• Асасий мақалилар
• 11 Мамыр, 2022

Президент Түркиядә сәпәрдә болди

Қазақстан Президенти Қасым-Жомарт Тоқаев Рәҗәп Тайип Эрдоғанниң тәкливигә бенаән Түркиядә дөләт сәпири билән болди.
Түркия пайтәхтиниң «Эсенбога» хәлиқара аэропортида Қазақстан лидерини Түркия вице-президенти Фуат Октай, Анкара губернатори Васип Шахин вә бирқатар рәсмий шәхсләр күтүвалди.
Қазақстан Президентиниң Түркия Җумһурийитигә дөләт сәпири заманивий түрк дөлитиниң асасини салғучи, Түркияниң тунҗа президенти Мустафа Кемал Ататүркниң мәқбәрисини зиярәт қилиштин башланди.
Дөләт рәһбири Аныткабир мәқбәрисини көздин кәчүрди, андин кейин Пәхрий меһманлар китавиға әсләтмә үчүн тиләклирини йезип қалдурди. Қасым-Жомарт Тоқаев қериндаш түрк хәлқигә чоңқур һөрмәт билдүрүп, униңға хатирҗәмлик вә гүллиниш тилиди.
Қазақстан Президенти икки мәмликәт оттурисидики достлуқниң мәңгү болуп, һәмкарлиқниң кәлгүсидиму күчийидиғанлиғиға ишәнчә билдүрди. 
Гүл қоюш мәрасимиға шундақла Қазақстан рәсмий делегациясиниң әзалири қатнашти.
Қазақстан Президенти Қасым-Жомарт Түркиягә қилған дөләт сәпири даирисидә Рәжәп Тайип Эрдоған билән музакириләрни өткүзди. 
Музакириләр башлиништин авал Президент сарийида рәсмий қарши елиш мәрасими болуп өтти. Пәхрий қаравул башлиғи икки мәмликәт лидериға рапорт берип, Қазақстан вә Түркия гимнлири орунланғандин кейин Қасым-Жомарт Тоқаев вә Рәҗәп Тайип Эрдоған рәсмий делегацияләр әзалирини тонуштурди.
Мәрасимдин кейин тар даиридики учришиш болуп өтти. Дөләт рәһбәрлири Қазақстан-Түркия стратегиялик шериклигиниң кәңдаирилик мәсилилирини муһакимә қилип, сәясий, сода-ихтисадий вә мәдәний-гуманитарлиқ саһаларға алаһидә диққәт бөлди. Шундақла аләмшумул вә регионлуқ күн тәртивидики мәсилиләр қаралди.
Қасым-Жомарт Тоқаев Эрдоғанға қериндаш Түркия Җумһурийитигә сәпәр билән келишкә тәклип қилғанлиғи үчүн миннәтдарлиқ билдүрди вә уни Қазақстанға тәклип қилди.
Өз новитидә Түркия лидери Қасым-Жомарт Тоқаевқа тәклипни қобул қилип, Анкариға кәлгәнлиги үчүн тәшәккүр изһар қилди вә бийил күздә Қазақстанни зиярәт қилиш тәкливини қобул қилди.

