• Шеирлар
• 25 Сәуір, 2024

Дәрия кәби бу өмүр өтәр...

Абдуғопур ҚУТЛУҚ

Өмүр
Өмүр айға охшайду һәҗәп,
Гаһи толуп, азиду гаһи.
Гаһи қаһ-қаһ күлдүргән билән,
Гаһи езәр жүрәкни аһи.

Өмүр Айға охшайду, амма,
Биләлмидуқ Айниң сирини.
Мән билимән дегини билән
Һечким билмәс өләр йерини.

Әқил йәтмәс сирлиқ аләм бу,
Билсәк, билдуқ миңдин бирини.
Бесорақ
Аял нәфил розисин тутса,
Рава болмас әрдин бесорақ.
Яхши хотун ерин пир тутса,
Яман хотун қилиду сорақ.

Яхши аял әрниң армини,
Әргә өмүр тиләйду узақ.
Әргә янар униң ямини,
Ундақларчүн қурулған дозақ.

Яманларни ери йәклисә,
Ели йәкләп, қилиду мазақ.

Җүптиң – дөлитиң
Бу җаһанниң әсли раһити,
Яхши болса җүптиң – дөлитиң.
Яман болса җанниң апити,
Яхши болса янда сөлитиң

Яхши болса, қенип күләрсән,
Кәлмисиму күлүш мөритиң.
Яман болса түтәп өләрсән,
Кәлмисиму өлүш новитиң.

Ашнисиниң аяқ астида 
Хар боп қалар сениң сүритиң…

Өтнә аләм
Әҗдатни яманлап һәргиз таш атма,
Таш атсаң, әвлатлар саңа оқ атар.
Бу пани дунияда муһәббәт, нәпрәт,
Шатлиқ вә қайғудәк яшайду қатар.

Бирәвни сатсаң гәр, сетилдим дәвәр,
Бирәвму бир күни бир йәрдә сатар.
Бу өтнә аләм, бу қисас қиличи.
Биләглик петичә, ғилапта ятар.

Бирәвгә қилдиңму, көрәңләп кәтмә,
Қилмишиң көксүңгә хәнҗәр 
                                                 боп патар.

Яхши 
Яқа юртта тәхт талашқандин,
Өз елимдә харлиғим яхши.
Мени унчә яман демәңлар,
Мениңмичу барлиғим яхши.
Мал-дунияға ишқ бағлимай,
Әлгә ашиқ-зарлиғим яхши.
Әл бешиға еғир күн чүшсә,
Көтәргили нарлиғим яхши.
Достлиримға барлиғим яхши,
Дүшминимгә дарлиғим яхши.

Һалаллиқ
Яхшилиқтин көпқу яманлиқ,
Бу дунияни басқач һарамлиқ.
Шуңа һәқчүн белин бағлиған.
Һалалларға йоққу арамлиқ.

Һалал болсаң, һәқ гәпни ейтип,
Қип қойисән һәтта қарамлиқ.
Һәсрәт чекип өтәркән күнүң,
Гәр ярилип қалсаң ярамлиқ.

Бу дунияни басқач һарамлиқ,
Һалалларға йоқкән арамлиқ.

Арман
Тепилмиса бирәр жутум су,
Тепилмиса бирәр бурда нан.
Керәк болса, қан сатимән – қан!
Амма-лекин сатмаймән виждан.

Ярилиштин яр маңа иман,
Яқа юртта у маңа дәрман.
Әл қатари көрсәм елимни,
Қалмас еди жүрәктә арман.

Қалған ишниң кари чағлиққу,
Болса болди әзиз баш аман.

Дост
Достқа қәст қилсаң навада,
Һеч киши демәс дурус.
Достни дост сатса мабада,
Тил кесәр екән Қабус.

Достни биз ярдин әзиз дәп,
Қолиға туттуққу тост.
Достқа қәст қилғанни көрүп,
Мени өлтүрди номус!

Сени яв өлтүрсә, достум,
Мени дост өлтүрди – дост…

Һәйһат
Кимләр келип, кимләр кәтмигән,
Кимдин-кимгә қалмиған аләм.
Өзи тойса, көзи тоймастин,
Нечүк сәрсан болиду адәм?

