• Әхбаратлар еқими
• 30 Сәуір, 2020

Қудрәтлик күч

Шаһимәрдан НУРУМОВ, Қазақстан Җумһурийити Парламенти Мәҗлисиниң депутати, Қазақстан хәлқи Ассамблеяси Кеңишиниң әзаси, җумһурийәтлик Уйғур этномәдәнийәт мәркизиниң рәиси. Бу қетим мән Қазақстан Җумһурийити Парламенти Мәҗлисиниң депутати вә хәлқимизниң алий қанун чиқириш оргинидики йеганә вәкили сүпитидә һәммимизниң сөйүмлүк нәшригә айланған «Уйғур авази» гезити арқилиқ барлиқ қазақстанлиқ уйғурларға йәнә бир қетим мураҗиәт қилишни өзәмниң һәм инсаний, һәм гражданлиқ борчум дәп билдим. «Йәнә бир қетим» дейишимдики сәвәп, гезитимизниң 16-апрель күни чиққан 13-санида мениң «Тәләпләргә қәтъий әмәл қилиш лазим» сәрләвһилик мақаләм елан қилинип, униңда пүткүл дунияниң, җүмлидин мустәқил елимиз – Қазақстан Җумһурийитиниң қелиплашқан җәмийәтлик һаятиға чоң ховуп пәйда қилған таҗсиман вирус пандемияси түпәйли елан қилинған пәвқуладдә әһвал вә карантин тәләплиригә қәтъий риайә қилишимиз керәклигини, шундақла пәвқуладдә әһвал вә карантин түпәйли Парламенттиму җиддий өзгиришләр йүз берип, депутатлар корпуси жирақтин ишләш тәртивигә өткәнлиги тоғрилиқ тәпсилий язған едим. Әнди бу қетим Парламенттики паалийитим тоғрилиқ әмәс, бәлки әмәлий һәққанийитимиздин келип чиқиватқан вә шәхсән өзәм «күн тәртивидики муһим мәсилә» сүпитидә баһа бериватқан бүгүнки күнниң әһмийәтлик вақиәлиригә мунасивәтлик пикримни изһар қилишни тоғра көрдүм. Елимиз Президенти Қасым-Жомарт Тоқаевниң новәттики, йәни мошу дүшәнбидики билдүрүшидә қәйт қилинғинидәк, һеликәм таҗсиман вирус кесили түпәйли дуниядики әһвал мурәккәп пети қалмақта. Вирус жуқтурғанлар сани күн санап көпийиватиду, әпсус, вапат болғанларму хелә нурғун. Елимиз мисалидин сөз қилсақ, бу вабаниң алдини елиш үчүн мисли көрүлмигән чариләрни қолланғинимизға қаримай, таҗсиман вирус жуқтурғанларниң сани үч миңдин ашти, вапат болғанларму аз әмәс. Әгәр пәқәт бирла Алмутида бу кесәлгә дучар болғанлар саниниң миңдин ешип кәткинини инавәткә алсақ, әһвалниң биз пәрәз қилғандинму хелә мурәккәп екәнлигигә көз йәткүзимиз. Әгәр эпидемия аммивий характерға егә болмиса, елан қилинған пәвқуладдә әһвал 11-майда пүтиду, Қазақстан карантинниң аддийлаштуруш режимиға өтиду, барлиқ регионларда карханилар өз ишини җанландурушқа башлайду. 1-майдин тартип Алмута – Нур-Султан авиарейси әслигә кәлтүрүлиду. Йәнә май ейидиму кирими аз қазақстанлиқлар 42 500 тәңгә алиду. Қисқиси, Дөләт рәһбири тәкитлигинидәк, һазирқидәк җиддий әһвалда һәрбир граждан дөләтниң диққәт нәзәридә болиду. Барлиқ санитарлиқ нормиларни сақлиған һалда, балилар оюн мәйданчилириға бериш мәсилиси қарилиду. Билдүрүштә мана мошуниңға охшаш чариләр түпәйли карантин режимини пәйдин-пәй әмәлдин қалдуруш көздә тутулған. Шундақ болсиму, йәнила карантин тәләплиригә қәтъий риайә қилишни һечқачан, һәрқандақ пәйттә әстин чиқармаслиғимиз лазим. Бүгүнки күн әмәлияти «Сақланғанни сақлаймән» ибарисини йәнә бир қетим ядимизға салиду. Әл бешиға чүшкән мундақ еғир күнләрдә биз бир-биримизгә болған сәмимийлик билән меһир-шәпқәтни ениқ сезишимиз керәк. Бу тоғрилиқ гәп қилғанда, миңлиған меһир-шәпқәтлик инсанлар көз алдимизға келиду, уларниң