- Әхбаратлар еқими
- 20 Қараша, 2019
Тәрәққият йезидин башлиниду...
2009-жили Тунҗа Президентимиз – Елбасы Нурсултан Әбишоғли Назарбаевниң тәшәббуси билән қобул қилинған «Дипломмен — ауылға» дөләт программисиниң мәхсити – йезиларда хизмәт қилидиған яшларни қоллап-қувәтләш. Ениғирақ ейтсақ, йезиларда яшап, хизмәт қилишни халайдиған саламәтлик сақлаш, билим бериш, мәдәнийәт, спорт, ветеринария вә иҗтимаий саһаниң мутәхәссислиригә 70 АҺК (айлиқ һесап көрсәткүч) миқдарида дәсләпки ярдәм пулини вә һаҗәтлигигә қарап турушлуқ өй сетивелиши үчүн 0,01 пайиз билән 15 жилға несийә бериш арқилиқ яшларни рәғбәтләндүрүштин ибарәт болди.
Сабирәм ӘНВӘРОВА,
«Уйғур авази»
Хәлиқниң турмуш сүпитини яхшилап, дөләтниң иҗтимаий-ихтисадий тәрәққиятини риваҗландуруш үчүн әң алди билән ишсизлар қатарини азайтиш керәк. «Дипломмен — ауылға» программисиниң асасий мәхситиму шу. Йәни, ишсиз яшларни йезиларға җәлип қилип, иш билән тәминләш арқилиқ йезилардики билимлик яш кадрларниң санини көпәйтиш.
Елбасы ейтқандәк, тәрәққиятниң түп-томури йезилардин башлиниду. Демәк, келәчигимизниң капалити болған яшлиримизниң йезиларниң тәрәққияти үч тәр төкүши – парлақ келәчигимиз үчүн ясиливатқан чоң бир қәдәм десәк, хаталашмаймиз.
2009-жили қолға елинип, әсли орунлиниш муддити 2012-жилғичә бәкитилгән «Дипломмен — ауылға» программиси бүгүнки күнгә қәдәр өз давамини тапмақта. Чүнки мәзкүр программа хәлиқниң ишәнчисигә еришип, яшлиримиз үчүн яхши бир мүмкинчиликкә айланди. Интернеттики мәлуматларға асаслансақ, ушбу программа бойичә өйлүк болуватқан яш мутәхәссисләрниң жилдин-жилға көпийиватқанлиғини байқаймиз. Сөзүмизгә дәлил сүпидә ахирқи 4-5 жилниң нәтиҗисини қараштуруп көрәйли. Дөләт бюджетидин 2016-жили 2 892 мутәхәссискә 8,6 миллиард тәңгә, 2017-жили 3412 мутәхәссискә 11 миллиард, 2018-жили 3 786 мутәхәссискә 13,7 миллиард тәңгә сәрип қилинипту.
Хулләс, ҚҖ миллий ихтисат вице-министри Ермек Алпысов үстимиздики жилниң август ейида болуп өткән мәтбуат конференциясидә сөзлигән сөзидә «Дипломмен — ауылға» программисиниң әмәлгә ашурулушиға бағлиқ ахирқи йеңилиқларни атап өткән. Вице-министр 2019-жилниң 1-июлидики мәлуматларға асасланған һалда, 2 527 мутәхәссисниң өй елиши үчүн 9,1 миллиард тәңгә миқдарида несийә алғанлиғини хәвәрлигән еди. Қисқиси, 2019-жили «Дипломмен — ауылға» программиси асасида 3 908 яш мутәхәссискә өй елиши үчүн 14,8 миллиард тәңгә көләмидә несийә бериш планланған.
Саһалар турғусидин алғанда, программиға қатнашқан мутәхәссисләрниң умумий санидин 42 745 адәм (71,2%) билим бериш саһасида, 12 705 адәм (21,1%) саламәтлик сақлаш саһасида, 1 604 (2,7%) – мәдәнийәт, спорт – 863 (1,4%), иҗтимаий саһада – 483 (0,8%) вә агросанаәт саһасида 1 665 (2,8%) адәм хизмәт қиливетипту.
