• Әхбаратлар еқими
• 01 Ақпан, 2024

Ялған учурниң җазаси еғир

«Апәт ейтип кәлмәйду» демәкчи, күтүлмигән йәр тәврәш һәммимизни тәнтиритип қойди. Худди қар басқан чүшидин чөчүп ойғанған адәмдәк, түн йеримда нәгә қачаримизни билмәй қалдуқ. Бәхиткә яриша, адәм чиқими болмиди. Бирақ бу уштумтут әһвал пүткүл әлни тәвритивәтти.

Сабирәм ӘНВӘРОВА, 
«Uiğur avazi»

 Гәпниң расти, шундин бери көңлүмизниң хатирҗәмлиги бузулди. Болупму, кәчниң киришигә қорқунучимиз улғийип, таңни аран атқузуватимиз. Йәрниң тәвриши – психологиямизгә қаттиқ тәсир қилди. Көпинчимиз «өз көләңгимиздин өзимиз қорқидиған» һаләткә йәттуқ. Мошундақ пәйттә телефонимизға тиним бәрмәйдиған учурлар бизни техиму тәшвишләндүрмәктә. Раст-ялғини арилаш хәвәрләрниң қайси-биригә ишинип, қайси-биригә ишәнмишимизни биләлмәй қалдуқ. 
Интернетни ачсаң болди, һәммила йәрдә йәр тәврәш! Һәр күни дегидәк ватцаптин «бүгүн қаттиқ йәр тәврәйдекән» дегән учурни оқуп, қорқуп яшаватимиз. Күтүлмигән апәттин есини жиғалмай жүргән хәлиқни техиму сәрсан қиливатқан санап түгәткүсиз әхбаратлар бешимизда чөгиләп, икки отниң арисида қалғандәк, хаватирлинип күнимиз өтүватиду. Ишәнмәй десәңму, ичиңдики қорқунуч бесилар әмәс. Һечбир асассиз учур йезип, көпниң көңлигә көләңгә чүшириватқан адәмләрниң һәрикити, әлвәттә, қанунға хилап. Йәни ялған учур әвәткини үчүн улар қанун асасида җазаға тартилиду. «Оюндин от чиқипту» дегәндәк, йеңилиқ яритимән дәп, төмүр торниң у четигә қамалғанларму йоқ әмәс. Мәсилән, «Қаттиқ йәр тәврәш болиду, шәһәрдин қечиңлар» дегән учурни әвәткән Алмута шәһириниң турғунлири (икки аял) ениқлинип, қанун асасида 10 АҺК көләмидә җәриманға илинди. Җәриман төләнмигән әһвалда, улар үч жилғичә әркинлигидин айрилиши мүмкин. 
Йоғуси, мундақ учурларни әвәтиватқанлар интайин нурғун. Ялған хәвәрләрниң муәллиплирини ениқлашқа қаритилған тәкшүрүш ишлири давамлашмақта. Йәни телефонимиздики һәр учур һазир қаттиқ назарәткә елинди. Шуңа Интернетқа бирнемә язарда уни убдан ой әглигидин өткүзүп, раст-ялғиниға ениқ көз йәткүзүвалғинимиз тоғра. Биригә яхшилиқ қилимән дәп, ақивәттә ишниң яминиға чепишидин сақ болушимиз керәк. Сәвәви, елимиздә ялған әхбарат таратқанларға 5 жилдин 7 жилғичә қамаққа елиш җазаси қараштурулған. Бурунқилар «Он баланиң тоққузи — тилдин» десә, һазир он баланиң тоққузи – телефондин! 
Қолумиздики янфон – оқи бар пистолетқа охшайду. Әвәткән һәрбир әхбаритимиз раст болса, «оқ нишанға тәгди» дәп ойлаң. Һә, әгәр ойдин тоқулған учур болса, оқ қайтип өзимизгә тегидудә, ақивәттә униң дәрдини тартимиз. Шундақ қилип, қан төкмәйла, җинайәтчигә айлинип, төмүр торға қамилимиз. 
Әлвәттә, сақлиқта хорлуқ йоқ. Шуңлашқиму «Самовардин су тешипту десә, Сәмәрқәндни су бесипту», дәп бир гәпкә иккини қошуп йезиштин жирақ болайли. «Көп сөз күмүч болса, аз сөз алтун». Әмәлиятта, әтә әмәс, бирәр сааттин, бирәр секундтин кейин немә болари бир Аллаға аян. Шуңлашқа көпинчә сәвир сақлап, мошундақ қийин пәйттә бир-биримизни чүшкүнлүккә иштәрмәй, вәзийәтни чүшинишкә тиришайли. Янфонимиздики ялған учурларни, бешимиздин яман ойларни өчирәйли!