- Йеңилиқлар
- 02 Шілде, 2012
Адәм ичидә адәм бар
(Парчилар)
Қайси қандақ
Вақит — ялмавуз. Қениңни шорайду. Һәсрәт — зимистан. Бешиңни қиру билән орайду. Әйши-ишрәт — вапасиз. Сени «алма» қилип ойнайду. Ичимлик зәһәр. Сени сақ қоймайду.Ят адәм
У меһир муһәббәт дегәнни билмәйду,шуңа кимгә болсун заваллиқ тиләйду. У инсап-топуқ дегәнни уқмайду, шуңа һеч кимгә жуқмайду. У шәхсийәтчилик дегәнни яқлайду, шуңа өзини қоллимиғанларға ичидә өчмәнлик сақлайду. Униңда йоқ һая-уят. Шуңа у бизгә ят.Ишәнчә
...Көрисиләр, мән аманла болсам, силәргә, һөрмәтлик оқурмәнлирим, вақитниң вападарлиғидин бәһирлинип, өсүватқан өмүр көчәтлиримниң бәргән мевилиригә еғиз тәккүзимән. Бәхит-тәләйниң мәңгүлүк һамийи болған висал — җананни униң мубарәк қәдди-қамити алдида баш әккүзимән. Шу чағда, һәр бир өткән дәқиқилиримниң қанатлири өзидә күч-қувәт һасил қилип, һаят өткәллиридин өтүп, романтик күйләргә ғәриқ болидиған, вуҗудум паклиқниң ярқин нурлириға болиду толидиған. Шу чағда, «Җаһан рәналири» мени көзгә илидиған, һәр қандақ җайда болиду мән билән һесаплишип иш қилидиған.Билмәй қалисән
Әгәр сән қилған әмгәк-әҗриңдин бәһир алмисаң, өзәңни өзәң хәлиқниң һөрмәт-еһтирамиға ериштүридиған йолға салмисаң, һаят саңа яхши күнниң яминида қандақ йөләк-яр болиду? Әксичә, яшиған муһитиң, гоя қараңғу ғар болиду, у вақитта, баһарда булақниң немә үчүн шилдирлап еқиватқанлиғини, булбулниң немә үчүн сайрап саңа беқиватқанлиғини билмәй қалисән.Ғевәтчиләрниң «шапаити»
Ғевәтчиләр мени хиҗилму қилди, башқилар билән иҗилму қилди. Ғевәтчиләр мени йәргиму чөкәрди, қәддимниму көтәрди. Ғевәтчиләр турған болсам, маңғузди, ғурур вә шәрәп китавини бағримға таңғузди. Шуниңдин бери, роһ дәриясида ақтим, өзлүгүмгә йеқинлаштимдә, көпчиликкә меһир билән бақтим.Бәзидә
...Көңүл көзи тутулғанларға қуяш йүзидиму дағ бардәк көрүнидекән. Ундақлар түп-түз йолда кетиветипму сүрүнидекән. Шундақлиғиға писәң қилмай, башқиларни көзигә илмай, «Үнмигән чиғ түвидин төрәлмигән тошқан чиқти» дегәндәк, улар билидекән тухумдин түк үндиришни. Жүргиним үчүн шундақларға дахил болуп, кәттим ақил болуп. Бәзидә өмрүмниң мәнисиз нәпәслиридин, гөнсиз һаятимниң келәчигидин бешарәт беридиған шәпилирини сәзгәндәк, қуруқ хияллиримдин болимән бәзгәндәк. Йәнә реаллиқниң упуғида висал билән гирәлишиш пурситигә йәткәндәк, маматлиқниң қараңғу җиралиридин болимән қутулуп кәткәндәк.Инкас
Қазақниң улуқ шаири Муқағали Мақатаевниң «Сәби болғум келиду» дегән сөзидә аләмчә мәзмун бар. Чүнки, сәби — наресидиләрниң қәлбигә қачан болмисун садақәтлик яр. Шуңа даналар уни «йүксәк пәзиләт» дәйду. Ундақ пәзиләтләргә егә болмиғанларниң ғемини йәйду. Демисиму, бу дунияда сәби-пак болғанға һеч нәрсә йәтмәйду. Мундақ кишиләр бешиға һәр қанчә бала-қазалар кәлсиму, хәлқини тәрк әтмәйду.Адәм ичидә адәм бар
Бәзиләр әйминиш-роһийәт әнсизчилигини өзигә йолатмай, қәлб қәлъәсигә қадаватса гөзәллик байриғини ғулатмай, бәзиләр үмүтсизлик ғари алдида турғандәк һис қилип өзини, жүрүватиду бәхит-илаһиға ейталмай муддиасини-сөзини.Турақсизлиқ
...Һиҗран илкидә турғинимда, висални әслидим. Висал вәслигә йәткән чеғимда болса, нәпси-хаһишимниң һарам путақлирини кәсмидим... мән өзәм зади қандақ кишимән? Қачан пушайманниң хумдинида пишимән?Ким дәп ойлайду
У һаяти җәриянида һеч кимгә яхшилиқму қилмиған, яманлиқму қилмиған киши. Қачан қарисиңиз өзидин, өз аилисидин ашмайду иши. Йә яхшиларниң йенини елиш үчүн, йә яманларни тоғра йолға селиш үчүн, сәрип қилмиса вақтини, сөзини, у бу дунияда ким дәп ойлайду өзини?Һазир...
