• Маарип
• 28 Мамыр, 2018

«Әдәбиятни көтәк йериш үчүн ишләтмәслик керәк»

Шәмшидин АЮПОВ,  «Уйғур авази»/ Социологларниң тәтқиқатлириға қарисақ, “Һазирқи яшларниң бәдиий әдәбиятни оқушқа дегән қизиқиши йоқниң орнида. Аләмшумуллаштуруш биз үчүн муқәддәс болған һәммә мәдәнийәт үлгилирини сүпирип ташлап, йәнә бәш – он жилда әдәбият пәқәт әқлий-компьютерлиқ илмий характерлиққа егә топламдин ибарәт болиду”, дәп пәрәз қилинмақта. Демисиму, һазирниң өзидә мошу типтики роман-эсселар, бәдиий фильмлар, драмилар, тәсвирий сәнъәт әсәрлири пәйда болмақта. Әгәр әдәбиятимизға заманивий тәләпләр нуқтәий нәзәридин қарисақ, һәрхил көзқарашларниң келип чиқиши шүбһисиз. Әйнә шу тәрәплирини инавәткә алған һалда, бүгүн биз беваситә әдәбиятқа алақидар бир топ шәхсләргә төвәндики соаллар билән мураҗиәт қилдуқ: Язғучи вә китапхан оттурисидики мунасивәтни яхшилаш үчүн немә қилиш керәк? Әдәбиятниң һаяттики ролиниң суслишип кетиш сәвәвини қандақ чүшинисиз? Бүгүнки күндә әдиплиримиз қандақ мәсилиләргә көпирәк көңүл бөлүш керәк дәп ойлайсиз? Дияс ҚУРБАНОВ, пешқәдәм устаз, Қазақстан маарип әлачиси, Қорам йезиси, Әмгәкчиқазақ наһийәси: 1. – Иҗтимаий торлардин пайдилиниш вә вақитни ихтиат қилиш қолайлиқ болғачқа, китап оқуштин барғансири жирақлишиш йүз бәрмәктә. Буниң адәмниң китап оқушқа болған қизиқишини суслаштуруп, язғучи билән китапхан арисидики мунасивәткә сәлбий тәсирини йәткүзүватқини ениқ. Шуңлашқа гөдәклиримизниң бағчә йешидин башлап китап оқушқа қизиқишини шәкилләндүрүшимиз керәк. Раст, һәқиқий китапхан болуп шәкиллиниш — узун җәриянни тәләп қилиду, чидамлиқни, оқуғинини қобул қилишни вә уни әмәлиятта пайдилинишни өз ичигә алиду. Йошуридиғини йоқки, бәзи аилиләр китап оқуш бир яқта турсун, һәтта ана тилимизда чиқиватқан гезит-журналларға йезилиштин баш тартиватқан. Демәк, китап оқушқа адәтләнмигән балиниң келәчигидин чоң үмүт күтүшкә һәргиз болмайду. Билсәк, китап – һаятимизниң барлиқ саһалиридин чоңқур мәлумат беридиған соғулмас билим мәнбәси. 2. – Әнди әдәбиятниң һаяттики ролиниң суслишиватқиниға кәлсәк, униң һазирқи тәрәққият логикиси һәрбир китапханни йеңичә көзқарашқа башлап, язғучиғиму жуқури тәләп қоюватқини ениқ. Демәк, әдиплиримиз бурундин қелиплашқан академиялик йөнилиштики тарихий мираслиримизни бүгүнки заман тәләплиригә маслаштурған һалда, иҗадий издиниши лазим. Муһими, миллийлиги үстүн, жуқури пафослуқ әсәрләрниң вуҗутқа келишини ойлаштуруши керәк. Буниң китапхан билән болған мунасивәтниң мустәһкәмлинишигә елип келидиғини сөзсиз. Ечинарлиғи, кейинки вақитта нәширдин чиқиватқан автобиографиялик «әсәрләрниң» көпийип кетиши, сөзсиз, әдәбиятниң ролини суслаштурувәтти. Әгәр язғучи тәрипидин тәғдим қилинған әсәрни китапхан айрилмас дости, сөһбәтдиши, пәрваздики қанити, еғир пәйтләрдә ишәшлик һимайичиси сүпитидә улуқлап, уни қолидин чүшәрмисә, әдәбиятниң һаяттики роли чоқум күчийиду. 