• Әхбаратлар еқими
• 18 Наурыз, 2021

Мәртивилик устаз

Сабирәм ӘНВӘРОВА,
«Уйғур авази»

 «Биз оқуған заманниң устазлири қандақ еди, һә?.. Кочидин көрүп қалсақ, алдидин өтүштин әйминәттуқ. У заманларда тахта билән бордин башқа һечнемә болмисиму, һәр мавзуни мейимизгә қуюп берәтти. Интернетсизла дәрисни чоңқур чүшәндүрәтти. Мана, һәқиқий муәллимләр...». Навада өйүмиздә мәктәп һәққидә гәп қозғалса болди, ата-анамниң һекайиси мана шундақ башлиниду. Андин һәр устазини бөләкчә тәвриниш билән әскә алиду улар. Бүгүнки муәллимләрни камситқанлиғим әмәс, кеңәш дәвридики тәртип-интизам күчлүк болдиму, әйтәвир, шагиртлириниң қәлб төридин орун алған шу устазларға дегән һөрмәт башқичә... Бүгүнки мақалимизниң қәһримани Светлана Әхмәтова мана шундақ устазлар җүмлидиндур.
2019-жилниң бүгүнкидәк гөзәл баһар пәслидә истедатлиқ устаз Светлана Мәсимқизи бақилиқ болди. Аңлиқ һаятини мәрипәт саһасиға бәхш әткән устазниң өлүми аилиси вә туққанлириғила әмәс, бәлки у билим бәргән шагиртлириғиму еғир кәлгини раст. «Мениң устазим болған» дәп мәрһумниң исмини мәғрурлиниш билән тилға алидиған оқуғучилиридин һәр саһаниң мутәхәссислири йетилип чиққан. 
Хош, «муәллим» дегән шу улуқ намиға кир чүшәрмәй, қизиғидин қийинчилиғи мол кәсипниң жүкини көтирип, кәйнидин өчмәс из қалдурған Светлана Әхмәтованиң бебаһа әмгиги һәққидә мақалә тәйярлаш мәхситидә мәрһумниң йолдиши Нурвәг Сейитовни издәп бардуқ. Узун жиллар рәһбәрлик хизмәтләрни атқуруп, бу күнләрдә һөрмәтлик дәм елишқа чиққан салаһийәтлик мөтивәрниң исми оқурмәнлиримизгә яхши тонуш дәп ойлаймиз. Чүнки гезитимизда Нурвәг Сейитов һәққидә бир әмәс, бирнәччә мақалә йоруқ көргән. Қисқиси, бу новәт рәпиқиси Светлана Мәсимқизи һәққидә қәләм тәвритидиғанлиғимизни аңлиған мөтивәр интайин хурсән болди. 
– Амал қанчә, көзи тиригидә кәлгән болсаңлар, көңли бир яйрап қалған болар еди рәмәтликниң. Шундиму, қутлуқ босуғимизға қәдәм ташлиғиниңлар үчүн қәбирдә бир еғинап турғанду мәрһум, – дедидә, тәкчидин жилларниң ялдамисиға айланған альбомлирини чиқарди. Андин сарғайған сүрәтләргә қарап, рәпиқиси һәққидә сөзләп бәрди. 
– Светлана 1942-жили Ғалҗат йезисида муәллимләр аилисидә дунияға кәлгән. Атиси Мәсим Әхмәтов һәм аниси Турахан Мәшүровалар мәрипәтчиләрдин болуп, дадиси Мәсим ихтиярий рәвиштә Улуқ Вәтән урушиға атлинип, җәң мәйданида көз жумған. Аниси Турахан урушқа кәткән уруқ-туққанлириниң балилирини асрап, партия комитетиниң кативи, ферма йетәкчиси болуп әмгәк қилған. Светлананиң ейтип беришичә, уруш жиллири аниси Турахан өйидики он йәттә адәмгә тамақ тәйярлаттекән, – дәп сөз башлиди сөһбәтдишимиз. 
Светлана Мәсимқизи Ғалҗат йәттә жиллиқ вә Кәтмән оттура мәктивини тамамлап, 1959-жили Қазақниң Абай намидики педагогика институтиниң биология факультетиға оқушқа чүшүп, уни 1964-жили утуқлуқ пүтириду. Қолиға диплом елип, ана жутиға қайтип кәлгәндин кейин, Ғалҗат оттура мәктивигә биология пәниниң муәллими болуп ишқа орунлишиду. Яш педагог яшларға заман тәливигә мувапиқ билим бериш үчүн көп издинип, тиришчанлиғиниң нәтиҗисидә кәсип йолида көплигән утуқларни қолға кәлтүриду. Мәсилән, 1983-жили «Қазақ ССР Маарип әлачиси» атилиду. Аиләвий сәвәпләргә бағлиқ, 1985-жилдин етиварән иш-паалийитини М.Һәмраев намидики Чарин оттура мәктивидә давамлаштуруп, 1990-жилғичә, йәни таки һөрмәтлик дәм елишқа чиққанға қәдәр мәзкүр билим юртида устазлиқ қилиду. 