— Сән шуни уқ: Сениң тириклигиңниң хуни йоқ, деди маңа бири, ичиңгә толуп кетиватсиму қуллуқниң кири. Қолуңға койза, путуңға кишән селиштин әнсирәп, көрүнгән йәрләрдә жүрисән тәнтирәп. Мундақ ләт болғичә номус-һар алдида, турғиниң миң әла әмәсму дар алдида! Дегәндәк, «чүшкә немә кирмәйду», һазир кимгә ким немә демәйду.Тойлаймән
Мән апам вапат болғанда жиғлиған, дадам вапат болғанда жиғлиған, һәдәм, акам вапат болғандиму жиғлиғанмән. Мана бүгүн сиңлим вапат болғанлиғи үчүн жиғлаватимән, гоя өзәмниң бағрини өзәм тилғаватимән. Мән йәнә житимчилиқта өткән һаятимниң толиму хорлуғи үчүнму, жүриги ташқа айланғанларниң босуғилирида жүргән вақитлиримда, уларниң маңа қилған зорлуғи үчүнму жиғлиған. Шундақла «бәхит бар» дегәнни аңлисамму, уни көрмигиним үчүн, әркинликни арзу қилсамму, бир күнму әркин жүрмигиним үчүн жиғлиған. У, уму, өзәмгә охшиғанларниң һәсрәт чәккинигә, мәһкүм хәлқимниң һөкүмдарлар алдида амалсиз баш әккинигә жиғлиғанмән. Мундақ ейтсам, мән мошу яшқичә жиғлапла кәптимән, Өмәр Муһәммәдийдәк өмрүмдә бир қетим ечилип-йейилип күлмәптимән. Һелиму өлмәптимән. Әнди әшу «он жиғиниң бир күлкиси» боламдекин дәп ойлаймән. Әгәр болуп қалса, у чағда, дәртмән хәлқим билән тойлаймәндә, тойлаймән.Адәм дегән
Адәм дегән дунияға яралғандин тартип, ярилиши керәк болған, амма һеч қачан тәл-төкүз ярилип болалмайдиған, өзини өмүр бойи чүшинип болалмай көз жумидиған мәхлуқ. Шуңа униңға анчә-мунчә утуқлири үчүн керилишкә болмайду, өзини өзигә тонутидиған тәрәпләрдин башқа яқларға берилишкә болмайду.Баһар билән биз
Баһар — өзидин башқа пәсилләрниң хақани. Баһар — сап, хуш-пурақлиқ һаваниң макани. Баһар — өз пәслиниң қуши, уни көргән, сайриғинини аңлиған кишиләрниң өрләйду көңүл хуши. Баһар — шунчилик зиба, шунчилик саһибҗамал һәмдә уятлиқ бир қиз. Шуңа у өзидин кейин келидиған пәсилләргә қалдуриду өчмәс из. Йәнә у дунияни қайтидин яритиду, әшундақ карамәтлири билән һәр кимни өзигә зоқландуруп қаритиду. Бирақ биз униңға хуштар болуп туруғлуқ, униң илтипатидин пайдиланмисақ, бизни айимайду. Яхши күнниң ямини болса дайимайду. Гүл-чечәкләр өзлириниң ширнилирини һәсәл һәрилиригә беришкә алдириғандәк, униң шарапити билән күч-қувитимизни елимиз үчүн қилалмисақ сәрип, өзимизни өзимиз тонумиған — қилмиған болимиз тәрип... баһарниң ериқ-өстәңләргә патмай еқиватқан сулирила әмәс, һәтта гүлләргә, йопурмақларға чүшкән шәбнәмлири алмаз зәррилиридәк турғанда пақирап, бизгә ярашмайду бир тухум туғуп қоюп аләмни бешиға кийгән тохудәк жүрсәк қақахлап, вақирап. Шуниң үчүн қушлар чеғида баһарни қарши еливатса үни-авази билән, биз уни күтүвелишимиз лазим әмгәк — сазимиз билән. Шу чағда, биз кишиләрниң қәлбигә баһардәк от яққан, уларниң көкрәклиригә әҗир гүллиримизни болимиз таққан. Шу чағда, баһар мәйин шамал-қоллири билән силиғандәк баш-бойнимизни, бизму ачқан болимиз хәлқимизгә көңүл, қойнимизни.Зеһиндики зиддийәтләр
Кәлгән болсақму тарих бетигә өчмәс из селип, бүгүнки күнгә келип, жуқуриға өрләшниң орниға (босуғида болсақ төрләшниң орниға) йоқимай езиқишлиримиз, көрүнгән нәрсиләргә қизиқишлиримиз, от болсақ, өчүп-йоқап тәптимиз, солупту гүлдәк чирай-әптимиз. Болмай йоқни бар қилиш йолидики издинишлиримиз, овҗ апту башқиларға ялвуруш, тизлинишлиримиз. Шуниң билән өзимизгә өзимиз ятлишип кетиптимиз, нәмдә қалған пичақтәк датлишип кетиптимиз. Пәйлимизгә яриша (қериндаш милләтләр немә дәр бизгә қариса) тәғдиримиз отқа чүшкән қилдәк толғиниватиду. Роһлиримиз шалғут мәдәнийәтләр кесилидин булғиниватиду. Ундақ болмиса, замандашлиримиз бирини-бири қоллиса, улар, адәмгәрчиликни пул билән өлчимәс еди. Гәп-сөзлиридин келип туратти гүлләрниң һиди. Нәгила барса өзиниңла ғемини йемәтти. «Сән өл, мән тириләй» яки «қериндаштин қарним татлиқ» демәтти... Демәк, билдүрмигинимиз сәвәплик бир-биримизгә һөрмәт, иззәтләр, түгимәй келиветипту зеһнимиздики зиддийәтләр. Аблиз ҺЕЗИМ.
630 рет
көрсетілді0
пікір
