• Әхбаратлар еқими
• 04 Сәуір, 2024

Һечкимниң һәққини йемәңлар

Камаләт йешиға толмиған бир бала мәктәпкә кетип берип, йол бойида қапчуқ тепивалиду. Бала қапчуқни полиция бөлүмигә елип бариду. Полиция хадими қапчуқни ечип, униң шәһәрдики катта байниң екәнлигини көрүп, қапчуқ егисигә телефон қилип, уни полиция бөлүмидин елип кетишини ейтиду. Бай киши полиция бөлүмигә кириши биләнла зәһирини төкүп, «қапчуқтики пул толуқ әмәс», дәп уни тепивалған балиға яла йепишқа башлайду. Бала: «Ака, мән қапчуқни ачмайла, полиция бөлүмигә елип кәлдим» десиму, байвәччә униң сөзини тиңшимайду. Балини дүшкәлләп, янчуғидики миң тәңгисини еливалиду. 
— Ака, миң тәңгәмни бериветиң, бу мениң төрт күнлүк чүшлүк ғизаримниң пули, — дәп бала байвәччигә ялвуриду. Байвәччә, балиниң гепини аңлимасқа селип, сиртқа чиқип кетиду. Полиция хадими байвәччиниң бу нашайин һәрикитини көрүп, һәйран қалиду. Миннәтдарлиқ аңлашниң орниға миң тәңгисидин айрилған бала үмчәригән пети полиция бөлүмидин чиқип, мәктивигә қарап йол тутиду. Дәрислирини түгитип өйигә қайтқинида, бир һойлида кимниңду-бириниң җиназа намизиниң оқулуватқинини көрүп, өзини далдиға алиду. Сәптә турған полиция хадими балини байқап қелип, уни йениға чақириду. «Кимниң җиназиси чүшириливатқинини биләмсән?», дәп сорайду. Бала буниңдин хәвири йоқлуғини ейтиду. Полиция хадими бу әтигәндә уни ноқушлап, миң тәңгисини елип кәткән қапчуқ егисиниң җиназиси екәнлигини чүшәндүриду. «Немидин қайтиш болдекинә?», дәп бала аң-таң болуп туруп қалиду. Шу тапта икки кишиниң өзара гепини аңлап қалиду. Бири иккинчисигә: «Бу тиқилип кәткән бай еди. Һәтта, байлиғиниң һесавиниму билмәттиғу дәймән. Алланиң қудритини қаримамсән, шунчилик байлиғи туруп, әҗили миң тәңгилик қәһвадин (кофе) болди. Қәһваға қақилип өлгинини қариғина!», деди. Ата-бовилиримиз «Бирәвниң һәққини йемә, көз йешиға қалма, һарамлиқ һечқачан ярашмайду», дәйдиған. Раст, улуқ Алла һечбир адәмниң һәққини биригә йегүзүп қоймайду...

***
Бир кишиниң атисидин мирас қалған 25 соток өлчүк йери бар екән. Әшу йәргә көзи чүшкән қериндишиниң балиси бир күни «Таға, бу йәр хелидин бери бош туриду. Мән уни сетип, саңа бир яхшилиқ қилсам дәймән. Йәр сетилғандин кейин, сән йеңи өй салисән, йеңи машина минисән вә қериндашлириңғиму ярдәм берисән. Шуңа бу йәрни мениң намимға яздурғин, мән уни сатай», дәп сайә қилиду. Тағиси болса, җийәниниң сөзигә ишинип, йәрниң һөҗҗәтлирини тапшуриду. Мәккар җийәни йәрни көп пулға сатиду. Бирақ тағисиға, «һәй таға, қаримамсән, йәрниң хуни бәк әрзәнләп кетипту» дәп алдап, тапқан тапавитиниң ондин бирини тағисиға берип, қалғинини өзи еливалиду. Мәккар жигитниң аилиси көп өтмәй, Алланиң еғир синақлириға дуч кәпту. Тағисини алдап, тапқан һарам пули қандақ кәлгән болса, шундақ кетипту. Атисидин мирас қалған 25 соток йеридин айрилған тағиси өй салғичә қәризгә петипту... Конилар: 
«Пани турмақ бақида,
Минидиған пирақ бар.
Һечкимниң һәққини йемәңлар,
Кәйнидә униң сориғи бар», 
дегән әмәсму...

Бәхтияр қарим ЖАҚСЫЛЫҚОВ, 
AMANAT партияси «Алатау» башланғуч партия тәшкилатиниң рәиси, Талғир наһийәлик Җәмийәтлик кеңишиниң әзаси

Алмута вилайити,
Талғир наһийәси