• Асасий мақалилар
• 16 Қараша, 2022

Алмутида иш бабидики сәпәрдә болди

Дөләт рәһбири Қасым-Жомарт Тоқаев мошу һәптидә Алмутида иш бабидики сәпәрдә болди. 
Дөләт рәһбири иш бабидики сәпири даирисидә Алмутида Changan, Chery вә Haval автомобильлирини ишләпчиқириш заводиниң қурулушини башлап бәрди. Президентқа кәлгүсидә автомобиль ишләп чиқиридиған завод лайиһисиниң паспортини вә макетини тонуштурди. Карханини 2024-жилниң төртинчи кварталида ечиш планлиниватиду.
Аstana Group рәһбири Нурлан Смағулов ишләпчиқириш беналири мәйданиниң 100 миң квадрат метрдин ешип кетидиғанлиғини тәкитлиди. Үч автомобильниң һәрбири үчүн айрим кәпшәләш вә қураштуруш цехлирини селиш планланмақта. 
Завод пайдилинишқа берилгәндин кейин униң қувити жилиға 90 миңдин ошуқ автомобиль ишләпчиқириш имканийитини бериду. Инвестицияләрниң умумий миқдари 100 миллиард тәңгидин ошуқ мәбләғни тәшкил қилиду. Astana Motors компаниясиниң карханилирида 2 200 иш орнини вуҗутқа кәлтүрүлиду.
Президент лайиһә билән тонушқандин кейин завод ишчи-хадимлири билән сөһбәтләшти. 
– Бу мәмликитимиз үчүн наһайити керәк лайиһә. Уни әмәлгә ашурушта муваппәқийәт тиләймән. Бийил ХХҖ рәиси Ши Жиңпинниң Қазақстанға қилған сәпири вақтида биз мошу лайиһиниму муһакимә қилған едуқ. Бүгүн биз нәтиҗини көрүватимиз – уни әмәлгә ашуруш башланди, – деди Қасым-Жомарт Тоқаев.
Шуни қошумчә қилимизки, завод машиниларни ишләпчиқиришни башлиғанда қазақстанлиқлар уларни имтиязлиқ автонесийә бериш программиси бойичә сетивелиш имканийитигә егә болиду.
Дөләт рәһбири чаршәнбә күни җәнубий пайтәхт җамаәтчилиги билән учрашти.
Президент өз сөзидә Алмутиниң мәмликәтниң баш рәмзлириниң бири болуп һесаплинидиғанлиғини тәкитлиди. 
– Алмута һәқлиқ рәвиштә бизниң муқәддәс Мустәқиллигимизниң тимсали. Нәқ мошу йәрдә Суверенитет тоғрилиқ декларация имзалинип, Қазақстанниң Мустәқиллиги елан қилинди. Алмута мәмликәт тәғдирини бәлгүлигән башқиму муһим вақиәләрни хатирисидә сақлайду. Алмута –Вәтинимизниң ишчанлиқ, роһий, мәдәний-илмий вә туристик мәркизи. Алмутини Қазақстанниң баш рәмзлириниң бири, дәп аташқа болиду. Шуңлашқа мән шәһәрниң тәрәққий етишиға вә униңда қолайлиқ яшаш үчүн шараит яритилишиға алаһидә әһмийәт беримән – деди Президент.
Дөләт рәһбири шәһәрдә санаәт вә бизнесниң актив тәрәққий етиватқанлиғини қәйт қилди.
– Мәһсулат ишләш санаити (өсүш 13,9%) вә инвестициялик активлиқ иҗабий көрсәткүчкә асасий һәссә қошуватиду. Жил бешидин тартип шәһәр ихтисадиға 930 миллиард тәңгә хусусий инвестиция (өсүш 20% дегидәк) җәлип қилинди. Тиҗарәтчилик изчил тәрәққий етиватиду – кичик вә оттура тиҗарәт субъектлириниң сани жил бешидин тартип 30 пайиз көпәйди. Шәһәр турғунлиринң нурғун қисми мошу саһада бәнт, – дәп хәвәр қилди Президент. 
Қасым-Жомарт Тоқаевниң тәкитлишичә, бүгүнки таңда барлиқ инвестицияләрниң 70 пайизға йеқини үч саһаға – қозғалмас мүлүккә, санаәт вә содиға тоғра келиду. Амма ихтисатниң төвән диверсификациялиниши шәһәрликләр кириминиң өсүшиниң асталишиға елип келиватиду. 
– Шәһәр «оттура кирим қилтиғи» аталмишқа чүшүп қалди, униңдин чиқиш үчүн ихтисатни чоңқур диверсификацияләш зөрүр. Мәһсулат ишләш санаитини, туризмни, IT-секторни вә креатив индустрияни тәрәққий әткүзүшкә диққәт бөлүш лазим. Риқабәтчиликни рәғбәтләндүрүш, инвестицияләрни җәлип қилиш вә әмгәк үнүмини җиддий ашуруш зөрүр. Шәһәр шараитида мәһсулат ишләш санаитини тәрәққий әткүзүш җәриянларни жуқури автоматлаштуруш вә рәқәмләштүрүш арқилиқ экологиялик һәм ихчам технологияләрни пайдиланған һалда әмәлгә ашурулуши керәк. Алмутиниң индустриал зонисиниң вә «Алатау» Инновациялик технологияләр паркиниң иқтидарини толуқ дәриҗидә әмәлгә ашуруш лазим. Бу йәрдә миңдин ошуқ ишләпчиқириш орнини җайлаштуруп, 20 миңдин ошуқ иш орнини вуҗутқа кәлтүрүш планлиниватиду, – деди Қасым-Жомарт Тоқаев. 
Президент дунияниң нурғунлиған мегаполислирида креатив индустрияниң ихтисадий өсүшни һәрикәткә кәлтүргүчи күч болуп һесаплинидиғанлиғини тәкитлиди. Бу йөнилиштә Алмута җумһурийәттә лидер һесаплиниду. 