Андин кейин Түркия Президентиниң қараргаһида Қасым-Жомарт Тоқаев вә Рәҗәп Тайип Эрдоған рәсмий делегацияләр әзалириниң қатнишиши билән музакириләрни өткүзди.
Тәрәпләр Қазақстан вә Түркия оттурисидики стратегиялик шерикликни техиму тәрәққий әткүзүш истиқбалини әтраплиқ муһакимә қилди. Сода-ихтисадий, инвестициялик вә мәдәний-гуманитарлиқ һәмкарлиқни күчәйтишкә чоң диққәт бөлүнди.
Икки дөләт рәһбәрлири шундақла хәлиқара вә регионлуқ күн тәртивидә турған муһим мәсилиләр һәм хәлиқара тәшкилатлар даирисидики өзара һәрикәт бойичә пикирләшти. 
Қасым-Жомарт Тоқаев Түркия Президентиға сәмимий қобул қилғанлиғи үчүн миннәтдарлиқ билдүрди. Қазақстан Президенти өзини қериндаш түрк диярида өз йерида жүргәндәк һис қилидиғанлиғини, Түркияни болса, биздә иккинчи өй сүпитидә қобул қилидиғанлиғини атап көрсәтти.
­– Һазир Түркия сәясий, иҗтимаий-ихтисадий вә мәдәний-гуманитарлиқ тәрәққиятта чоң утуқларға йәтти. Түркия регионлуқ вә аләмшумул әһмийәткә егә мәсилиләрни һәл қилиштики активлиғи һәм қәтъийлиги түпәйли дуниявий мәйданда мунасип орунни егилиди. Шу мунасивәт билән Сизгә, һөрмәтлик Эрдоған җанаплири, хатирҗәмлик вә күчлүк Түркияни қуруш планлирини әмәлгә ашурушта муваппәқийәт тиләймән. Қазақстан үчүн Түркия Евразия қитъәсидики әң муһим вә ишәшлик шерикләрдин болуп һесаплиниду. Мәмликәтлиримиз вә хәлиқлиримиз оттурисидики умумий тарихқа вә роһий мирасқа асасланған мунасивәтләр тәрәққий етишни давамлаштуруп, стратегиялик шериклик дәриҗисигә чиқиватиду. Сизниң сәмимий достлуқ вә қериндашлиқ мунасивитиңизни қазақ хәлқиниң «Достлуқ байлиқтин әла, бирақ достлуқтин әла байлиқ йоқ», дегән дана сөзи ярқин ечип көрситиду, – деди Қазақстан Президенти.
Дөләт рәһбири мәмликәтлиримиз оттурисида дипломатик мунасивәтләр орнитилғиниға 30 жил толғанлиғини әслитип өтүп, бүгүнки күндә Түркияниң елимизниң йетәкчи сода шериклириниң бири болуп һесаплинидиғанлиғини атап көрсәтти.
– Түркия Қазақстанниң йетәкчи бәш сода шеригиниң бири. Мәмликәтлиримиз оттурисидики өзара товар айлиними жилдин-жилға өсүватиду. 2021-жилда у бәш миллиард доллардин ешип кәтти. Биз бу сүръәтни төвәнләтмәй, уни 10 миллиард долларғичә йәткүзүшимиз керәк. Түркия шундақла бизниң чоң 10 инвесторимизниң бири болуп һесаплиниду. У Қазақстан ихтисадиға төрт миллиард доллардин ошуқ бөлди. Қазақстан Түркия ихтисадиға бир миллиард доллардин ошуқ инвестиция салди. Кейинки икки жилда Қазақстанда 16 инвестициялик лайиһә әмәлгә ашурулди. Мәмликитимиздә йешил ихтисат, IT-технологияләр, космос паалийити, санаәт ишләпчиқириши охшаш саһаларни тәрәққий әткүзүш үчүн чоң иқтидар моҗут. Силәрни мошу саһаларда бирлишип ишләшкә тәклип қилимән. Биз түркиялик инвесторларниң барлиқ тәшәббуслирини қоллап-қувәтләшкә вә улар үчүн яхши шараит яритишқа тәйяр, – деди Қасым-Жомарт Тоқаев. 
Өз новитидә Түркия лидери икки мәмликәт оттурисидики мунасивәтләрни йеңи дәриҗигә елип чиқишқа тәйяр екәнлигини вә Қазақстанда жүргүзүлүватқан ислаһатларни қоллап-қувәтләйдиғанлиғини билдүрди.
– Биз өзара һәрикитимизни кәңәйтилгән стратегиялик шериклик дәриҗисигә елип чиқимиз. Түркия вә Қазақстан – умумий тарих, тил, дин вә мәдәнийәткә асасланған мустәһкәм риштиләр бағлаштуруп туруватқан икки қериндаш мәмликәт. Түркия хәлқи Қазақстандики течлиқ вә турақлиқлиққа чоң әһмийәт бериду. Сизниң Йеңи Қазақстанни қуруш ишидики тәшәббускарлиғиңиз вә қәтъийлигиңиз чоң һөрмәткә мунасип. Мәмликәттә жүргүзүлүватқан миқияслиқ ислаһитиңларни қоллап-қувәтләймән, – деди Рәҗәп Тайип Эрдоған.
Музакириләр давамиида мәһсулат ишләш вә қайта ишләш, қурулуш вә аграр-санаәт комплекси саһалирида бирләшкән лайиһиләрни әмәлгә ашуруш мәсилилири тәпсилий муһакимә қилинди. Шундақла транспорт-транзит шериклигини күчәйтиш вә Транскаспий    хәлиқара транспорт маршрутини хелә толуқ пайдилиниш тоғрилиқ сөз болди. 
Шуниң билән бирқатарда рәқәмләштүрүш, илғар технологияләр, туризм вә билим саһалиридики һәмкарлиққа диққәт бөлүнди. Қазақстанда Түркияниң чоң техникилиқ алий оқуш орунлириниң шөбилирини ечиш тәкливи оттуриға қоюлди.
Президентларниң пикричә, болуп өткән музакириләр йәкүни икки мәмликәт оттурисидики көпқирлиқ мунасивәтләрни кәңәйтилгән шериклик дәриҗисигә елип чиқиш үчүн истиқбал ачиду. 
Музакириләр йәкүни бойичә бирқатар муһим һөкүмәтләрара келишимләр имзаланди.
Андин кейин Қазақстан Җумһурийити вә Түркия Җумһурийитиниң Президентлири аммивий әхбарат васитилириниң вәкиллири үчүн брифинг өткүзди.
Қасым-Жомарт Тоқаев Анкараға қилған икки күнлүк дөләт сәпири даирисидә шундақла Қазақстан-Түркия бизнес-форумиға қатнашти вә мәмликәтниң чоң тиҗарәтчилири билән бирқатар учришишларни өткүзди.