• Гезитхан пикри
• 28 Қыркүйек, 2017

Чүшкә ишинәмсиз?

Инсан балиси йоруқ дунияға көз ечип, ақ билән қарини аҗритиш дәриҗисигә йәткәндә, келәчәккә болған үмүт, арманлири түгимәйдекән. Кимду пул-дунияға қизиқса, әнди бири өз өмрини аилисигә, илим-пәнгә, сәясәткә беғишлайдекән. Бирақ адәмләр арзу-арманлирини егиз чоққилардин көргичә һаятниң қанчиму еғир синақлиридин өтиду десиңизчу! Һаятта дуч кәлгән хейим-хәтәр, балаю-қаза, өлүм-житим, хошаллиқ-хапилиқ күнлиримизни һәрнәрсигә җоруп қойидекәнмиз. Бәзидә аддимизда болидиған һәрқандақ вақиә алдин-ала чүшимиздә аян болидекән. Ислам динида чүш өрүш – чоң бир пән. Һәрбир көргән чүшни чоңқур ойлап, дурус йешишкә алаһидә көңүл бөлгән. Буниң арқилиқ адәм балисини тәрбийиләпла қоймай, һәрқандақ яман ой, адәтләрдин нери болушқа вә тоғра йолда меңишқа дәвәт қилған. Һәрқайсимиз «көргән чүшүм немини билдүриду?» дегән соални өзимизгә қойимиз. Вақиә йүз бәргәндин кейинла униң җававини тапқандәк болумиз. Пәйғәмбәрләр «бир чүш Алладин, қалғини шәйтандин» дегән екән. Шуңа әҗдатлиримиз көргән, аңлиған чүшни наһайити чоңқур ойлинип, андин өрүп бәргән. Яман чүшни сәһәр туруп улуқ суға, егиз тағларға “изһар қилип” бойидики қорқунучлуқ һаләтни басқан вә әтики күнгә ишәнчә билән қариған. Таза әмәс орун-көрпидә йетиш, ятар алдида һәддидин ташқири қосақни тойдурувелиш — адәмни һәләйкүмгә селип, қара бесиш, яман чүш көрүшкә елип келидекән. Мундақ чүшни әң йеқин адимиңизгә ейтип, дәрру жуюнуп-тазилинип, намаз оқуп Аллаға сиғинидекәнсиз. Күнләрниң күнидә қандақту-бир еғир әһвалға учрайдиғинимизни адәм балисиниң көңли туюп, әнсизчиликкә селинип, әгәр у сәпәргә атлиниш алдида турса, «барайму, бармайму?» дегәнгә охшаш икки ойда қалидекән. Дилимиздики бу һаләтни яки көргән чүшни тоғра йәшсиңиз, һәрқандақ хейим-хәтәрдин сақланғини болидекән. Мәсилән, чүшиңиздә көргән улуқ су – еғир синақниң бәлгүси екән. Сүт – яхшилиқниң нишани, йолиңиз очуқ, ишиңиз тоғра болиду дегән сөз. Чашқан – гунакар аял, пәс адәм дегән сөз. Қарға – ялғанчи адәм. Ямғур – тутқан йолуңиз яки ойлиған ойиңиз дурус. Төгә – жуқури дәриҗидики адәм. Қой – бәрикәт. Ат – яхшилиқниң бәлгүси. Ғораз – исми һәммисигә мәлум, һөрмәтлик адәм. Илан – дүшмән яки сөз тошиғучи адәм. Узун йол – һаятиңиздики өзгиришниң бәлгүси. Бөрә – оғри, йәни чүшиңизгә бөрә кирсә, оғрини күтүң. Долқун – еғирчилиқниң бәлгүси. Кәптәр – сөйгән яр. Калач – ахча, пул, дуния. Почақ – саламәтлик, яхши һосул елиш. Меһманхана – узақ сәпәр, сәяһәт. Қарияғач – қуруқ сөз, төһмәт. Ғаз – чирайлиқ аял. Қоғун – йеңиш, ойлиған арминиңизға йетиш. Төмүртумшуқ – бай вә чирайлиқ аялни учритиш вә һаказилар. Әлвәттә, бу көргән чүшләрниң бир вариғила вә қиливатқан тирикчилигимизниң, күндилик һаятимизниң иҗабий тәрәплиридур. Һәрбир атқан теңимиз билән өмримизниң минут, секундлиридин бәһирлинип, қәдирләп, «О, Яратқучи Алла! Сениң меһир-шәпқитиң чәксиз. Өзәң яр болғайсән, бәргән рисқаңға, көргән күнимизгә шүкри әйлидим», дәп һаят кәчүрәйли. Бу аләмгә бирла келимизкән. Шуңа келәчигимизниң парлақ, жутумизниң аман болушини тиләйли. Гүлзия ҒОҖӘХМӘТҚИЗИ. Уйғур наһийәси.