3. – Бүгүнки күндә, мениңчә, балиларға беғишланған әсәрләрниң тапчиллиғи билән этнографиялик әдәбиятниң өз дәриҗисигә көтирилмәйватқанлиғи — әдиплиримизни ойландуридиған мәсилиләрниң бири. Шуниң билән биллә, вақит язғучилиримиздин миллий драматургия вә әдәбий тәнқит мәсилилиригиму көпирәк көңүл бөлүшини тәләп қилмақта. Мәһәмәтҗан ҖАНБАҚИЕВ, җәмийәтлик ишларниң активисти, Көктөбә йезиси, Әмгәкчиқазақ наһийәси: 1. – Ойлап көрсәм, өткән әсирниң 90-жиллиридин башлап, та бүгүнки күнгә қәдәр уйғур әдәбияти, уйғур тили, уйғур мәтбуати, уйғур мәктиви вә уйғур җамаәтчилигиниң моҗут муәммалирини бир изға чүширип, уларни объектив вә субъектив турғусидин һәл қилидиған мәхсус стратегиялик, тактикилиқ программа түзүлмәпту. Бу җәһәттин биз мәдәнийәт мәркәзлириниң күч-ихтидарини, ролини дурус пайдиланмисақ болмайду. Раст, һазир һәммә нәрсә пулға һәм кадр мәсилисигә берип тақилиду. Иманим камилки, пул мәсилисини һәл қилишқа, йәни уни мәдәнийәт мәркизиниң һесап-чотиға чүширишкә болиду. Униң үчүн груһвазлиқ, мәнпийәтдарлиқ илләтлиридин нери болушимиз керәк. Әгәр мәнавиятимизға бепәрва көзқарашта болуп, паңшиң яшаверидиған болсақ, йәнә бәш-он жилдин кейин биз һәммила саһада проблемиларға көмүлүп қелишимиз мүмкин. Ейтсақ гәп жиқ, йол қоюватқан камчилиқлиримизму йетәрлик. Әнди язғучи билән китапхан арисидики мунасивәт тоғрилиқ сөз қилсақ, бүгүн китапхан немә ойлайду вә немини халайду, шуниң билән биллә, мәхсәт-муддиаси, өтмүш билән әтики күнниң пәрқи, хуласиси қандақ болиду? Мана мошу соалларға язғучи җавап бериши тегиш. Умумән, язғучи өз дәврини, реал һаятни әйнәктә көрсәткәндәк әкис етишкә дәвәт қилиниши керәк. Мәйли тарихий, мәйли заманивий мавзуға йезилған әсәрләр болсун у – бизниң һаятимиз. Әгәр язғучи өзиниң иҗадида миллий алаһидиликни маһирлиқ билән ипадиләп бәрсә, китапханму ундақ әсәрни, әлвәттә, қизиқип оқуйду. Әслидә язғучи билән китапхан пат-пат учришип туруши керәк. Көрнәклик язғучи, мәрһум Һезмәт Абдуллин «Мән базарларға беришни истәймән. Чүнки у йәрдики сетиқчи билән сетивалғучи арисидики өзара гәпләр инсан психологиясини, көзқаришини ипадиләп бериду», дәйдиған. Әгәр, язғучи билән китапхан арисида мунасивәт тохтап қалса, җамаәтчилик пикир һасил қилидиған бәдиий әсәр йезилмайду. Бу—паҗиә. 2. – Әдәбиятниң ролини хәлиқ вә вақит өлчәйду. Биз бүгүн әвлатлиримизни янфон кочилашқа әмәс, китап оқушқа вә уни сөйүшкә, әдәбиятниң қәдир-қиммитини көтиришкә дәвәт қилишимиз керәк. Әйнә шу чағдила мәнавиятимизда мискинлик һәм чүшкүнлүк йүз бәрмәйду. Хулләс, әдәбиятимиз билән миллий мәдәнийитимизниң һаяттики роли суслашмисун десәк, әң авал мәдәнийәт мәркәзлиригә әдәбиятимиз билән мәдәнийитимизниң, маарипимизниң тәрәққиятиға бепәрва қаримайдиған қабилийәтлик, талантлиқ кадрларни җәлип қилиш лазим. 