Хош, бу умумий мәлуматлар. Елимиздә 2 миңдин ошуқ йеза округи бар. Уларда яшайдиған хәлиқниң сани 8 миллиондин ашиду. Җүмлидин тилға елинған 2 миңдин ошуқ йеза округиниң он төрти Уйғур наһийәсидә орунлашқан. Өз новитидә «Дипломмен — ауылға» программисиниң Уйғур наһийәсидә орунлиниши һәққидә билиш үчүн наһийәлик Ихтисат вә бюджетлиқ планлаш бөлүминиң башлиғи Мирзалим Исмайиловқа йолуққан едуқ. У төвәндикиләрни ейтип бәрди:
– «Дипломмен — ауылға» программиси билән наһийәгә кәлгән яш мутәхәссисләргә 70 АҺК миқдарида дәсләпки ярдәм пули берилди. Мәлумки, 2019-жилниң июль ейидин башлап Тунҗа Президентимиз – Елбасы Н.Ә. Назарбаевниң Яшлар жилиға бағлиқ бу көрсәткүчни 100 айлиқ һесап көрсәткүчкә йәткүзүш һәққидики қарари қобул қилинди. Өй сетивелиш үчүн 2010-жили 630 АҺК тәң мәбләғ берилсә, 2011-жилниң 1-июлидин башлап 1500 АҺҚқа йәтти. Турушлуқ өй сетивелиш үчүн несийә 15 жилға 0,01 пайизлиқ мөлчәрлимә билән берилип кәлмәктә. Бу яшлиримиз үчүн ейтарлиқтәк йеникчилик екәнлигини етиварға алғинимиз дурус. Хизмәткә қобул қилинған мутәхәссис несийә яки дәсләпки ярдәм пулини алғандин башлап кам дегәндә 3 жил наһийәмиздә хизмәт қилиши шәрт. 2019-жили 25 яш мутәхәссискә 4 миллион 419 миң тәңгә дәсләпки ярдәм пули вә 15 яш мутәхәссискә 56 миллион 813 миң тәңгә көләмидә несийә қараштурулди. Мошу жилниң 9 ейида 25 яш мутәхәссискә 4 миллион 419 миң тәңгә дәсләпки ярдәм пули, 15 яш мутәхәссискә 56 миллион 227 миң тәңгә несийә берилди. Дәсләпки ярдәм пулини алған 25 адәмниң он алтиси билим бериш саһасида, алтиси саламәтлик сақлаш саһасида, иккиси мәдәнийәт саһасида, бири ветеринария саһасида әмгәк қилмақта. Несийәгә өй сетивалған 15 адәмниң он бири билим бериш саһасиниң, үчи саламәтликни сақлаш, бири ветеринария саһасиниң мутәхәссислири.
Мақалимизниң ахирида Уйғур наһийәсигә «Дипломмен — ауылға» программиси бойичә келип, ишқа орунлишип, өйлүк болған яш мутәхәссисләрниң пикрини йезишни тоғра көрдуқ. Шуларниң бири Альмира Розахунова, Илия Бәхтия намидики 3-Чонҗа уйғур оттура мәктивиниң башланғуч синип муәллими: 
– Алий оқуш орнини тамамлиғандин кейин, дәсләпки иш-паалийитимни Алмута шәһириниң Мәсим Яқупов намидики 101-мәктәп-гимназиясидә башлидим. Яш мутәхәссис сүпитидә «Дипломмен — ауылға» дөләт программисиниң утумлуқ тәрәплирини аңлиғандин кейин, көп ойланмай туғулуп өскән тәвәгә қайтиш қарариға кәлдим. Шундақ қилип, 2015-жилниң сентябридин башлап Илия Бәхтия намидики 3-Чонҗа уйғур оттура мәктивигә ишқа орунлишип, 2016-жилниң июль ейида «Дипломмен — ауылға» программиси билән һөкүмәттин 3 миллион 187 миң тәңгә несийә елип, өйлүк болдум. Шу тапта хошаллиғимда чәк болмиди. Чүнки йеңидин иш башлиған яш хадимниң бирдин “путиға туруп кетиши” тәс. Башқичә ейтқанда, «Дипломмен — ауылға» программисини чүшәнмәй туруп, өй сетивелиш мән үчүн қуруқ хам-хиял еди. Лекин мәзкүр программа мениң хиялимни әмәлиятқа айландурди. Бүгүнки күндә турақлиқ хизмитим һәм шәхсий өйүм бар. Буниң үчүн дөлитимизгә, Елбасыға вә Президентимизға миннәтдарлиғим чәксиз. Өз новитидә мәнму кәспиимгә садиқ әмгәк қилидиған болимән.
Йәнә бир сөһбәтдиши – 2-Чонҗа оттура мәктивиниң муәллими Айғаным Қанапия. У Шуңқар йезисиниң келини. Бүгүнки күндә йолдиши вә икки балиси билән Чонҗа йезисида истиқамәт қилиду.
– Мән «Дипломмен — ауылға» программиси асасида 2018-жили өйлүк болдум, – дәйду Айғаным. Һөкүмәттин 0,01 пайиз мөлчәрлимиси билән 3 миллион 600 миң тәңгә несийә алдим. Бир жилдин буян ейиға 20 миң тәңгә әтрапида несийә төлимәктимән. Муәллимләрниң һазирқи мааши билән қараштурсақ, 20 миң тәңгә һеч гәп әмәс.
«Дипломмен — ауылға» программисиниң арқисида наһийә мәркизидин өй алдим. Бу – дөләтниң яшларға дегән ғәмхорлуғи. Һазир йешим жигирмә алтидә. Өй үчүн алған несийәм 2033-жили түгәйду. У чағда мән 40 яшта болидекәнмән. Әндики пәйттә маңа жүкләнгән мәҗбурийәт – наһийәниң тәрәққияти үчүн әмгәк қилип, елимизниң гүллинишигә өз һәссәмни қошуш.
