- Бизниң сөһбәт
- 24 Шілде, 2012
Йәттисудики дәсләпки билим дәргаһиға мәрһәмәт
Мошу күнләрдә ана мәктивидин учум болуп, мустәқил һаятқа қәдәм бесиватқан миңлиған жигит-қизлар алаһидә һаяҗанлиқ, һәтта тәшвиш-тәһликилик дәқиқиләрни баштин кәчүрүватиду. Сәвәви, улар җумһурийәтниң оттура вә алий оқуш орунлириға һөҗҗәтлирини тапшуруп, синақлардин сүрүнмәй өтүшниң ғеми билән яшаватиду. Буниңдин Яркәнт гуманитарлиқ-техникилиқ колледжида оқушни нийәт қиливатқан тәләпкарларму истисна әмәс.
Мухбиримиз колледжниң уйғур тили вә әдәбияти пәнлириниң оқутқучиси, филолог-алим Һакимҗан ҺӘМРАЕВ билән мошу һәқтә сөһбәтләшкән еди. Төвәндә әйнә шу сөһбәтни елан қиливатимиз.
— Һакимҗан, сөһбитимизни өзиңиз көп жиллардин бери паалийәт елип бериватқан колледжниң өтмүшидин башлисақ?
— Һазирқи пәйттә «Яркәнт гуманитарлиқ-техникилиқ колледжи» дәп атилидиған бу оқуш орни 1929-жили педагогикилиқ техникум болуп ечилған еди. Униңға Сопи Зәрватов намидики уйғур мәктивиниң Алмутидин Яркәнткә көчирилип келиши асас болди. Әшу жиллири Абдулла Розибақиев охшаш хәлқимизниң шанлиқ пәрзәнтлири беваситә ишниң бешида туруп, тәшәббускар һәм тәшкилатчи сүпитидә җанпидалиқ көрсәткәнлиги тарихтин аян. Өмәр Муһәммәдий, Һезим Искәндәров, Летип Әнсәрий вә башқиму шулар кәби онлиған намайәндилиримизниң әҗри сиңип, өчмәс изи қалған қутлуқ һәм тәвәррүк дәргаһ бу. Әйнә шуниңдин бери өткән вақит җәриянида қанчилигән шагиртлар йетилип чиқти десиңизчу! Уларниң арисида илим-пән, әдәбият-сәнъәт, маарип-мәдәнийәт һәм башқиму саһалар бойичә көрнәклик әрбапларниң бар екәнлигини пәхирлиниш билән тилға алған орунлуқ. Қелиплашқан әшу әнъәниләр дәвир тәливигә мувапиқ рәвиштә бейитилип, бүгүнму давамлишип кәлмәктә.
— Колледжниң һазирқи һаят-нәпәсигә тохтилип өтсиңиз?
— Биздә 1995-жилғичә пәқәт икки мутәхәссислик, йәни башланғуч синиплар муәллимлири билән балилар бағчилириниң тәрбийичилири тәйярлинип кәлгән еди. Заманниң өзгирип, тәләп-еһтияҗниң өсүшигә мунасивәтлик, колледж кәң саһалиқ билим дәргаһиға айланди. Илгири келиватқан тил вә әдәбият топлириға қошумчә инглиз тили, тәрҗиманлар бөлүми, йеңи әхбаратлиқ система, информатика, технология, тәнтәрбийә, туризм вә меһманхана хизмити қатарлиқ бөлүмләр ечилди. Булардин ташқири, «Йол хәритиси» программиси даирисидә дөләт тапшурмисиға бенаән, йеңи топлар ечиливатиду. Демәк, колледжниң иш-паалийити бүгүнки җәмийитимиз тәрәққиятиға, униң еһтияҗиға маслаштурулған һалда жүргүзүлмәктә. Пурсәттин пайдилинип, шуниму ейтиш керәкки, һазирқи моҗут 40тин ошуқ топниң тәркивидә 1000дин ошуқ студент қазақ, рус вә уйғур тиллирида күндүзки вә сирттин оқуш бөлүмлиридә тәһсил көрүватиду. Оқутқучиларниң сани йүздин көп болуп, улар алий педагогикилиқ мәлуматқа егә, кәспигә әстаидил берилгән жуқури салаһийәтлик кадрлардур.
