләп чиқиридиған «Жетісу Соя» җавапкәрлиги чәкләнгән заводиниң қурулуши башланди. Нәтиҗидә 78 иш орни ечилди. Қаратуруқ вә Аси йеза округлирида «Alma Mater Fields» ҖЧЙ 167 гектарға интенсивлиқ бағлирини бәрпа қилип, 3 600 тонна йәл-йемиш сақлайдиған қойма селиш лайиһисини тәйярлиди. Баһаси – 4,5 миллиард тәңгә. Мундақ лайиһиләр башқиму округларда бар. Умумән, 2020-жили йеза егилиги саһасиға 10 миллиард тәңгә инвестиция тартилди. 2021-жилға баһаси 18 миллиард тәңгидин ошуқ 19 инвестициялиқ лайиһини әмәлгә ашуруш реҗиләнгән. 
Эфир арқилиқ алақиға чиққан турғунлар Нура йезисиниң су трубилирини авуштуруш, кочиларни йорутуш вә спорт сарийиниң қурулуши бойичә соаллирини қойди. Уларға Қ.Қашқымбаев җавап берип, бийил наһийәниң 13 йезисиниң су системисини йеңилаш үчүн мәбләғ бөлүнгәнлигини, Нура йезисидики су тармиғи қурулушиниң планға киргүзүлгәнлигини йәткүзди. Спорт сарийи вә кочиларни йоруқлуқ билән тәминләш мәсилисиниңму пат-йеқинда йешилидиғанлиғини ейтти. 
Бартоғай йеза округи турғунлири алдидики һесавитида Қ.Қашқымбаев Қ.Бижанов йезисидики спорт сарийиниң йеза тиҗарәтчиси Руслан Қәмирдинов тәрипидин дөләткә қайтурулуп, мурәккәп ремонттин өтүп, округ спортчилириға пайдилинишқа берилгәнлигини алаһидә тәкитлиди. Шундақла һакимниң ейтишичә, көрнәклик қәләм саһиби Муқағали Мақатаевниң туғулғиниға 90 жил толуши мунасивәтлик Қ.Бижанов йезисидики шаир намидики оттура мәктәп мурәккәп җөндәштин өтиду.
Бартоғайлиқлар көпни ойландуруп келиватқан Х.Бижанов йезисидики Абай кочисиға электр шамлирини орнитиш мәсилисини оттуриға қойди. Наһийә рәһбири бу ишниң мошу жилға реҗиләнгәнлигини йәткүзди. Байсейит йезисиниң жигитбашлири йезиниң конириған кочилирини асфальтлап беришни илтимас қилди. Қ.Қашқымбаев бу мәсилиниң вилайәт даирисидә көтирилгәнлигини ейтти. 
Маливай йезисиниң турғунлири билән болған онлайн-учришишта Қуанышбек Қашқымбаев аһалиниң наразилиғини пәйда қиливатқан өйләргә газ киргүзүш мәсилигә алаһидә тохтилип, бу иш билән шуғуллиниватқан үч компанияниң паалийити һәққидә ейтип өтти. Мәсилән, Ишиктә шәһири, Челәк вә Түргүн жутлирида «APL constraction» ҖЧЙ, Бәйтерек йезисида «Gaz trade servise» ҖЧЙ, Азат вә Қәйнәзәр йезилирида «Спецстройбренд» ҖЧЙ ишләватиду. Бийил Ават, Йеңишәр, Рахат, Саймасай, Амангелди вә Қайнар йезилириға газ трубилирини тартиш реҗиләнгән. Наһийә рәһбири аһалини газ билән тәминләшниң гиҗиң кетип барғанлиғини, шуниңға бағлиқ Алмута вилайәтлик һакимийәт вә прокуратуриға әризә қилинип, мәсилини йешиш чарилириниң көрүлүватқанлиғини ейтип өтти. 