турмуш-тәминати начар адәмләргә нисбәтән көрситиватқан маддий ярдими, йәни ғәмхорлуғи алаһидә мәдһийигә мунасип. Президентимиз тәкитлигәндәк, «Вирусқа қарши күрәшни барлиқ қәһриманлар – медиклар, полиция хадимлири, һәрбий хизмәтчиләр, пидаийлар мәмликимиздә айрим монументқа лайиқ». Уларниң вирусқа қарши күрәштики паалийитини мәдһийиләш — қазақстанлиқ вәтәнпәрвәрликниң ярқин бир көрүнүши. Вақти келип, улар тоғрилиқ нә-нә әсәрләр барлиққа келиду: китаплар йезилиду, кинолар чүширилиду. Әл ағзида дастан болуп тарилиду. Тарихтин билимизки, әл бешиға буниңдинму еғир күнләр чүшкән. Батур хәлқимиз у синақлардин сүрүнмәй өтти, бизму бүгүнки хәтәрни, сөзсиз, шәрәп билән йеңип чиқимиз. Нәқ шундақ болидиғанлиғиға һечқандақ гуман йоқ. Пәқәт чидамлиқ вә төзүмлүк керәк. Һөкүмитимиз тәрипидин яритиливатқан ғәмхорлуқму нәқ шуни – чидамлиқ билән төзүмлүкни көздә тутиду: кичик вә оттура тиҗарәт субъектлири үчүн көрүлгән йеникчилик чарилири, вақитлиқ айлиқ маашидин айрилған шәхсләрни маддий қоллап-қувәтләш, һәтта һаятида һечқачан мааш алмиған адәмләргиму әң төвән айлиқ миқдарида иҗтимаий ярдәм пулини төлиши – дөләтниң гражданлириға болған һәқиқий ғәмхорлуғиниң ярқин бир ипадисидур. Аләм таҗсиман вирус чаңгилида қелип, хатирҗәмлигимиз бузулуп, көңлүмизни әндишә қаплиған бир пәйттә, улуқ Алланиң әмри билән мөмүн мусулманлар үчүн хасийәтлик Рамзан ейи башланди. Улуқ Рамзан ейида барчә инсанийәт күтүватқан хәвәрни – таҗсиман вирус аталмиш дәрттин бирәтола қутулғанлиғимизни пүткүл дунияға җакалисун! Җәмийитимиздә қандақ вақиәләрниң садир болушидин қәтъий нәзәр, һечқачан өзгәрмәйдиған вә һечқандақ тосалғулуқ аҗизлитишқа қадир әмәс бир қудрәтлик күч бар, у – миллий бирлик вә хәлиқләр достлуғи. Һә, шу қәдриятлар түпәйли елимиз дуния сәһнисидә өзиниң мунасип орнини егилиди. Тунҗа Президент – Елбасы ейтқандәк, Қазақстанниң байлиғи униң тәбиий ресурслири, йәни газ билән нефть әмәс, бәлки хәлиқләр достлуғи, өзара разимәнлик, җәмийәттики турақлиқ. Мана мошу қәдрийәтләр арқилиқ мустәқил Қазақстан қисқа қәрәл ичидә тәңдиши йоқ тарихий йолни бесип өтти. Хәлиқләр достлуғи дегәндә, қазақстанлиқ вәтәнпәрвәрликниң үлгисини байрақ қилип көтәргән Қазақстан хәлқи Ассамблеяси көз алдимизға келиду. Жирақни пәмләшни билидиған дана Тунҗа Президентимиз – Елбасы Нурсултан Әбишоғли Назарбаевниң тәшәббуси билән қурулған мәзкүр институт бүгүн елимизниң иҗтимаий-сәясий тәрәққиятиниң рәмзигә айланди. Нәқ ҚХА елимиздә истиқамәт қиливатқан барлиқ милләтләрниң бир чаңирақ астида бирлишишигә, миллийлигини сақлапла қоймай, уни техиму тәрәққий әткүзүшигә имканийәт яратти. Шу милләтләрниң бири – биз, уйғурлар. Қериндаш қазақ хәлқиниң бәхтини өз бәхти дәп билгән уйғур Қазақстанниң иҗтимаий-ихтисадий вә мәдәний тәрәққиятиға салмақлиқ һәссисини қошуватиду. Келәчәктиму шундақ болидиғанлиғиға ишәнчим камил. Чүнки биз, уйғурлар, қазақ хәлқи билән томуримиз бир, тилимиз бир, динимиз бир, иман-етиқатимиз бир. Шундақ екән, 1-Май – Қазақстан хәлқи бирлиги күни мубарәк болсун! Улуқ Рамзан ейидики барлиқ ибадәтлиримиз Алла тааланиң қулиғиға челиқип, әтики күнимизниң техиму парлақ болушиға камил ишинәйли, қериндашлар!