3. – Әдиплиримиз ана тил, миллий маарип мәсилилири вә, әлвәттә, ички өмлүк һәм миллий тәрәққият тоғрилиқ көпирәк баш қатуруп, қәләм тәвритиши керәк, дәп ойлаймән. Варис РОЗАХУНОВ, миллий мәдәнийитимизниң җанкөйәри, Чонҗа йезиси, Уйғур наһийәси: 1. – Язғучилиримиз язған китаплар өз оқурмәнлирини тепиши керәк. Бу дегинимиз, яш әвлат қизиқип оқуйдиған тарихий роман, повесть вә һекайиләр топламлири, яшларға беғишланған сөйгү-муһәббәт, балиларға беғишланған рәңлик рәсимлик китаплар вақти-вақти билән чиқидиған болса, язғучи-шаирлиримиз бир илаҗә тепип, оқуғучилар билән пат-пат учришишларни өткүзүп турса, язғучи билән китапхан арисидики мунасивәт яхшилиниду дәп ойлаймән. Миллитимиз вәкиллири көп истиқамәт қилидиған наһийә, йезилиримиздики китапханиларда китап фонди аз қалди. Дөләт буйрутмиси билән чиқидиған китапларниң сани вә тиражи аз болсиму көпәйсә, буму язғучи вә китапхан арисидики мунасивәтни яхшилашқа тәсир қилар еди. 2. – Милләтниң миллийлиги өчүшкә йүзләнгәндә, мәнивий мискинлик йүз берип, әдәбиятниң һаяттики роли суслишиду. Бу мәтбуатқиму, маарипқиму, сәнъәткиму, сөзсиз, сәлбий тәсирини йәткүзиду. Билсәк, бүгүнки күндә, сәһәрлиги китап дуканлири ечилғичә, новәттә туруп, китап сетивалидиған милләтләр баркән. Әгәр издигән китаплири йоқ болса, улар өзлиригә керәк болған китаплириға почта арқилиқ буйрутма беридекән. Әпсус, биздә ундақлар йоқниң орнида... 3. – Әдиплиримиз әл-жутниң, милләтниң һөрмитигә сазавәр болған шәхсләр тоғрилиқ көпирәк қәләм тәврәтсә дәймән. Әнди шеирийәткә бар вуҗуди билән муһәббәт бағлиған иҗаткарларни асришимиз керәк. Чүнки нәзим – Алланиң талантлиқ бәндисигә бәргән тәвәррүк соғиси. Әслидә, һәқиқий шаирға «уни яз, буни язма» дәп ейтишқа тилиң бармайду. Ундақ болғини, әл сөйгән шаирниң қәлб нидасини әлгә һавалә қилған бир бәнт шеиридинла чүшинивелишкә болиду. Азат АБЛИЗОВ, җәмийәтлик ишларниң активисти, Бесағаш йезиси, Талғир наһийәси: 1. – Язғучи-шаирлиримизниң иҗадий паалийити пат-пат гезит сәһипилиридә тонуштурулуп турулуши керәк. Оқутуш уйғур тилида жүргүзүлидиған мәктәпләрдә әдиплиримиз билән учришишларни, әдәбий кәчләрни уюштурушни әнъәнигә айландурушимиз лазим. Мана мошундақ мәрасимларни, әң болмиғанда, жилиға икки қетим өткүзүп турушни уйғур тили вә әдәбияти пәнлириниң муәллимлири қолға елиши керәк дәп ойлаймән. Әйнә шу чағдила язғучи билән китапхан арисидики мунасивәт яхшилиниду. 2. – Әдәбиятниң һаяттики ролиниң суслишип кетишиниң бирнәччә сәвәви бар. Биринчидин, ижтимаий торларниң күн санап күчийиши адәмләрниң китап оқушқа болған қизиқишини суслаштурди. Иккинчидин, әдиплиримиз тәрипидин көңүл су ичкидәк китапларниң йезилмайватқанлиғи һәм миллий мәктәплиримиздә ана тилида оқуйдиған балилар саниниң жилдин-жилға азийиватқанлиғиму әдәбиятниң һаяттики ролиниң барғансири суслишишиға елип келиватиду. 3. – Миллий роһни күчәйтидиған, муһими, мәдәнийитимизни, тилимизни, маарипимизни, миллий урпи-адәтлиримизни тәрғип қилидиған тәрбийәвий әһмийити күчлүк әсәрләр, балиларға һәм муәллимләргә беғишланған рәңлик китаплар көпирәк йезилиши керәк дәп ойлаймән. Нурәхмәт ӘХМӘТОВ, шаир, Яркәнт шәһири: 1-2. – Бүгүнки уйғур әдәбиятиниң тәрәққият дәриҗиси өткән әсирниң 70 – 80-жиллиридики дәриҗисигә нисбәтән суслишип, чекинип кәткәнлигини ечиниш һәм тәшвишләнгән һалда етирап қилишимиз керәк. Буниң сәвәви