Округ һакими Бақытжан Аухадиев округтики муһим мәсилиләр әтрапида сөзлиди. Турғунлар йезиниң жуқарқи қисмидики Көктерек бөлүмчисигә йеза мәртивисини беришни өтүнди. Уларниң тәкитлиши бойичә, ушбу бөлүмчидики аһалиниң сани күн санап өсмәктә. Кочилар җөндәш вә асфальтлаш ишлирини тәләп қилиду. Электр энергияси вә кочиларға электр шамлириму орнитилмиған. Бу ишларни әмәлгә ашуруш үчүн мәбләғ һаҗәт. Әнди дөләт тәрипидин бу йосундики ишларға мәбләғ пәқәт йеза яки шәһәр статусиға егә җайларғила берилиду. Наһийә рәһбири бу мәсилиниң наһийәлик мәслиһәттә муһакимә қилинғандин кейин вилайәткә йәткүзүлидиғанлиғини  вә уни һәл қилиш үчүн бар күч-ғәйритини сәрип қилидиғанлиғини ейтти. Йезиниң ақсақаллири округтики яйлақларниң тапчиллиғи мәсилисини көтәрди. Уларниң ейтишичә, 1964-жили округниң ушбу мәхсәттики йәрлири 12 отар қойи билән Сөгити қой совхозиға өтүп кетипту. Шу сәвәптин һазир йезида мал сани өсүп, яйлақ тапчиллиғи байқалмақта. Наһийә рәһбири һесават-учришишлар тамамланғандин кейин ушбу мәсилигә бағлиқ мәхсус комиссия қуруп, йезиға берип, әһвални өз көзи билән көрүп, андин уни һәл қилишни вәдә қилди. 
Аси йеза округи турғунлири билән болған онлайн-учришишта наһийә һакими Қуанышбек Қашқымбаев округниң йеза егилиги саһасида баһаси 18 миллиард тәңгидин ошуқ 19 чоң инвестициялик лайиһини әмәлгә ашуруш реҗиләнгәнлигини хәвәрлиди. Униң ичидә 8,2 миллиард тәңгигә 400 гектар алма беғи бәрпа болуп, қалғиниға йәл-йемиш қоймиси селинидиған болиду. Шундақла мундақ лайиһиләр Қорам, Бөлек, Рахат вә Тәшкәнсу йеза округлирида қолға елиниду. Булту «Өңірлерді дамыту» программиси бойичә 11 йезидики йоллар еқимдики җөндәштин өтти. Униң ичидә Аси округиниң Жаңашаруа йезисиму бар. 
Андин округ һакими Улан Сағымбеков өткән жилқи ихтисадий-иҗтимаий әһвалға тохталди. «WhatsApp» арқилиқ алақиға чиққан Жаңашаруа йезисиниң турғуни йезидики су системисини җөндәш ишлириниң қачан әмәлгә ашидиғанлиғи һәққидә сориди. Наһийә рәһбириниң ейтишичә, бу мәсилә «Өңірлерді дамыту» программиси бойичә вилайәт даирисидә көтирилип, йезиниң су системисини җөндәш үчүн дөләттин 45 миллион тәңгә бөлүнди. Демәк, пат-йеқинда қурулуш ишлири башлиниду.
Қорамлиқлар алдидики һесавитида Қ.Қашқымбаев наһийә даирисидә әмәлгә ашқан инфрақурулум, қурулуш-монтаж ишлириға тохталди. «Жұмыспен қамту жол картасы» вә «Ауылым – алтын бесігім» программилири бойичә 2020-жили муһтаҗ турғунлар үчүн Ишиктә шәһиридә 60 вә 30 пәтирлик өйләр селинди. Бирақ бу мәсилә техи толуқ йешилип болғини йоқ. Наһийә бойичә йәнә 2713 адәм новәттә туриду. Шуңлашқиму бийил Ишиктә шәһиридә икки вә Челәк йезисида бир 60 пәтирлик өй селиш реҗиләнгән. Қорам йеза округида йеза егилиги саһаси тәрәққий әтмәктә. Булту «Рауан Агро» ҖЧЙ 86 миллион тәңгә несийә елип, нәсиллик мал сетивалди. Йезида йеңи амбулатория селинди. Мундақ бена Көктөбә йезисидиму қәд көтәрди.
Новитидә округ һакими Турсын Еменбаевму һесават бәрди. 