Аләм дегән шатлиқ билән ғәм,
Мән көрмидим адәмни беғәм.
Яхшиларға ярашмиғини
Һәйһат, маңа қилиду әләм.
Бу бевапа аләмгә көйүп, 
Қилма һәргиз кирпигиңни нәм.

Худа сақлисун
Үзүлмисә бағлардики гүл,
Егисидин әгәр бесорақ.
Ағримиса бу назук көңүл,
Ундақ әлдә яшаш яхширақ.

Әгәр болса дилиң беарам,
Гәр тапмиса бу көңүл арам.
Яшашта нә мәна бар, достум,
Һалал ишиң туюлса һарам.
Ундақ күндин Худа сақлисун,
Боп қелиштин бирәвгә қарам.

Инсап
Қиямәтниң бәлгүсиму бу,
Адәмләрдә қалмиди инсап.
Қериндашлар сотта сөришип,
Қилишмиған қалмиди һесап.

Җаһан җадур, су ичкән өлүп,
Оға ичкән жүриду шу тап.
Йәр, су, һава булғинип кәтти,
Ана бетап, һамилә бетап.

Таамларда бурунқи тәм йоқ,
Әнди кимгә қилимиз хитап?!

Сиғиниш
Сиғинсам атамға дилдин сиғинай,
Яратқан шу мени Худадин қалса...
Өзәмдин өзгидин нечүк ғәм қилай,
Җенимни алса гәр, у Аллаһ алса.

Бирәвниң немишкә садиғиси кетәй,
Бирәвләр пүтмисә маңа қош қанат.
Бирәвгә немишкә мән тазим етәй,
Бирәвләр боптиму мәнчүн икки қат?!
 
Сиғинсам анамни дайим яд етәй,
Ишимму оңшилар роһи болса шат.

Тәғдир
Дәрия кәби бу өмүр өтәр,
Өмүр – дәрия, артқа ақмайду.
Киши һәр күн яхшилиқ күтәр,
Амма тәғдир аңа бақмайду.

Ярилиштин тәтүр бу тәғдир,
Қақ дегәнгә қанат қақмайду.
Қизиқлиғи яққини билән,
Қирсиқлиғи униң яқмайду.

Амәт кәлсә көрәңләп кәтмә,
Дәп: бешимда чақмақ чақмайду…
Өмүрниң завали
Бу дунияға қандақ туғулса,
Шундақ кетәр адәм өмүрдин.
Сәндә меһир-шәпқәт болмиса,
Пәрқиң барму таштин, төмүрдин.

Туғулғандин өлгичә таки,
Киши ғәмдин болмайду хали.
Өзин күтүп жүрүштин көрә,
Дуния қоғлап қалмайду һали.

Униңсизму қисқа өмүрниң,
Бу аләмдә көпқу завали…

Ишәнчә
Икки нәрсигила ишәнчим зордур,
Икки нәрсигила бардур етиқат. 
Икки нәрсә, бәлки, дәрсән немидур,
Бири Аллаһ, бири у бәргән талант.

Мени һәр қәдәмдә талай баладин
Мени – бир сақлиса, Худа сақлиди.
Рәқип яман атлиқ қилса ялидин,
Мени бир ақлиса – шеирим ақлиди.

Шүкри, йеға яғса яндин, таладин,
Зиғирдәк виждани барлар яқлиди.

Тәләй дегән
Бәхит қуши қонса қолуңға,
Чиң тут, учуп кетиши бардур.
Тәләй дегән бевапа ярдәк,
Ялған қучуп йетиши бардур.

Ярилиштин ушбу дунияниң,
Сахтилиққа четиши бардур.
Амәт дегән алдамчи ярдәк
Сөйүп туруп сетиши бардур.

Көзүң кәтсә ғәпләт уйқиға,
Көксүңгә тиғ етиши бардур.

Һәйранмән
Мән һәйранмән, адәм қәдрини,
Өлчәйдиған болдуқ пул билән.
Кирип қалдуқ халта кочиға,
Нәгә маңдуқ туюқ йол билән.

