• Әхбаратлар еқими
• 16 Наурыз, 2024

Вәтәнпәрвәрлигимиз қени? яки Мәйрәмдин кейинки ойлар

Рашидәм РӘҺМАНОВА,
«Uiğur avazi»

Бийил Хәлиқара аяллар күни әҗайип мәйрәмлик кәйпият илкидә өтти. Сөзсизки, биринчидин, шундақ болушиға һава райиниң көкләм пәслигә хас ечилип кетиши сәвәп болди. Иккинчидин, җай-җайларда «Гүлхан» кәчлири тохтимай өтти. Үчинчидин, кочиларда дәрия-дәрия гүлләр билән һәрхил ушшақ-чүшәкләр сетилип, қоллириға соғилар тутмиған инсан қалмиди. Һә, бирнәччә күн берилгән дәм елишму көңлүмизни хуш қилди. Мәйрәм өтүп, зөрүр ишлар билән сиртқа чиқишқа мәҗбур болдум. Бирақ әтрапни көрүп, жүригим моҗуп кәтти. «Вәтәнпәрвәрлигимиз қени?» Немишкә биз өз өйүмизни шунчә харлаймиз? дегән ойлар бешимға қонувалди. Өйгә қайтип кәлгәндин кейин болса, торбәтлирини варақлап, соалимға җавап издәшкә кириштим.
Интернет йеңилиқлиридин мәлум болушичә, 7-8-норуз күнлири Алмутидики гүл сатқучилардин қалған әхләт вә қалдуқларниң миқдари бир ай бойи ташланған әхләт көләмидин бирнәччә һәссигә ешип чүшүпту. 9-норуз күни шәһәр тазилиғини назарәт қилип, тәртипни тәминләйдиған хизмәт хадимлири күндики ишини қоюп, пәвқуладдә һасил болған сода-сетиқ орунлирини тазилашқа вә җәмийәтлик җайларни санитарлиқ тәләпләргә мувапиқ һаләткә кәлтүрүшкә мәҗбур болупту.
Йәнә торбәтлирини варақлидим. Бу йәрдики мәлуматларни көрүп, қорқуп кәттим. Қазақстан территориясигә әң көп әхләт вә қалдуқ ташланған 111 дөләтниң ичидә 30-орунда туридекән. Бу – интайин ечинишлиқ әһвал, әлвәттә. Чүнки, бизниң елимиздәк тәбиий мәнзирилик байлиқлири билән пәриқлинидиған йәр камдин-кам учрайду. Әнди Алмутидики қалаймиқанчилиқ билән камчилиқниң ақивити шәһәрдики һава вә суниң булғинишиға елип келиватиду. Өзимиз турмақ, әтрапимиздики һайванатларму, бағ-варан вә гүлстанлиқларму паскина су ичип, булғанған һавадин нәпәс еливатиду. Экологларниң ейтишичә, елимиздә проблема интайин нурғун. Җүмлидин, чоң ишләпчиқириш орунлиридин чиқиватқан қалдуқлар жилдин-жилға пәқәт өсүватиду. Шәһәргә һаҗәт миқдарда дәл-дәрәқ олтарғузулмайватиду. Конириған автомашиниларму һавани бузуватиду.
Бәхтимгә яриша, Италия, Түркия охшаш тәрәққий әткән дөләтләр билән хошна Өзбәкстан елини көрүп келиш мүмкинчилигигә ериштим. Чегара атлап, елимизгә қайтип киришим биләнла, әтрапқа қарап, һөкүрәп жиғлиғум кәлди. Вәтинимгә ичим ағрип кәтти. Чүнки дога-дога болуп көплигән чақиримларға созулған әхләтханиларни көрүп, қорқуп кәттим. Мабада, поезд билән маңсиңиз, елимиздики паскиничилиқниң чегаримиздин чамдам өтүпла башлинишиға көз йәткүзисиз. Өйдин чиқсақму, паркқа дәм елиш үчүн барсақму, һәрхил қалдуқларни учритимиз. Һәтта, чоң йолда кетип берип, автомашиниларниң деризисидин тамака қепиниң, қалдуғиниң, һәтта целлофан пакет вә пластикилиқ ботулкиларниң учуп чиқишиниму учритимиз. Шу вақитта әриксиз бешимизға ой келиду. Күндин-күнгә ағриқ түрлириниң көпийиши, пәрзәнтлиримизниң қатил болуп кетиши, қериндашлиқ һис-туйғулириниң йоқилиши – бизниң мәдәнийәтсизлигимизниң ақивити әмәсму? Қазақстанлиқ қериндашлар, қени бизниң вәтәнпәрвәрлигимиз? Мошундақ тәртип-интизамимиз билән биз қандақ қилип Йеңи Қазақстанни қуримиз? Пәрзәнтлиримиз – бизниң келәчигимиз дәймиз. Қени, бизниң униңға дегән ғәмхорлуғимиз? Биз уларға қандақ тәбиәтни қалдуримиз? «Күндә тазилинип туридиған әмәс, бәлки қалдуқ вә әхләт ташланмайдиған өй таза» дегән сөзләр бар хәлиқ еғизида. Шундақ екән, әтрапимизға дәл-дәрәқ тикип, һойла вә кочилиримизни тазилиқта тутайли!