Онлайн-учришишқа қатнашқан йеза яшлири спорт мәйданиға муһтаҗ екәнлигини ейтти. Қ.Қашқымбаев бийил наһийәниң 26 йезисида, җүмлидин Қорамдиму спорт мәйдани қурулушиниң башлинидиғанлиғини йәткүзди. Һазирчә ишларни әмәлгә ашуридиған компаниялар ениқланмақта. «Өңірлерді дамыту» программиси бойичә 15 миллион тәңгигә йеқин мәбләғ йеза кочилирини җөндәш вә уларни йорутушқа бөлүнди.
Қаратуруқ. Қ.Қашқымбаев йеза турғунлириға Қаратуруқ вә Аси йеза округлирида «Alma Mater Fields» ҖЧЙ 167 гектарға интенсивлиқ бағ бәрпа қилип, 3600 тонна йәл-йемиш сақлаш қоймисиниң қурулушини башлиғанлиғини, бийил Лавар йезисида электр шамлири орнитилип, Достлуқта бирқатар кочилар билән тротуарларниң ясилидиғанлиғини йәткүзди. 
Округ бойичә атқурулған ишлар билән округ һакиминиң вәзиписини атқурғучи Бауыржан Сокуров тонуштурди. Эфир җәриянида ачисайлиқлар Ш.Вәлиханов намидики оттура мәктәпниң мурәккәп җөндәш ишлириға муһтаҗ екәнлигини йәткүзди. Қ.Қашқымбаевниң ейтишичә, билим дәргаһини җөндәштин өткүзүшниң үчүн лайиһә-сметилиқ һөҗҗәтлири тәйярлиниватиду.
Тәшкәнсулиқлар билән болған учришишта наһийә һакими аһалини иш билән тәминләш вә иҗтимаий җәһәттин қоллаш чарилиригә тохталди. 
Тәкитләш керәкки, 2020-жили Тәшкәнсу йеза округиниң Көлди йезисидики Мәдәнийәт өйи 215 миллион тәңгигә мурәккәп ремонттин өтүп, жил ахирида пайдилинишқа берилди. Бу вә башқиму ишлар һәққидә округ һакими Бауыржан Доғалов өз докладида ейтип өтти.
Қазақстан округи турғунлириниң алдидики һесавитида наһийә һакими өй селиш үчүн йәргә новәттә турған гражданларниң илтимасини қанаәтләндүрүш йолида атқурулуватқан ишларға тохталди. 
Округтики Ж.Қайыпов намидики оттура мәктәптә йеза балилири үч сменида билим алиду. Округ һакими Марат Сүгирбеков униң йениға 300 орунлуқ қошумчә бена селишниң зөрүр екәнлигини ейтти. Учришиш давамида көпбалилиқ анилар дөләт тәрипидин берилидиған ярдәм вә уни елиш үчүн һөҗҗәтләрни тапшуруш җәриянидики қийинчилиқлар һәққидә чүшәнчә беришини сориди. Демисиму, карантинға бағлиқ нурғун гражданлар ишсиз қалған бүгүнки күндә балилирини ялғуз асраватқан, көпбалилиқ яки ярдәмгә муһтаҗ аилиләргә интайин қийин болуватиду. Наһийә рәһбириниң ейтишичә, тегишлик орунларға йолуқуп, қанун даирисидә бу мәсилини йешишкә болиду.
Бәйдибек би. Қ.Қашқымбаев округтики таза су мәсилисиниң еғир екәнлигини ейтип, бийил 13 йезидики, җүмлидин ушбу йезидики су системиси вә каризларни җөндәш бойичә лайиһиләр тәйярлинип, әмәлгә ешиш алдида турғанлиғини йәткүзди. Шундақла у таҗсиман вирусниң алдини елиш бойичә наһийәдә атқурулған ишларға тохталди. Һакимниң тәкитлишичә, наһийәниң медицинилиқ мәһкимилиридә һаҗәт препаратлар билән қоғдаш қураллириниң икки айлиқ запаси, шундақла медицинилиқ җабдуқлар, җүмлидин 51 ИВЛ аппарати бар. Бәйдибек би йезисидики стационар җөндилип, бемарларни қобул қилишқа тәйярланди. Ишиктә шәһиридики мәркизий ағриқханида вә Челәк йезисидики ветеринариялик лабораториягә ПТР-тест қураллири орнитилди.
