• Әхбаратлар еқими
• 08 Ақпан, 2024

Вәһимилик күнләр гувачиси

Рашидәм РӘҺМАНОВА,
«Uiğur avazi»

Елимиз мустә­қиллигигә йол ачқан «Желтоқсан» вақиәсигә бийил 37 жил болди. У тарих бәтлиридин алаһидә орун алған өтмүш болуп қалсиму, уни өз көзи билән көргәнләр түнүгүн болғандәкла әскә алиду. Шуларниң бири – Әмгәкчиқазақ наһийәсигә қарашлиқ Достлуқ йезисиниң турғуни Абдуреһим Өмүрбақиев. У — оттуз жилдин ошуқ вақиттин бери сизиш, тәсвирий сәнъәт вә бәдиий әмгәк пәнлиридин дәрис берип келиватқан пешқәдәм муәллим. Кичигидин рәсим сизишқа һәвәс бағлиған у шундақла онлиған көрнәклик инсанларниң һәм Достлуқ вә Қаратуруқ йезилиридики жутдашлириниң портретлирини мойқәләм билән қәғәзгә чүшәргән талантлиқ портретчи-рәссам. 
Абдуреһим Абдумәйиноғли 1991-жили Абай намидики Қазақ педагогика институтиниң тәсвирий сәнъәт факультетини тамамлиди. Аниси Ипархан маһир дутарчилар аилисидин чиққан екән. Буни қошумчә қилишимизниң сәвәви, Абдуреһим ака оқушини тамамлиғанда, Низамдун Кебировтин ойма Қәшқәр рававиниң тарихини билип, Қ.Ғоҗамияров намидики Уйғур музыкилиқ-комедия театриниң устиси Аблақҗан акиниң ярдимидә өз қоли билән әсвап ясап чиқти. Уйғурниң қедимий сазини җараңлитип орунлап, дипломини қоғдиди. Устазлири шагиртиниң әмгигидин рази болуп, жуқури баһа бәрди. Яш муәллим әла баһа вә жуқури роһ билән әмгәк паалийитини Қаратуруқ йезисидики Калинин намидики мәктәптә башлиди. 12 жил қазақ, уйғур вә рус синиплириға сизиш, тәсвирий сәнъәт пәнлиридин дәрис берип, андин Достлуқ йезисидики Қаратуруқ (һазирқи А.Бертаева намидики) оттура мәктивигә йөткәлди. Шуниму ейтип кетиш керәкки, әҗдатлиридин дариған қабилийәт Абдуреһим акиниң пәрзәнтлириниң бойиғиму қонди. Мәсилән, униң чоң оғли Саһип Ж.Елибеков намидики җумһурийәтлик эстрада-цирк колледжиниң академиялик вокал факультетини, андин Қурманғазы намидики консерваторияни тамамлиди. Һазир Қуддус Ғоҗамияров намидики җумһурийәтлик дөләт академиялик Уйғур музыкилиқ-комедия театрида нахшичи, артист һәм актер болуп ишләватиду. Чоң қизи Нигара атисиға охшаш рәсим сизиду. У наһийәлик, вилайәтлик вә җумһурийәтлик конкурсларға қатнишип, бираз утуқларғиму еришти. Кичик қизи Руфина нахша ейтиду. Бирақ улар аписи Гүлзарәм һәдиниң йоли билән медицина саһасини таллавалди. Кәнҗиси Суһрабму һәртәрәплимә талант егиси, мәктәптә әла оқуйду. 
Декабрь вақиәлири йүз бәргән 1986-жили Абдуреһим Өмүрбақиев Грузиядин һәрбий хизмитини ада қилип, мәхсус йолланма билән Абай намидики Қазақ педагогика институтиниң тәсвирий сәнъәт факультетиға оқушқа чүшкән еди. Йезидин кәлгән барлиқ яшларға охшаш ятақханида туратти. 
