• Әхбаратлар еқими
• 01 Желтоқсан, 2021

Ихтисадий һәмкарлиқ тәшкилатиниң саммити

27-28-ноябрьда Қазақстан Җумһурийитиниң Премьер-министри Асқар Мамин Түркмәнстан пайтәхти Ашхабад шәһиридә иш бабидики сәпәрдә болуп, Ихтисадий һәмкарлиқ тәшкилатиниң XV саммитиға қатнашти.
Қазақстан Премьер-министри саммитта сөзгә чиқип, Ихтисадий һәмкарлиқ тәшкилатиға (ИҺТ) әза әлләр оттурисида транспорт дәһлизлирини вуҗутқа кәлтүрүшни тәклип қилди. Асқар Маминниң тәкитлишичә, транспорт дәһлизлири бир-бири билән риқабәтләшмәй, бәлки бир-бирини толуқтурулайду.
– Бу болса, ИҺТ әзалири ихтисатлириниң турақлиқ өсүшидә асаслиқ роль ойнайду, – деди Қазақстан Премьер-министри.
Асқар Мамин өз сөзидә ИҺТқа әза 10 мәмликәтниң йәттисиниң деңизға чиқиш йолиниң йоқ екәнлигини атап көрсәтти.
– Пәқәт 2021-жилниң 10 ейи ичидила Қазақстан территорияси арқилиқ Мәркизий Азия, Парс қолтуғи вә Европа әллиригә бир миллион контейнерлиқ жүк тошулди. Әйнә шуниңға бағлиқ транспорт дәһлизлирини вуҗутқа кәлтүрүш мәмликәтлиримиз ихтисатлириниң турақлиқ өсүшидә асаслиқ роль ойнайду, – дәп тәкитлиди Премьер-министр вә транспорт дәһлизлири тармиғини бирлишип башқурушниң Тәшкилат қатнашқучилириниң һәм ихтисадий, һәм мәдәний алақилирини хелә күчәйтидиғанлиғини қошумчә қилди.
– Тарихий Ипәк йолиниң тиклиниши ИҺТ әллириниң территориялири арқилиқ өтидиған Европа һәм Азия оттурисидики кона ихтисадий вә транспорт йоллирини йеңилиғандила мүмкин болиду. Тәшкилатниң транзит иқтидарини техиму тәрәққий әткүзүш тосалғулуқларни йеникләштүрүп, логистикилиқ системиларниң бирлишиш механизмлирини мукәммәлләштүрүшкә бағлиқ ишларни тәләп қилиду. Барлиқ саһаларни тәрәққий әткүзүш үчүн транспорт вә логистикилиқ һәмкарлиқниң әһмийәткә егә екәнлигини һесапқа алған һалда, ИҺТ Транспорт кеңишини қурушни тәклип қилимиз, – деди Асқар Мамин.
Премьер-министрниң тәкитлишичә, Қазақстан кейинки тоққуз айда ИҺТқа әза башқа әлләр билән сода көләмини 31 пайиз көпәйтти.
– ИҺТ кативатиға қатнашқучи әлләр оттурисида сода иқтидарини көпәйтиш мәхситидә йол хәритисини тәйярлашни тәклип қилимән, – дәп қошумчә қилди Асқар Мамин.
У шундақла аграр саһада ИҺТ иқтидарини пайдилиниш дәриҗисиниң төвән екәнлигини вә Тәшкилатниң озуқ-түлүк бехәтәрлиги программисини тәйярлашниң муһим һесаплинидиғанлиғини атап көрсәтти.
Ихтисадий һәмкарлиқ тәшкилатиниң саммитиға Түркмәнстан, Әзәрбәйҗан, Иран, Қирғизстан, Өзбәкстан, Пакстан, Таҗикстан, Түркия Президентлири – Гурбангулы Бердымухамедов, Илхам Әлиев, Ибраһим Раиси, Садыр Жапаров, Шавкәт Мирзияев, Ариф Алви, Эмомали Рахмон, Реджеп Тайип Эрдоған қатнашти.
Саммит йәкүни бойичә Ашхабад декларацияси қобул қилинди, шундақла бәш номинация бойичә ИҺТ мукапатлирини тапшуруш мәрасими өткүзүлди. «Тарих, мәдәнийәт, әдәбият вә тәсвирий сәнъәт» номинациясидә Қазақстанда антропология пәниниң асасини салғучи, тарих пәнлириниң доктори, Қазақстан Җумһурийити Миллий пәнләр академиясиниң академиги, Болон академиясиниң мухбир әзаси Оразақ Исмағулов ғалип чиқти.
Қазақстан Премьер-министри Асқар Мамин Ихтисадий һәмкарлиқ тәшкилати саммитиниң даирисидә Түркмәнстан Президенти Гурбангулы Бердымухамедов билән учришип, музакириләрни өткүзди.
Мәлумки, Ихтисадий һәмкарлиқ тәшкилати – регионлуқ дөләтләрара ихтисадий тәшкилат. У 1985-жили қурулған. ИҺТқа Иран, Пакстан, Түркия, Әзәрбәйҗан, Авғанстан, Қазақстан, Қирғизстан, Өзбәкстан, Таҗикстан вә Түркмәнстан кириду.