немидә? Әлвәттә, заман өзгиришигә мунасивәтлик җәмийитимиздә йүз бәргән ихтисадий әһваллар мәнавиятимизға сезиләрлик дәриҗидә сәлбий тәсирини йәткүзди. Нәтиҗидә нәшрият – мәтбуат саһаси иккинчи планға чүшүп, тиҗарәт-тапавәт мәсилиси алдинқи орунға чиқти. Мундақ күтүлмигән иҗтимаий-ихтисадий әһваллар сабиқ кеңәш дәвридә җәмийәтниң әркә пәрзәнтлири болуп адәтләнгән қәләм саһиблириниң (умумән, иҗадийәт әһлини) гаңгиритип, издиниш-интилишини суслаштурувәтти. Ечинишлиқ йери шуки, бу мәсилиниң чарәк әсирдин ошуқ вақиттин бери давамлишип, та бүгүнки күндиму иҗабий һәл болуш тәрипигә йүзләнмәй келиватқанлиғи әпсуслинарлиқ әһвал. Раст, әдәбиятимизниң тәрәққияти аталған вақитниңкидәк болмисиму һәр һалда тохтап қалғини йоқ. Проза, поэзия, драматургия саһалирида йеңи әсәрләр вуҗутқа кәлди һәм китапханлар билән үз көрүшти. Һазир электронлуқ алақә васитилириниң йүксәк тәрәққий әткән дәври. Компьютер билән янфонларға шунчилик бағлинип қалдуқки, яш җәһәттин чоң яки кичик болушимиздин қәтъий нәзәр, күнимиз уларсиз өтмәс болди. Униң үстигә нәшрият, басмихана мәһсулатлириниң һәрқандақ түрлириниң қәғәз һәм электронлуқ вариантлири вуҗутқа келип, мурассәсиз риқабәтчилик овҗ еливатиду. Мундақ шараитта язғучи билән оқурмән арисидики мунасивәтниң аҗизлишип кетишила әмәс, һәтта тамамән үзүлүп қелиш ховупиму йоқ әмәс. 3. – Ташкәнттә студентлиқ чағлиримда оқуған қериндаш өзбәк хәлқиниң классик язғучиси Абдулла Қаһһарниң «Әдәбият атомдин күчлүк қурал. Амма уни көтәк йериш үчүн ишләтмәслик керәк» дегән сөзлири та һазирғичә ядимда сақлинип кәлмәктә. Бу сөзләрниң әмәлий һәқиқәт екәнлигигә мисаллар арқилиқ көз йәткүздүм: 1941– 1945-жиллири йүз бәргән иккинчи җаһан уруши сабиқ СССРниң ғалибийити билән аяқлашқандин кейин «социалистик» һәм «капиталистик» дәп аталмиш икки лагерь арисидики соғ мунасивәтләр урушиниң хелә жиллар мабайнида кәскин давам қилғанлиғи тарихтин мәлум. Үчинчи дуния уруши башлинип кетиш ховупи пәйда болған 1960-жиллири рус шаири Евгений Евтушенко Америка билән Европа әллирини арилап, иҗадий сәпәрдә болиду. Атақлиқ дөләт һәм сәясий әрбаплардин тартип, қатардики аддий адәмләр билән учришип, сөһбәтлишиду. Алған тәсиратлири асасида «Руслар урушни халамду?» дегән шеирини язиду. Шеир русниң иккинчи бир пәрзәнди, тонулған композитор В.Мурадели тәрипидин бәстилинип, дуния әһлиниң қәлбигә йол тапиду. Шундақ қилип, бир шеир пүтүнсүрүк чоң бир дөләт ташқи ишлар министрлигиниң җаһан хәлқигә йоллиған нотисидәк тәсират қалдуриду. Яки өзимизгә қандаш-қериндаш болған қирғиз хәлқиниң пәрзәнди Чиңғиз Айтматовни алайли. Уму Евтушенкодәк тәхминән оттуз яшлиқ пәйтидә япрақтәк һәҗимдики «Җәмилә» повести арқилиқ кичиккинә бир милләтни пүтүн дунияға тонутти. Жуқуридики мисалларни бизниң шаир-язғучилиримиз әйнә шундақ әсәрләрни йезиши керәк дегән мәнада әмәс, бәлки әдәбиятниң милләт үчүн қанчилик күчлүк васитә екәнлигини көрситиш үчүнла кәлтүрүватимән. Бәдиий иҗадийәт шундақ бир улуқ һәм муқәддәс иш екән, униңға ат үсти қарап, аз әҗир сиңдүрүп, көп мәнпийәт тәләп қилиш һамақәтлик иш дәп ойлаймән. Қисқиси, мавзуни шаир-язғучи өзи ойидин чиқирип әмәс, бәлки милләтниң арзу-арминиға, тиләк-истигигә мунасип әкис әттүрүши керәк. Хуршидәм НИЯЗОВА, Алмута шәһири М.