Округ һакими Ержан Әмирденов аһалиниң йеза кочилирини асфальтлаш тоғрилиқ илтимасини йәткүзди. Қ.Қашқымбаевниң җавави бойичә, һазир 5,6 чақирим йолни асфальтлаш үчүн 70 миллион тәңгигә бюджетқа буйрутма берилгән. Бәйдибеклиқлар газ тартиш мәсилисиниму көтәрди. Наһийә һакиминиң ейтишичә, һазир наһийә аһалисини газ билән тәминләш билән шуғуллиниватқан компанияләрниң паалийити қанаәтлинәрлик дәриҗидә әмәс. Шу сәвәплик наһийәгә газ тартиш билән шуғуллинидиған башқа инвесторлар җәлип қилинмақта. Бәйдибекқа вә башқиму йезиларға газ тартиш мәсилиси әйнә шуниңға бағлиқ һәл болмақ.
Масақ йеза округи турғунлири алдидики һесавитида наһийә һакими наһийәниң билим дәргаһлиридики иссиқлиқ системисиниң маддий-техникилиқ базисини риваҗландуруш йолидики паалийәткә тохталди. Булту наһийәниң үч билим дәргаһиға, Қызылжар оттура мәктивиниң чедириға мурәккәп җөндәш ишлири жүргүзүлди. 42 мәктәптә ички һаҗәтханилар орнитилди. Наһийәдики үч сменилиқ мәктәпләрни қисқартиш үчүн көп күч чиқириливатиду. Һазир йәнә шундақ төрт мәктәп қалди. Шундақла 12 мәктәп бенасиниң орниға йеңилирини селиш, 26 мәктәп бенасиға җиддий җөндәш ишлирини жүргүзүш һаҗәт. Бийил икки йеңи мәктәпниң вә бир мәктәпкә селинидиған қошумчә бенаниң қурулуши қолға елиниду. 
«Бизнесниң йол хәритиси – 2020» программиси бойичә бир миллиард 63 миллион тәңгилик 31 вә «Қарапайым заттар экономикасы» программиси бойичә төрт миллиард 235 миллион тәңгилик 12 лайиһигә мәбләғ бөлүнди. Җүмлидин «Нұрлы Құс» ҖЧЙ тоху гөшини тоңлитиш цехини селиш үчүн 56 миллион тәңгә миқдарида несийә алған.
Масақ йеза округиниң һакими Ертай Нурмаханов өткән жилда атқурулған ишларға тохталди. Жиғин давамида Нурлы йезисиниң турғунлири Жангелдин кочисиға қачан йоруқ орнитилидиғанлиғи һәққидә соал қойди. Наһийә һакими бу мәсилиниң июль ейида һәл болидиғанлиғини йәткүзди.
Челәк. Қуанышбек Қашқымбаевниң доклади бойичә Челәк йеза округида суғирилидиған етизлиқлар вә моҗут етиз-ериқларни суғиридиған су йетишмәйду. Бу мәсилини йешиш үчүн барлиқ ирригациялиқ системилар тәһлил қилинди. Җүмлидин, Челәк йеза округида 98 чақирим су системисини җөндәш һаҗәт. Челәктиму көпчиликни өй мәсилиси ойландуридекән. Ушбу мәсилини һәл қилиш үчүн Челәктә 60 пәтирлик өй селиш реҗиләнгән. Бийил Челәктә 237 гектар мәйданға инженерлиқ-коммуникациялиқ тармақларниң қурулуши башлиниду.
Наһийә һакиминиң һесавити башқиму йеза округлирида давамлишип, Ишиктә шәһиридә аяқлашти. Бу онлайн-конференциягә наһийәниң барлиқ округлиридин турғунлар қатнашти. Уларниң наһийә һакимиға қойған соаллириниң бесим көпчилиги йезиларға газ киргүзүш, кона мәктәпләр беналириниң йеңилиниши, таза су вә башқиму мәсилиләр әтрапида болди. Қуанышбек Қашқымбаев уларниң барлиғиға жуқури салаһийәт билән тәпсилий җавап қайтурди. 

Әмгәкчиқазақ наһийәси.