— «Уйғур авази» гезитиниң оқурмәнлирини уйғур бөлүминиң қизиқтуридиғанлиғи тәбиий әһвал.
— Жуқурида қәйт қилинғинидәк, педагог-кадрларни тәйярлайдиған, Йәттисудики дәсләпки билим очақлиридин болған бүгүнки колледж Сопи Зәрватов намидики мәктәп асасида ечилғачқа вә тәвәдики миллитимизниң нопус сани инавәткә елинип, әшу жиллардин тартипла уйғурчә оқутуш йолға қоюлуп кәлгән еди. Бу дәстүр шуниңдин бери давамлишиватиду. Раст, арида бир аз үзүлүп қалған чағларму болди. Амма, умумән алғанда, бу йәрдики уйғур бөлүми өз тарихиға егә екәнлиги һәм оқутушниң мол тәҗрибиси топланғанлиғи билән пәриқлиниду.
— Бөлүмниң бүгүнки әһвали һәққидә немиләрни ейтқан болар едиңиз?
— Колледж мудирийитиниң тәшәббуси билән өткән оқуш жилидин етиварән, 25 студент бюджет һесавиға билим еливатиду. «Уйғур тили вә әдәбияти пәнлириниң муәллими» мутәхәссислигидин ташқири, «Башланғуч синип муәллими» бөлүминиң ечилиши үчүн тәйярлиқ көрүлмәктә. Мошу мәхсәттә мән 2010-жили Қариғанда, 2011- вә 2012-жиллири Астана шәһәрлиридә болуп өткән мәхсус семинарларға қатнишип кәлдим. Шундақла «Уйғур тили вә әдәбияти пәнлириниң муәллими» мутәхәссислигиниң дөләт стандарти билән типлиқ оқутуш программисини түзүп чиқишқа иштрак қилдим. Бирақ буниң биләнла мәсилә һәл қилинди, дейишкә болмайду. Биз дучар болуватқан бир қатар қийинчилиқларниң бар екәнлигини йошуралмаймиз. Алди билән, уйғур тиллиқ мутәхәссис-кадрларниң йетишмәйватқанлиғини тәкитлимәкчимән. Биология, химия, информатика, тарих, җәмийәтшунаслиқ пәнлири бойичә муәллимләр йоқ. Дәрисликләр билән қошумчә қураллар, колледжларға бәлгүләнгән методикилиқ қолланмилар, тест соаллириниң топламлири тапчил.
— Йеңи оқуш жилиға тәләпкарларни қобул қилиш һәм униң тәртип-қаидилири һәққидә чүшәнчә бәрсиңиз, артуқчилиқ қилмиса керәк?
— Колледжға оттура мәктәпни вә 9-синипни тамамлиғанлар қобул қилиниду. Буниң үчүн һаҗәтлик һөҗҗәтләр билән қошумчә әхбаратни мону телефонлар арқилиқ елишқа болиду: 8 (72831) 5-61-85 яки 8-701-375-30-71. «Яман ейтмай, яхшилиқ йоқ», дегән гәп бар хәлқимиздә. Гезитимиз арқилиқ, әгәр тәләп билән еһтияҗ болмиса, һазир моҗут болған вә кәлгүсидә ечилғуси бөлүмләрниң өз паалийитини тохтитип, йепилип қелиши еһтималдин жирақ әмәс екәнлигини алаһидә тәкитлимәкчимән. Колледжда тәһсил көрүшкә ат үстидә қарап, «келәчиги йоқ» дегәндәк, гәп-сөзләрни таритип жүргәнләрму учришиду. Мундақ коча гәплиригә җававән бүгүнки күндә уйғур мәктәплиридә ишләватқан педагогларниң арисида бизниң сабиқ шагиртлиримизниң аз әмәс екәнлигини атап өтүш купайә болса керәк. Башқа саһалардиму хизмәт қиливатқанлар аз әмәс. Пурсәттин пайдилинип, бизгә бәзи бир тәшкилий мәсилиләрдә қол учини созуп келиватқан «Инайәт» ассоциациясигә миннәтдарлиқ билдүргүм келиватиду. Ахирида «Йәттисудики дәсләпки билим ордисиға мәрһәмәт!» демәкчимән.
Сөһбәтләшкән
Нурәхмәт ӘХМӘТОВ.
Яркәнт шәһири.
518 рет
көрсетілді0
пікір