Яқупов намидики 101-мәктәп-гимназияниң мудири: 1. — Язғучи билән китапхан оттурисидики мунасивәтни яхшилаш үчүн язғучи өз әсәрлиридә китапханни қизиқтуридиған, тәрбийәвий әһмийити зор, заман тәливигә толуқ җавап берәләйдиған әсәрләрни яритиши керәк. Шундақла мәктәпләрдә, җамаәтчилик арисида учришишларни, «дүгләк үстәлләрни» пат-пат өткүзүп туруш һаҗәт. Мәктәпләрниң жуқарқи синиплирида нәширдин чиққан йеңи әсәрләрни муһакимә қилиш, әдипләрниң китапханлар билән көпирәк учришип туруши, ойлаймәнки, сөзсиз, язғучи вә китапхан оттурисидики мунасивәтни яхшилайду. Бизниң китапханлиримиз уйғур мәктәплиридин йетилип чиқиду. Биз мана шуни нәзәрдә тутушимиз зөрүр. 2. — Әдәбият – һаят әйниги, хәлиқниң үмүти, ишәнчиси. Мошу нуқтәий нәзәрдин қарайдиған болсақ, әдәбиятимизда 60 – 80-жиллири қәләм тәврәткән шаир-язғучилиримиз көп еди. Лекин заман рәптайиға боламу, билмидуқ, немишкиду, барғансири әдәбиятимизниң һаяттики роли суслишип, яхши әсәр язидиғанларму азийип кетип бариду. Һазирқи яшларниң бәдиий әдәбиятни оқушқа дегән қизиқиши йоқниң орнида. Уларниң иҗтимаий торларға болған һәвәсиму әдәбиятниң һаяттики ролиниң суслишиға тәсир қилмақта. 3. — Әдиплиримиз көпирәк әдәп-әхлақ вә бүгүнки күнниң актуал мәсилилиригә, һаят һәққанийитигә беғишланған һәм балиларниң яш өзгичилиги билән психологиясигә хас әсәрләр язса, келәчәк яшлар үчүн роһий озуқ болар еди. Шаирәм БАРАТОВА, филология пәнлириниң намзити, Алмута шәһири: 1. – Китапханниң меһир-муһәббитигә, иллиқ ихласиға бөлинишни һәрқандақ язғучиниң пешанисигә пүтүлгән амәт сүпитидә қараштуридиған болсақ, буниңдин жигирмә жил илгири иҗат қилған әдипләр бүгүнки күн шаир-язғучилириға қариғанда тәләйлигирәк сезилиду. Чүнки, шу вақитларда улар билән йеза клублирида, мәктәпләрдә турақлиқ учришишларни, семинарларни өткүзүш йолға қоюлуп, көпчилик билән дидарлишишиға мүмкинчиликләр яритилип туратти. Хәлиқму көрнәклик пәрзәнтлирини наһайити сеғиниш һәм зор қизиқиш илкидә қарши алатти. Кейинки жилларда язғучи билән китапхан арисидики мунасивәтниң суслишип қалғанлиғи һәқиқәт. Н.В. Гогольниң «Язғучиниң пәқәт бирла устази бар – у оқурмән» дегән пикрини әскә алидиған болсақ, бүгүнки күн әдиплири устазсиз қалған шагиртни әслитиду. Буниң язғучи үчүн чоң йоқитиш екәнлиги ениқ. Хәлиқниң мәнивий бейишиға, яшларниң аңлиқ тәрбийә елишиға шараит яритидиған мундақ чарә-тәдбирләрни уюштуруш ишлири бүгүнки күндә жут активистлириниң ядидин чиқип қалғанлиғи ечинишлиқ. Қазақстан Җумһурийитиниң Президенти Нурсултан Әбиш оғли Назарбаевниң «Келәчәккә нишан: мәнивий йеңилиниш» намлиқ мақалисида елан қилинған «Туған жер» программиси асасида бу жили җай-җайларда учришишларни уюштуруш ишлириниң қайта җанлиниши язғучи билән китапхан арисидики алтун көрүкниң мустәһкәмлинишигә асас болалайдиғанлиғиға ишинимиз. 