Җәмләп ейтқанда, «Дипломмен — ауылға» дөләт программисиниң һечбир камчилиқ тәрипини көрүп турғинимиз йоқ. Дәсләпки ярдәм пулини елишму, несийәгә қол йәткүзүш, өйлүк болушму, яшлиримиз үчүн қолайлиқ. Йәнә келип, мундақ мүмкинчилик елимиздики барлиқ саһаниң мутәхәссислиригә бериливатқини йоқ. Шуңа, билим бериш, саламәтликни сақлаш, мәдәнийәт, спорт, ветеринария вә иҗтимаий саһа мутәхәссислири үчүн бу бир бәхит десәк, ашуруп ейтқанлиқ болмас. Қанчилик узун йол болушидин қәтъий нәзәр, һәрқандақ сәпәр дәсләпки чамдамдин башлиниду. Шундақ екән, әмгәк йолини йезилардин башлиған мутәхәссисләр һәргиз йәрдә қалмайду...
– Алий оқуш орнини тамамлиғандин кейин, дәсләпки иш-паалийитимни Алмута шәһириниң Мәсим Яқупов намидики 101-мәктәп-гимназиясидә башлидим. Яш мутәхәссис сүпитидә «Дипломмен — ауылға» дөләт программисиниң утумлуқ тәрәплирини аңлиғандин кейин, көп ойланмай туғулуп өскән тәвәгә қайтиш қарариға кәлдим. Шундақ қилип, 2015-жилниң сентябридин башлап Илия Бәхтия намидики 3-Чонҗа уйғур оттура мәктивигә ишқа орунлишип, 2016-жилниң июль ейида «Дипломмен — ауылға» программиси билән һөкүмәттин 3 миллион 187 миң тәңгә несийә елип, өйлүк болдум. Шу тапта хошаллиғимда чәк болмиди. Чүнки йеңидин иш башлиған яш хадимниң бирдин “путиға туруп кетиши” тәс. Башқичә ейтқанда, «Дипломмен — ауылға» программисини чүшәнмәй туруп, өй сетивелиш мән үчүн қуруқ хам-хиял еди. Лекин мәзкүр программа мениң хиялимни әмәлиятқа айландурди. Бүгүнки күндә турақлиқ хизмитим һәм шәхсий өйүм бар. Буниң үчүн дөлитимизгә, Елбасыға вә Президентимизға миннәтдарлиғим чәксиз. Өз новитидә мәнму кәспиимгә садиқ әмгәк қилидиған болимән.
Йәнә бир сөһбәтдиши – 2-Чонҗа оттура мәктивиниң муәллими Айғаным Қанапия. У Шуңқар йезисиниң келини. Бүгүнки күндә йолдиши вә икки балиси билән Чонҗа йезисида истиқамәт қилиду.
– Мән «Дипломмен — ауылға» программиси асасида 2018-жили өйлүк болдум, – дәйду Айғаным. Һөкүмәттин 0,01 пайиз мөлчәрлимиси билән 3 миллион 600 миң тәңгә несийә алдим. Бир жилдин буян ейиға 20 миң тәңгә әтрапида несийә төлимәктимән. Муәллимләрниң һазирқи мааши билән қараштурсақ, 20 миң тәңгә һеч гәп әмәс.
«Дипломмен — ауылға» программисиниң арқисида наһийә мәркизидин өй алдим. Бу – дөләтниң яшларға дегән ғәмхорлуғи. Һазир йешим жигирмә алтидә. Өй үчүн алған несийәм 2033-жили түгәйду. У чағда мән 40 яшта болидекәнмән. Әндики пәйттә маңа жүкләнгән мәҗбурийәт – наһийәниң тәрәққияти үчүн әмгәк қилип, елимизниң гүллинишигә өз һәссәмни қошуш.
Җәмләп ейтқанда, «Дипломмен — ауылға» дөләт программисиниң һечбир камчилиқ тәрипини көрүп турғинимиз йоқ. Дәсләпки ярдәм пулини елишму, несийәгә қол йәткүзүш, өйлүк болушму, яшлиримиз үчүн қолайлиқ. Йәнә келип, мундақ мүмкинчилик елимиздики барлиқ саһаниң мутәхәссислиригә бериливатқини йоқ. Шуңа, билим бериш, саламәтликни сақлаш, мәдәнийәт, спорт, ветеринария вә иҗтимаий саһа мутәхәссислири үчүн бу бир бәхит десәк, ашуруп ейтқанлиқ болмас. Қанчилик узун йол болушидин қәтъий нәзәр, һәрқандақ сәпәр дәсләпки чамдамдин башлиниду. Шундақ екән, әмгәк йолини йезилардин башлиған мутәхәссисләр һәргиз йәрдә қалмайду...
468 рет
көрсетілді0
пікір