– Бүгүнки таңда бизниң талантлиқ гражданлиримиз бу саһада чәт әлләрдә кәң тонулмақта. Биз уларниң нәқ өз мәмликитимиздә өзлирини көрситиши үчүн шараит яритишимиз шәрт. Һазирниң өзидә Қазақстанниң креатив секторида 19 миңдин ошуқ компания ишләватиду. Буниңда мәмликәтниң барлиқ IT-компаниялириниң 40 пайиздин ошуғи Алмутиға орунлашқан. Мегаполис рәқәмлик технологиядин пайдиланғучиларни җәлип қилғучи мәркәзгә айланмақта. Гражданларниң иҗадий тәшәббуслирини әмәлгә ашуруш үчүн йеқинқа вақитта шәһәрдә креатив мәркәзләр вә кластерлар ишқа қошулиду. Мән һакимлиқниң 10 миллиард тәңгилик дәсләпки капитал билән шәһәрлик венчурлуқ фонд қуруш идеясини қоллап-қувәтләймән. Бу лайиһини әмәлгә ашуруш үчүн шәхсий мәбләғни җәлип қилиш муһим, – дәп тәкитлиди Қасым-Жомарт Тоқаев.
Дөләт рәһбири шундақла Алмутида узақтин созулуп келиватқан тиқилишлар проблемисини биртәрәп қилиш керәклигини тәкитлиди. Президент буниң үчүн заманивий рәқәмлик технологияләрни вә чоң мәлуматларни пайдилинишни тәклип қилди. 
– Шәһәрликләрниң турмуш сүпитини вә паравәнлигини турақлиқ ашуруш Алмутиниң муһим әвзәллиги болуп һесаплиниду, буниңға көп җәһәттин йол-транспорт системисиниң нәтиҗидарлиғи тәсир қилиду. Көп саатлиқ тиқилишларда вақитни бекарға йоқитиш пәқәт гражданларниң кәйпияти вә саламәтлигигә сәлбий тәсир қилипла қоймай, бәлки шәһәр ихтисади һәм экологиясигә сезиләрлик зиян кәлтүрүватиду. Шуңлашқа «шәһәр адәмләр үчүн» принципини әмәлгә ашуруш имканийитини беридиған уйғун вә тәңпуң йол-транспорт комплексини вуҗутқа кәлтүрүш муһимдур. Һәр күни Алмута йоллириға, транзит жүк тошуш транспортини қошуп һесаплиғанда, 700 миңдин ошуқ автомашина чиқиду. Бу еқим жилдин-жилға көпәймәктә. Шуңлашқа һакимлиқ дайим трафикни оптималлаштуруш тоғрилиқ ойлиниши, заманивий рәқәмлик технологияләрни вә нурғун ахчини пайдилиниши, йол қатнишини башқурушниң әқлий системилирини җарий қилиши шәрт, – деди Дөләт рәһбири. 
Қасым-Жомарт Тоқаев учришишта январь вақиәлири тоғрилиқ йәнә бир қетим әслитип өтти. 
– Январь вақиәлири алдида мәмликәттики вәзийәтни қәстән кәскинләштүргән адәмләр болди. Улар җәмийитимизни бөлүш-парчилаш мәхситини көзләп, түрлүк усуллар билән адәмләрдә наразилиқ кәйпият пәйда қилди. Шуңлашқа уларниң көпчилиги йүз бәргән январь паҗиәси үчүн җавапкәрдур. 
Алмута һәқлиқ йосунда Мустәқиллигимизниң тимсали. Чүнки улар вәзийәтниң кәскинлишиватқанлиғини вә қалаймиқанчилиқниң күчийиватқанлиғини очуқтин-очуқ көрүп, әксичә, адәмләрни кочиларға вә мәйданларға чиқишқа чақирди, шуниң арқилиқ униңсизму мурәккәп вәзийәтни кәскинләштүрди. 
Бирақ җәмийәтлик дружиниларға бирләшкән миңлиған, мүмкин һәтта он миңлиғаан адәмләр түрлүк объектларни күзәтти, булаңчиларға қарши турди. Пидаийлар һәрбий хизмәтчиләр билән полиция хадимлирини иссиқ тамақ билән тәминлиди, – дәп тәкитлиди Президент. 
Президент шундақла башқиму проблемиларға тохтилип, уларни һәл қилиш бойичә бирқатар тапшурмиларни бәрди. Шундақла Алмутини техиму тәрәққий әткүзүш бойичә тәклипләрни оттуриға қойди.
Учришишта бирқатар шәһәр турғунлири дөләт мукапатлири билән тәғдирләнди. 
Дөләт рәһбири иш бабидики сәпири даирисидә Ахмет Байтурсыновниң музей-өйини зиярәт қилди. Андин кейин мутәпәккүргә орнитилған ядикарлиқни ечиш мәрасимиға қатнашти.