• 9-май – Ғалибийәт күни
• 04 Мамыр, 2023

Җасарити унтулмайду

Өтмүш – тарих. Өз тарихимизни, кимлигимизни билиш – пәрзимиз. Өтмүш бәтлирини варақлап, ата-бовилиримиздин аңлиғанлиримизға асаслинип, келәчәк әвлат әҗдатлиримиз тоғрилиқ әхбарат алсун, дегән мәхсәттә қолумға қәләм алдим.
Бизниң атимиз Һейтахун — Һәмра бовай билән Мисахан момайниң үчинчи пәрзәнди. Атимиз һаят болғинида бу жили 100 яшқа толатти. Бовимизниң атиси Саат бовайдин бир қиз, үч оғул дунияға кәлгән екән. Чоң қизи Хасийәтхан, оғуллири Һәмра, Мөмүн, Розахун. Һәмра бовимиз Ату жилидики қирғинда қилич билән чепилип, азаплиқ өлтүрүлүпту. Бир күн өткәндин кейин уни момимиз Мисахан тепивапту. Шу Атуда иниси Мөмүнни Садир җилғисида сийир беқип жүргән йеридә етивәткән екән. Қариқулда ишләватқан кәнҗә иниси Розахун акисиниң қазаси һәққидә аңлап, қечип үлгирипту. Розахун бовимиздин үч оғул, үч қиз дунияға келиду. Даңлиқ механизатор, «Ленин», «Октябрь инқилави», «Әмгәк Қизил Туғи», «Хәлиқләр достлуғи» орденлириниң саһиби, СССР Алий Кеңишиниң депутати болған – Тохтихан Розахунова шу бовимизниң қизи. 
Һәмра бовимиздин икки оғул, бәш қиз дунияға кәлгән. Тунҗа оғли Азахун чоң дадимиз 1939-жили Фин урушиға кетип, хәвәрсиз йоқап кетиду. Мошу күнгичә дериги йоқ, кәйнидин әвладиму қалмиди. Әву бир жили «Уйғур авази» гезитида йоруқ көргән «Улар 5 оғул еди» намлиқ мақалида берилгән сүрәттә бизниң чоң дадимиз Азахунму бар. 
Қизлириниң чоңи Шәрәпәтхан чоң апимиз һаятини колхоздики еғир әмгәк билән өткүзди. Дәсләп колхозда звено башлиғи болуп ишлиди. У шу пәйттики алий мукапатларниң бири – «Һөрмәт Бәлгүси» ордени билән мукапатланған еди. Колхоз тәрәққиятини риваҗландуруш үчүн йезида қурулған сүт фермисини башқурди. Уруш жиллири әрләр алдинқи сәпкә кәткәнликтин, чоң апимиз Шәрәпәтхан Камалова партия уюшмисиға рәһбәрлик қилиду. Чоң апимиз йолдиши Бахавдун Камалов билән аилә қуруп, бир қиз сөйиду. Амма қизи икки йешида чәтнәп кетиду. 
Әнди, бизниң атимиз Һейтахун болса, 1923-жили дунияға кәлди. Һейт күни туғулғачқа, бова-момилиримиз исмини «Һейтахун» дәп атапту. У 1940-жили оттура мәктәпни тамамлап, 1941-жили әскәргә чақиртилиду. Вәтән алдидики борчини ада қилип жүргинидә, уштумтут Улуқ Вәтән уруши башлинип, җәңгә атлиниду. 1941-жилниң июнь ейидин 1943-жилниң декабрь ейиғичә 23-снайпер полкиниң командири болған. 1941-жили январьда җараһәт елип, сақийип қайтидин җәңгә қатнишиду. 1944-жили 23-мартта иккинчи қетим беши вә сол путидин еғир яридар болуп, қайтидин госпитальға чүшиду. У йәрдин давалинип чиққандин кейин кичик лейтенантларни тәйярлайдиған курсиға (1944-1945-жиллар) әвәтилгән екән. 
Атимиз Новогородта «Қизил Туғ» дивизиясиниң 364-атқучилар полкиниң тәркивидә җәңгә иштрак қилиду. Шу жилниң сентябрь ейида, саламәтлигигә бағлиқ, уруштин қайтурулиду. У Улуқ Вәтән урушиниң иккинчи топтики накаси еди. 
Дадимиз 1944-жили 1-августта «Қизил Юлтуз» ордени билән мукапатлинипту. Буниңдин башқа, уруштики җасарити үчүн «Шөһрәт», «Әмгәк» орденлири биләнму тәғдирләнгән. Шундақла у Ғалибийәтниң 20, 30, 40 жиллиғи, СССР Қураллиқ күчлириниң 50, 60 жиллиғи охшаш тәвәллудлуқ медальлириниң саһиби. 1990-жиллиғи, йәни Улуқ Ғалибийәткә 45 жил толуши мунасивити билән атимизға йеник машина соға қилинди. 
Атимиз Һейтахун җәң мәйданидин қайтип келип, «Ленин» колхозида он сәккиз жил хизмәт қилди. 1968-жили, аилә шараити билән, жутқа келип, «Колхозтехника» бирләшмисидә та һөрмәтлик дәм елишқа чиққичә ишлиди. Пенсиягә чиққанда мәзкүр бирләшмә тәрипидин әмгиги баһалинип, машина билән тәғдирләнди. 
Анимиз Саһипһөсни Җамалхан билән аилә қуруп, бир оғул, алтә қиз қучуп, қатарға қошти. Атимиз бар һаятини әлгә дегән садиқлиғи, хизмитигә дегән адиллиғи билән өткүзүп, үлгә боларлиқ һаят кәчүрди. Биз пәрзәнтлири мана шундақ әржүрәк ата-бовилиримиз билән һәқлиқ рәвиштә мәғрурлинимиз. Әждатлиримизниң басқан изи, һаят-мамати әвлаттин әвлатқа унтулмай, қәһриманлиғи мәңгү қәлбимиздә қадиду!

Малик ҺӘМРАЕВ.
Чоң Ақсу йезиси, Уйғур наһийәси.