• Соваплиқ иш
• 27 Қазан, 2021

Жутдашлар өмлүгигә апирин!

Челәк — Йәттису тәвәсидики чоң йезиларниң бири. Турғунлириниң сани 30 миңдин ашиду. Аһалиси – көпмилләтлик. Асасән, қазақ, уйғур вә рус милләтлириниң вәкиллири истиқамәт қилиду. Сталин дәвридә бу йәргә грек, немис, чечен, турк-месхетин вә корейлар депортация қилинди. Улардин ташқири украин, татар, әрмән, грузин, болғар, осетин, қурд, тунган вә башқилар бар. Мәлумки, миллитимиз вәкиллири зич җайлашқан йезилар мәлә-мәлиләргә бөлүнүп, улардики жут әһлини жигитбашлири башқуриду. Хәлқимиз һаятида аммибаплиққа айланған бу надир институт аһали арисида урпи-адәт, әнъәнилиримизни риваҗландуруштин ташқири җәмийәтлик тәртип-интизамни сақлаштиму йетәкчи роль атқуриду. Челәк сәккиз микрорайонға бөлүнгән. Уларниң жигитбашлири Челәк региониниң чоң жигитбеши Һебибуллам Абдуллаевниң рәһбәрлигидә қизғин паалийәт елип бериватиду.

Рашидәм РӘҺМАНОВА,
«Уйғур авази»

Йеқинда Челәк йезисида башқиларға үлгә болғидәк нәмунилик иш қолға елинди. Ениғирағи, җәмийәтлик ишлириниң активистлири тәрипидин тәшәббус көтирилип, йеза мәркизидики қедимий қәбирстанлиқта тазилиқ вә җөндәш ишлири башланди. 
– Чоңларниң, шәхсән апамниң ейтип беришичә, Челәк йезиси бәрпа болуп, көп өтмәйла, йеза мәркизидики ушбу қәбирстанлиқ барлиққа кәлгән. Шуңлашқиму униң тарихи 130-140 жилни өз ичигә алиду, дәп ейтишқа толуқ асас бар, – дәйду челәклик мөтивәр, пешқәдәм устаз Рәхимҗан Қәмбәров бизниң қәбирстанлиққа бағлиқ қойған соалимизға җававән.
Рәхимҗан акиниң ейтишичә, челәклик мусулманлар XVIII әсирниң ахирилирида Ислам дининиң қанунийәтлиригә риайә қилған һалда бақилиқ болған йеқинлирини йезиниң четигә дәпин қилған екән. Аста-аста йезиниң кәңийишигә бағлиқ, бу йәр Челәкниң мәркизи болуп қалиду. Әнди өткән әсирниң оттурилирида Ғулҗа йолиниң бойидики Қорам йезисиға болған бурулуштики йәр һөкүмәт тәрипидин қәбирстанлиқ үчүн аҗритилғандин бери бу йәргә җәсәтләрни дәпин қилиш тохтитилған. Шуниңға бағлиқ Челәк йезисиниң мәркизидики қәбирстанлиқ бирла қатар болуп қалиду. Униң узунлуғи болса, 300 метрни тәшкил қилиду. 
– Икки-үч һәптидин бери йезимизниң яшлири бирлик вә өмлүк тонутуп, инақ бир аилиниң пәрзәнтлиридәк мошу әмгәк мәйданида қизғин ишләватиду. Бу болсиму, жутдашлиримизниң инсап-иманлиқ екәнлигиниң испати болса керәк. Чүнки «Өлүк рази болмай, тирик бейимайду» дегән дана сөз бар хәлқимиздә. Демәк, бу йәргә кәлгән һәрбир инсан қәбирстанлиқта йәрләргән һәрбир мусулманниң роһини хуш қилишни халайду, дегән гәп. Жутдишимиз, тонулған тиҗарәтчи Билал Һошуров дәрваза билән қәбирстанлиқниң бешидин айиғичә йәткидәк төмүр қоршавни елип бәрди. Униңдин башқа ярдәм қиливатқан адәмләр нурғун. Җүмлидин Челәкниң тиҗарәтчи жигит вә қизлири қурулуш материаллири, қурал-ярақ вә башқилар билән ярдәм қиливатиду. Һәтта, жигитлиримизниң тамакисини йәткүзүп бериватқанларму бар. Хәйрихаһлиқ ишта «Оң қол бәргәнни сол қол билмисун» дәйдекән. Бәзиләрниң илтимасиға бенаән, исимлирини атимаслиқни тоғра көрдуқ. Қәбирстанлиқ чоң кочиниң бойиға җайлашқанлиқтин хошна йезилардин Челәккә қатнаватқан таксистлар билән йолувчилар тохтап, азду-тола пул ташлап кетиду яки болмиса озуқ-түлүк, әң болмиса таза су әкелип бериватиду, – дәйду «ІІ микрорайон» мәлисиниң жигитбеши Нурмәһәмәт Данахунов.
Униң тәкитлишичә, Қурванҗан Сайитов, Иврайимҗан Шакиров, Әнвәр Намәтов, Ғиламдун Сабиров, Пәрһат Дәвләтов охшаш күнигә 20-30 адәм қәбирстанлиқта ишләватиду. Қурулушниң қир-сиридин хәвири бар Җалалдин Давутов бригадирниң ролини атқурса, Үсәнҗан Һашимов вә Мустапа Мусаев прораблиқ қиливатиду. Әнди шәнбә вә дүшәнбә күнлири бу йәргә келидиған жигитләрниң сани икки һәссигә көпийиду. Чүнки Алмутида ишләйдиған балилар – дәм елиш күнлири, тиҗарәтчиләр болса, дүшәнбидә әтигәнлик чейини ичипла, қәбирстанлиқта баш қошуватиду. Челәк региониниң чоң жигитбеши Һебибуллам Абдуллаев вә Челәктики Мәркизий «Нур-Муһәммәд» мечитиниң имами Расул Шаһиновму күндә мошу йәрдә. Қәбирстанлиқниң йенидики өйниң егилири Пәрһат вә Гүли Ибрагимовлар һойлисида чай вә тамақ һазирлашни тәклип қилди. Шундақла күндилик ишта һаҗәт болуватқан барлиқ әмгәк қурал-ярақлири шуларниң һойлисида сақлиниватиду. Челәклик ханим-қизларму ушбу алийҗанап иштин чәттә қалмай, новәт билән әрләрни иссиқ тамақ билән тәминләватиду. 
Мана мошундақ көпчиликниң өмлүк-бирлиги нәтиҗисидә  Челәк йезисиниң мәркизидики қәбирстанлиқ йеңичә түс алмақта. 

Әмгәкчиқазақ наһийәси.