– Светлана өз кәспигә чоңқур муһәббәт бағлиған мутәхәссис еди. Қәйәрдила ишлимисун, һәрдайим униңға оқуғучи қизлар билән ишләшни тапшуратти. «Қиз тәрбийиси – милләт тәрбийиси» дәйдиғу, Светлана өзигә қошумчә жүкләнгән ушбу мәсъулийәтлик ишниң һөддисидин чиқалиди. Үлгилик ишларниң дәвәтчиси болди. Бир сөз билән ейтқанда, шагиртлириниң қәдирлик устазиға айланди, – деди һөрмәтлик дәм елишқа чиққандин кейинму Светлана Әхмәтовани шагиртлириниң пат-пат издәп келип, һалидин хәвәр елип турғанлиғини ейтқан Нурвәг Сейитов. 
Шуниң билән қатар у билим бәргән оқуғучилардин һәр саһаниң қабилийәтлик мутәхәссислири йетилип чиққанлиғини қәйт қилғач, бирқанчисини атапму өтти... Устазниң бар байлиғи шагиртлири әмәсму. Светлана Мәсимқизи оқуғучилириниң утуғини аңлиса, хошаллиқтин беши көккә йәткәндәк болуп, бәкму мәғрурлинатти. 
Светлана Әхмәтова хизмитидә һөрмәтлик вә қабилийәтлик устаз, аилисидә үлгилик келин, вападар яр, меһриван ана болди. Йолдиши Нурвәг Сейитов билән үлгилик аилә қуруп, дунияға икки оғул, икки қиз пәрзәнт елип кәлди. Балилириниң барлиғи алий билимлик, Бәхтинур, Бәхтихан исимлиқ икки қизи – ана изини басқан муәллимләр. Оғуллиридин Маликҗан – инженер-механик, һәрбий хизмәттә ишләп пенсиягә чиқса, юрист оғли Мәһәмәтҗан һазир тиҗарәт билән шуғуллиниду. 
– Светлана келин болуп чүшүп, бемар анамға келин әмәс, худди қизидәк интайин яхши қариди. Мениң хизмитимгә бола, өйүмиздин меһман үзүлмәтти. «Свердлов» намидики колхоз наһийәдә әң илғар егилик, «Социализм» колхози болса, әң жирақ һәм чәттики егилик болғанлиғи үчүнму, меһманлар көп келәтти вә миннәтлик түрдә қонуп қалатти. У заманларда йезиларда һазирқидәк меһманхана, кафелар тамамән йоқ. У чети Кремльдин, җумһурийәтниң вә вилайәтниң биринчи башчилири Светлананиң дәстихинидин дәм-туз тартти. У тамаққа уста вә меһмандост еди. Шуңа, босуғимиздин атлиғанлар биз яққа қайта йоли чүшсә, чоқум Светлананиң әтигәнчейини ичиш үчүн өйимизгә қәдәм тәшрип қилатти. Өз вақтида бүйүк сәнъәткарлардин Қуддус Ғоҗамияров, Султан Рәзәмов, Роза Бағланова, Бибигүл Төлегенова, Нурбүви Мәмәтова, Зенәт Әкбәрова өйүмиздә меһман болған. Қисқиси, Светланиниң дәстихинидин ким еғиз тәгмиди дәйсиз... – дәп мәрһум аялиниң меһмандостлуқ хислитиниму мәмнунлиқ билән гепигә қошти бу күнләрдә он бир нәврә, үч чәврә сөйгән Нурвәг Сейитов. 
Уйғур наһийәсиниң маарип саһасиниң тәрәққиятиға салмақлиқ үлүш қошқан Светлана Мәсимқизиниң әмгиги баһалинип, «Уйғур наһийәсиниң Пәхрий граждини» аталди. Устазниң әмгигини язмақ оңай, амма язғидәк әмгиги бар устаз болмақ тәс. «Дипломи бар» устазлар көпәйгән җәмийитимиздә Светлана Әхмәтовадәк «мәртивилик» устазларни әсләш –бизниң пәрзимиз.