– 1986-жилқи декабрь бөләкчә соғ болди. 16-декабрь «Динмухамед Ахметоғли Қонаев кәби шәхсни орнидин елип ташлапту» дегән хәвәр институтқа тез йәтти. Адәмләр әнсизчиликкә чүшүп, бир-биригә ишәнмәслик билән қарашқа башлиди. Ечилип-йейилип сөзләшкән инсанлар камдин-кам учришиду. Һәтта тонушлар салам-саатниму аран дегәндә беридиған болуп қалған. Вәзийәткә бағлиқ дәрру уюштуруш ишлири жүргүзүлүп, йеши чоң студентлар институттики хатирҗәмликниң сақлиниши үчүн новәтчиликкә қоюлди. Униң ичидә мәнму бар, – дәп өтмүшни әсләйду мақалимиз  қәһримани.
Дәсләпки күни новәтчилигини өткүзгән Абдуреһим ака әтиси бир топ курсдашлири билән мәйданға бариду. 
– Көпчиликниң тәливи орунлуқ, тилиги бир – Қазақстанни тамамән билмәйдиған ят адәмниң рәһбәрлик лавазимға тайинлишиға наразилиқ. «Қазақ ели» нахшисини ейтип келиватимиз. Андин сәп түзигән сақчиларниң йениға келип тирәлдуқ. Улар бизни уруп-соқиду дегән ойимизму йоқ еди. Бир вақитта сақчилар қәһәрлик соққа қаримай, алдимиздики яшларниң үстигә муздәк су чечишқа, уларни қиз-оғул демәй, думбалашқа башлиди. Адаләтликни тәләп қилған яшлар вараң-чуруң, жиға-зерә арисида қалди. Есини жиғип үлгәргәнләр бу йәрдин тезирәк кетишкә тиришти. Мәнму қалаймиқан топниң ичидин аран дегәндә чиқип, Қизил Ғәйрәт йезисидики туққанлиримниң өйигә кәттим. Әтиси институтқа барсам, ишиклири қелин тахтайлар билән қеқилип қоюлупту. Шәһәрдә хатирҗәмлик орун алғичә оқушму болмиди. Бирақ шу күни мәйданға барғанлиғим үчүн пушайман йемәймән. Милләт келәчиги үчүн Ербол Сыпатаев, Қайрат Рысқулбеков, Ләззат Асанова, Сабира Мухамеджанова охшаш яшлар яп-яш җенини қурван қилди, нурғунлиған студентлар қатарида топимиз рәһбири Муратбекму партия билетидин айрилип, оқуштин чиқирилди. Нурғунлиған студентлар қамалди. Бу – интайин ечинишлиқ әһвал, әлвәттә. Бирақ дәл мошу тарихий көтирилиш әркин җәмийәткә болған интилиш сүпитидә тарих сәһипилиридин чоңқур орун алди. Шу вақиәдин кейин Қазақстан мустәқилликкә еришип, елимиз дунияға тонулди, – дәйду Абдуреһим ака 1986-жилқи вақиәни ядиға елип. 
Абдуреһим Абдумәйиноғли – һазир өзи әмгәк қиливатқан мәктәпниң пешқәдәм устазлириниң бири. Талай қабилийәтлик балиларни тәрбийиләп, мәктәптин учум қилди. Нурғунлиған шагиртлири наһийәлик, вилайәтлик, җумһурийәтлик, һәтта хәлиқара байқашларниң ғалиплири аталди. Буниңдин ташқири, Абдуреһим ака җәмийәтлик ишларниң паал иштракчиси. У наһийәдики нурғунлиған мәктәп, мечит вә башқиму беналарни безәш ишлириға паал қатнишип келиду. 
Һә, вәтәнпәрвәрлик һис-туйғу — барлиқ милләтләргә тән алий сезим. Вәтәнгә, туғулған йәргә болған муһәббәт – әрликниң, қәйсәрликниң вә батурлуқниң испати. Көпмилләтлик елимиз – Қазақстанда униңға мисаллар йетәрлик. Җүмлидин 1986-жилқи 16-декабрьда адаләтликни тәләп қилип мәйданға чиққан яшларниң қәһриманлиғи мәңгү унтулмайду. Чүнки бу – мустәқилликкә йәткүзгән қәһриманлиқ!

Әмгәкчиқазақ наһийәси