2.–Раст, Интернет торлириға болған һәвәс әдәбиятниң җәмийәттики ролиға өз тәсирини тәккүзгән болсиму, амма, һечқандақ техникилиқ васитиләрниң ярдими билән қобул қилинған мәлумат китапниң орнини алмаштуралмайду, йәни оқурмәнгә мәңгүлүк тәсират берип, һәрқандақ вәзийәтни өзичә баһалашқа, тоғра йәкүн чиқиришқа, иҗадий қабилийитини риваҗландурушқа йетиләш ихтидариға егә болалмайду. Һазирқи вақитта йоруқ көрүватқан китапларниң бесим көпчилиги бари-йоқи 500 данә нусхидин ибарәт болсиму, амма уни тарқитиш ишлири хелила қийинға чүшиду. Әдип тәрипидин миң бир мәшәқәтләр билән йезилған китапни өз хираҗитигә нәшир қилип, андин тарқитиш, әлвәттә, асан иш әмәс. Хәлқимиз қачан китапни издәп оқуйдиған дәриҗигә йәткәндила әдәбиятимизниң һаяттики роли үстүнлүккә егә болалайду. Әнди китапларниң сүпитигә тохтилидиған болсақ, бүгүнки нәриқ ихтисади кәң йолға қоюлған заманда һәрким китап чиқириш һоқуқиға егә болуп қалди. Мана бу пурсәтни өз вақтида пайдилинишни көзлигән айрим муәллипләр китап ичидики дунияниң әһмийитидин қәтъий нәзәр, өз өмрини, бесип өткән һаят даванлирини баянлаш яки мисраларни тизип шеирий топламларни барлиққа кәлтүрүш ишлирини бәҗирмәктә. Қутлуқ қәләм қудритиниң пулға бағлинип қалғанлиғи ечинишлиқ. Шуңлашқа бу мәсилә бүгүнки күн китапханлирини қаймуқтуруп, әдәбиятниң һаяттики ролиниң суслишишиға елип кәлмәктә. Әдәбиятниң ролини, ениғирақ ейтқанда, язғучиларниң меһнитини хәлиқ билән вақит өлчәйдиғанлиғи ениқ. Һәқиқий язғучиларниң талантини тән елип, баһасини билидиған, қәдрини сезинидиған вақит келидиғанлиғи, сөзсиз. Жиллар өткәнсири әһмийәтсиз әсәрләрниң өзлүгидин әл арисидин үзүлүп қелиши тәбиий. Лекин шундиму, бүгүнки күндә һәрбир нәшрият йенида тәһрирләр кеңиши қурулған болса, җәмийитимизгә пәқәт салмақлиқ китаплар барлиққа келәр еди. 3. – Һәр дәвирниң өзигә хас тәләп еһтияҗи моҗут. Вақит өткәнсири әдәбий әсәрләргә болған тәләп билән биллә дит-талғамниңму өзгирип туридиғанлиғи мәлум. Җәмийәттә болуватқан йеңилиқ-өзгиришләрни һәрбир язғучи өзичә қобул қилиду әмәсму?! Шуңлашқа, әдипләр қандақла мәсилигә мураҗиәт қилмисун, мукәммәл егилигән материални оқурмәнниң көзқаришиға яндашқан һалда әкис әттүргини тоғра болса керәк. Өз хәлқиниң тарихи, мәдәнийити, турмуш-тирикчилиги, миллий алаһидилиги һаят һәқиқити асасида йорутулуп, һәртәрәплимә тәл-төкүз йезилған әсәр әдәбият мәйданиға һәргиз артуқ болмайдиғанлиғи ениқ. Хуласә шуки, һәқиқий һаятни әкис етип язған әсәр китапханға керәк вә у көпчиликниң көңлидики тәшналиқни қандуриду һәм ундақ әсәр һечқачан топа бесип тәкчидә йетип қалмайду. Қисқиси, һәрбир әсәр миллий роһни ойғитип, милләтни тәрбийиләш қиммити билән өлчиниду. Шу чағдила, язғучи билән китапхан оттурисидики мунасивәтму чоқум яхшилиниду. Демәк, һәрқандақ шараитта роһий байлиқтин айрилмай, хәлқимизниң муң-зариға ортақлишип, дәрдигә дәрман болалиғидәк муһим мәсилиләрни аммивий әхбарат васитилиридә турақлиқ көтирип турушимиз һаҗәт.