• Замандаш
• 18 Тамыз, 2022

Көз тәгмисун!

Бийил — Шардиновлар аилисидә йәнә бир әстә қаларлиқ сәнә. Булту Әхмәтҗан Бәкримоғли билән Клара Турсунқизиниң аилә қурғиниға 50 жил толған еди. Алтун той! Әр-аял Алмутидики мәркизий нека сарийиға мәхсус тәклип қилинип, чоң һөрмәткә еришти. Исми елимизгә тонуш бу аилиниң хошаллиғини бөлүшүшкә көплигән аммивий әхбарат васитилириниң вәкиллириму иштрак қилди. Амма Шардиновлар телевидениегә қисқа сөһбәт берип, гезит-журналларда көрүнүшни халимиди. 

Бәхтишат СОПИЕВ,
«Уйғур авази»

— Немишкә? — соридим Әхмәтҗан Бәкримоғлидин.
— Бу адәттики аиләвий мәйрәмғу, уни реклама қилишниң немә һаҗити? Һәрхил хизмәтләрдә жүргинимиздә әтраплиқ ейтилди, йезилди. Һазир тирикчиликниң һәммисини пәрзәнтлиримизгә өткүзүп бәрдуқ — деди аилә егиси кәмтарлиқ билән.
— Демәк, балилар тоғрилиқ йезишқа болиду.
Болиду, илаһим, көз тәгмисун, — деди у.
Тоғра, көз тәгмисун. Бултур Шардиновларниң мәйличә болдуқ. Амма бу аддий аилә әмәсқу. Әхмәтҗан Бәкримоғли аңлиқ һаятини Қазақстанниң иҗтимаий-ихтисадий тәрәққиятиға беғишлап, көп жиллар Алмутидики АЗМК — Алмута көрүк материаллирини ясайдиған заводқа рәһбәрлик қилди. Шундақла тоққуз жил җумһурийәтлик Уйғур этномәдәнийәт мәркизини башқуруп, көпмилләтлик елимиздә хәлиқләр достлуғини мустәһкәмләшкә өзиниң салмақлиқ һәссисини қошти. Клара Турсунқизи болса, мәзкүр мәркәз йенидә «Ишбиләрмән аяллар» клубини қуруп, муһтаҗларниң хиҗалитидин чиқти. 
Улар үч оғул тәрбийиләп, қатарға қошти: Бәхтияр — Миллий бехәтәрлик комитетиниң истипадики полковниги, Шөһрәт – “АЗМК grup” компанияси Мудирлар кеңишиниң рәиси, Алмута шәһәрлик мәслиһәтниң депутати, Руслан – Йәттису транспорт прокурори. Әң яхшиси, улар ата-анисиға қол-қанат болуп кәлмәктә. 
Бу күнләрдә оғулларниң тунҗиси Бәхтияр 50 яшқа кәлди. У ата-бовилириниң киндик қени төкүлгән жути – Яркәнттә туғулди. Шардиновлар, аилә шараитиға бағлиқ, Алмутиға көчүп келиду. Чүнки йеңи оқушини тамамлиған яш мутәхәссисләргә ишләш керәк еди. Шәһәргә келип, адәттики яш аилиләр охшаш, қийинчилиқларға дуч келиду. Пәтир яллап туриду. Бәхтиярни балилар бағчисиға өткүзүпму үлгириду. У бағчиға берип: «Мән солдат, дадам солдат, бовилирим солдат» дәп махтанған екән. Ейтмақчи, униң исмини бовиси Улуқ Вәтән урушиниң ветерани Бәһрим Зәйнутдинов қойған екән. Нәврисиниң кичигидин тетик өсүватқинини көргән йәнә бир бовиси КГБ майори Турсун Һасанов болса: «Мениң изимни бассун» дәп дуасини бериду. Һәқиқәтәнму Бәхтияр бовилириниң изини бесип, солдат болди. Аддий солдат әмәс, Миллий бехәтәрлик комитетида полковник унваниғичә көтирилди. Амма һәқиқий полковникни бовилириға көрүш несип болмиди. 
Бәхтияр яшлиғида яхши мәнада «шох» өсти. Спортқа йеқин болди. Спортниң бокс, каратэ, әркин күрәш түрлири билән шуғулланди. Мәктәптин кейин индустриал техникумини тамамлап, андин Алмута автомобиль йоллири институтида тәһсил көриду. Өткән әсирниң тохсининчи жиллириниң ахирилиридики ихтисадий боһран, ишсизлиқ, кадр мәсилиси һәммигә мәлум. Мана мошундақ бир пәйттә Миллий бехәтәрлик комитетиға Бәхтияр охшаш кадрлар керәк болди. У өзигә жүкләнгән вәзипиләрни җавапкәрлик билән ада қилип, Қазақстанға адил хизмәт қилди. Сөһбәтара истипадики полковник Владимир Божко, Серик Бектенов, Берик Ошамбаев қатарлиқ устазлириниң исимлирини тилға алди. 
