• 9-май – Ғалибийәт күни
• 04 Мамыр, 2023

Һаяти әвлатқа үлгә

Яш чоңайғансири, дуниядин өткән ата-анимизни кинәп, көп ойлиғансириму улар чүшүңдин чиқмайдекән. Мәнму ата-анамни пат-пат чүшүмдә көримән. Бир җапакәш едиңларғу, қәдирданлирим, дәп әсләймән. Шуңлашқимекин, «бизниң бесип өткән мәшәқәтлик йолумизни бала-чақа, нәврә-чәврилириңларға ейтсаңчу, билип қалсун» дегәндәк, чүшүмгә кириду. Тоғра, яш әвлатниң әҗдатлири һәққидә билгини зиян болмайду. 
Бу күнләрдә, йәни Ғалибийәт мәйрими һарписида Улуқ Вәтән урушида қәһриманлиқ көрсәткән ата-бовилиримизни қандақ әскә алмаймиз? Мән ғалҗатлиқ Абдулла Йәһияровниң оғли болимән. Дадамниң ейтип беришичә, бир аилидин төрт ака-ука урушқа атланған екән. Улар: Аруп, Мөрдүн, Шерип вә дадам. Чоңдадилирим – Аруп Варшава шәһирини азат қилишта, Мөрдүн «Кавнас» шәһири үчүн болған җәңдә, Шерип Берлинни елишқа қатнашқан урушта қаза болиду. 
 Дадам уруш башланғанда 19 яшта болған екән. У Кеңәш Иттипақиниң икки мәртә қәһримани, 1-Беларусь фронтиниң генерал Батов башқурған 65-армиясидә хизмәт қилиду. Һелиму ядимда, дадам рәмити урушниң әслимилирини көзигә яш елип сөзләп берәтти. Ач-ялиңач Вәтән үчүн җәң қилғанлирини әскә алатти. Һәтта бир жутум суға зар болған күнләрму болған екән. Көлчәкләрдики суни дүм йетип ичиветип, қаза болған сәпдашлирини һәққидә ейтип берәтти. Солдатларниң җәсәтлириниң догилинип ятқанлиғини ейтқинида, тәнлирим шүркинип кетәтти. «Дүшмәнгә қарши һуҗумға атланғанда, кәйнигә чекиниш, окопта йетип қелиш дегән йоқ» дәйдиған. «Пәқәт Алға!” Дадам 1944-жили Белоруссияниң Гомель шәһирини азат қилишта оң ямпишидин оқ тегип, еғир яридар болиду. Фомин исимлиқ атақлиқ хирург униң қаттиқ зәхмиләнгән путини кесивәтмәкчи болғанда, у келишмигән екән. Ахири у оң пути әгилмәйдиған мәйдандин қайтиду. Дадам жутиға келип, колхозниң һәрхил саһалирида ишләйду. Малму бақти, деханчилиқму қилди. Секинхан Разақоваға өйлинип, 7 бала тапти. Дадам 50 йешида, анам 65 йешида һаяттин өтти. Һәр иккилисиниң бизни чоң қилғичә тартқан мәшәқәтлири аз болмиди. Балилириниң һалавитини көридиған бир пәйттә һаяттин өтти.
Анамниң дадиси, бовам Разақ Һәмраевму Улуқ Вәтән урушида қәһриманларчә қаза болди. Уни «Қәһриман» дейишимгә икки нәрсә сәвәп болуватиду. Биринчиси, у Абдулла Розибақиев билән бирликтә Кеңәш һакимийитини қурушқа қатнашқан адәм. Иккинчиси, бовам тоғрилиқ мән хошна мәлә Чоң Дехандин чиққан батуримиз, Хәлиқ Қәһримани Мөрдүн Тейиповтин аңлиғиним бар. Иккиси Белоруссиядики еғир җәңләргә қатнашқан екән. «Разақ пулеметчи еди. Бир күни бизниң әскәрләр дүшмәнниң оқиниң астида қалдуқ. Шу җәңдин кейин мән уни көрмидим. Униң парчилинип ятқан пулемети көз алдимда туриду», дәп сөзләп бәргән еди Мөрдүн ака. Момам та һаятиниң ахирқи күнигичә «балам тирик» дәп жүрди. Оғлини «бир көрсәм», дәп арманда кәтти. Уруш әйнә шундақ миңлиған аниларни қахшатти. 
Мениң анамниң өмрини қисқартқанму йәнә шу уруш. У арқа сәпниң азавини тартти. Момам Сепийхан Һәмраева иккиси етизлиқта ашлиққа су тутуп, ома оруп, тапқинини өзлири йемәй, җәң мәйданидикиләргә әвәтиду. Өзлири болса, чашқанниң угисидин колавалған буғдайдин талқан қилип, қосиғини «алдиған» екән. Мал сойғанда, гөши бу яқта турсун униң қениға новәткә туруп елип, уни қазанда бедә, чаққақ вә башқа чөпләр билән қоруп йәттикән. 
Биз, уруш вә арқа сәп ветеранлириниң балилири, бова-мома, ата-анилиримизниң җәңгиварлиқ әмгәк йоли билән пәхирлинимиз, уларниң қәйсәрлиги яшлиримизға үлгә-ибрәт болсун. Уларниң ярқин симаси бизниң қәлбимиздә мәңгү сақлиниду.
Мошу бәхитлик күнләргә йәткүзгән әҗдатлирмизға миннәтдарлиғимизни билдүрүп, дөлитимиз Қазақстанниң техиму тәрәққий етишигә мунасип үлүшимизни қошуп, яш әвладимизни вәтәнпәрвәрлик роһта тәрбийиләшкә күч салайли, демәкчимән. 

Аблеким АБДУЛЛАЕВ,
Ғалҗат йезилиқ «Ардагерлер» кеңишиниң рәиси.

Уйғур наһийәси.