Бәхтияр чоң лейтенат пәйтидә Гүлистан исимлиқ қизға өйлиниду. Уларниң чоң оғли Малик дадиси капитан унванини алғанда дунияға келиду. Һазир у кәлгүси ихтисатчи һәм малийәчи. 4-курс студенти. Лейла көз ачқанда Бәхтияр майор унванини алиду. Һазир у 2-курста оқуйду. Назарбаев әқлий мәктивиниң оқуғучиси Карина болса, полковникниң қизи. Һә, Алдияр дадиси истипаға кәткәндә туғулди.
  — Йолдишимниң истипаға кетишини төрт көзүм билән күткән едим, —дәйду Бәхтиярниң рәпиқиси Гүлистан. – Уйқусиз түнләр, тәвлүк бойи новәтчиликләр, пүтмәс командировкилар, қисқиси, өй көрмәй ишлигән пәйтләрму болди. Һәр күни: «Балилар саңа аманәт» дәп чиқип кетиду. Бир тәрәптин маңа Шардиновларниң әйнә шундақ ишләмчанлиғи яқиду. Һазир Бәхтияр — дадимизниң әң йеқин ярдәмчилириниң бири.
— Гүлистан иккимиз 1999-жили аилә қурдуқ, — дәп әсләйду Бәхтияр. — Өйлинип, бираз вақиттин кейин Зорәм момимизниң өйигә саламлиққа барған едуқ. Һелиму ядимда, февраль ейи болғачқа, хелила соғ еди. Өйгә киришимиз биләнла көзүмиз яңза-яңза ечилип кәткән хилму-хил қача гүлләргә чүшти. Музлап кәткинимизни унтупла қалдуқ, бизгә, Гүлистан иккимизгә, һәмра болуп кәлгән достлиримизму әшу гүлләргә қизиқишти. «Мону гүл бөләкчила чирайлиқ ечилидекәна», деди Гүлистан Зорәм аниға қарап. «Пуриғиму димақни йерип туриду». 
«Қизим, бу гүлниң өзигә чушлуқ қизиқ тарихи бар. Бу гүлни маңа достум Айимбүви соға қилған. У «бу гүл һәр жили февраль ейида, бәзи жиллири нәқ 15-февральда, мениң туғулған күнүмдә ечилиду» дәп ейтқан еди. Һәқиқәтәнму шундақ екән. «Әнди у гүлни, қизим, мән саңа соға қилай, тәвәррүк ялдама сүпитидә сақлиғин» деди. 
Зорәм аниниң бу ейтқанлирини аңлап, хошал болдум. Чүнки у яқ тилға алған қәдинас дости Айимбүви мениң момам – дадамниң аписи еди. Әнди ойлисам, шу чағда мән анчила әһмийәт берип кәтмигән мону варислиқни демәмсиз. Мениң бова-момилирим Бәкрим билән Айимбүви вә Турсун билән Саһипҗамал, шундақла Мәшрәп ата билән Зорәм ана айрилмас қәдинас достлардин болған екән. Һәр үчилиси – Бәкрим, Турсун вә Мәшрәп – Улуқ Вәтән урушида қан кәчкән офицерлардин еди. Уруштин кейинки течлиқ һаяттиму бу қәдинас үч ағинә Панфилов наһийәсиниң иҗтимаий-мәдәний вә ихтисадий тәрәққиятиға мунасип төһписини қошти, алий инсаний хисләтлири түпәйли жутдашлириниң иззәт-еһтирамиға бөләнди. Һеликәм уларниң исимлирини яркәнтликләр алаһидә һөрмәт билән тилға алиду. Шуңлашқа болса керәк, уларниң исимлири әбәдийләштүрүлүп, кочиларға намлири берилди. Әнди вақит өтүп, мениң бовилирим билән момилиримниң әшу достлуғи уруқ-туққанчилиққа айлинип, қуда болушти: мениң ата-анам — Әхмәтҗан Бәкримоғли билән Клара Турсунқизи аилә қуруп, биз, үч оғул, дунияға кәлдуқ. Мән Мәшрәп ата билән Зорәм аниниң нәвриси Гүлистанға өйләндим. 
***
 Гүлнаваз – бу үч аилигә варислиқ қилип келиватқан тәвәррүк гүл. Аңлишимчә, бу гүл барлиқ Шардиновларниң аилисидә бар. У гүл һәр жили февраль ейида, нәқ Айимбүви анимизниң туғулған күнидә ечилғачқа, уни балилар: «Айим апа» дәпму атавапту. Бу гүл тил, көздин сақлайду. Илаһим, бу аилигә көз тәгмисун!