Адәм әзиз әмәс пул билән,
Байниң кари болмас қул билән.
Әң чоң байлиқ – мәнивий байлиқ!
Мән гадаймәс қуруқ қол билән.

Пули болса, қарға-қузғунни
Тәң дәп болмас шу булбул билән.
Инсап
Болса сәндә инсап-диянәт,
Ғәмғуссидин болисән хали.
Көзлириңгә көрүнәр Айдәк,
Бу җаһанниң һөсни-җамали.

Гәр болмиса инсап-диянәт,
Хали болмас тәшвиштин бешиң.
Һаятиңдин йоқайду ләззәт,
Тапқиниңни чачар қилмишиң.

Диянәтсиз дилға чүшсә дағ,
Жуялмайду ахир көз йешиң.
Нуқсани йоқ Аллаһ әмәсмән,
Адәмму йоқ бирәр нуқсансиз.

Туғулғандин инсан өлгичә
Хали болмас нуқсандин сансиз.

Нуқсандиму нуқсан бар, бирақ
Дуния әмәс һәргиз һесапсиз.
Бирәвгә қәст қилдиңму-пүттүң,
Униң һәққи пүтмәс қисассиз...

Йүсүп Зуләйха 
(Балладилар)
Тонурниң тәптидәк томузди,
Ериқни яқилап келәттим.
Аптапта көйсәм мән мәйлиғу,
Сайини саңила тиләттим.

Мән сени хелә хоп биләттим,
Шәйдамән биләмсән Зуләйха?!
Зуләйха дәрдидә Йүсүптәк,
Кетәйму товлап ва дәриха!

Оқ болай мабада болсаң я,
Немишкә кейиктәк қачисән?
Кәтмәнни тәһий қип созулсам,
Ипардәк хуш пурақ чачисән.

Түнлири уйқумни ачисән,
Көрдүм мән он сәккиз йешиңда.
Мән тутқан оғақниң әкси бар,
Қийилған еһ, қундуз қешиңда.

Сайивән болай мән бешиңда,
Қийнамсән Йүсүпни шунчиму?
Өзәңни қачурма анчила,
Вақ йәтсә ечилар ғунчиму.

Бағри таш боламду мунчиму?
Тутмидим қолуңниң учини.
Тутмидим бир қетим белиңдин,
Йә көзгә илмамсән сучини?!

Һәр ахшам әгиймән кочини,
Қечишиң һаядин биләттим.
Аһ, шундақ хияллар қойнида,
Ериқни яқилап келәттим.

Нәйләйин шорлуқкән пешанәм,
Кәлгәнкән оқ илан изимдин.
Ачидәк нәштирин санчиди,
Миң әпсус, сәл төвән тизимдин.

Разимән шу сөйгән қизимдин,
Кәтмәндә тизимни кәс дедим.
Зәһири тариса тенимгә,
Кәс дедим, күн көрмәк тәс дедим.

Кәс дедим, кәсмәслик қәс дедим,
«Кәсмәймән!» – деди у йелинип.
Кирпиккә есилған йешидин,
Қалғанди көйүши билинип.

Жүригим кәткәндәк тилинип,
Туюлғач, кәс дедим ялвуруп.
Чапсам мән өзәмниң путини,
Зуләйха кәткәнди аһ уруп.

Маңалмас боп қалдим дәс туруп,
Мәҗнунтал бәргигә қараймән.
Яприғин Зуләйха чечи дәп,
Бармақни тағақ қип тараймән.

Ейтқин тал, мән қулақ салаймән,
Зуләйха үчүн мән раваму?
Тал деди: «Сениңсиз Зуләйха –
Дәрдигә тапалмас даваму.

Ишиқсиз яңримас «Наваму»,
Ишқиңда мәстанә өртинип.
Сабадин йоллапту салимин,
Йүсүпкә йәткүз дәп өтүнүп...».

Дегән чағ висалдин бих үнүп,
Кәлгәнди аяқниң шәписи.
Оңумму, чүшүмму димаққа,
Урулди қизниң хуш нәписи.

Йерилма жүрәкниң қәпизи,
Токумән янсамди әслигә.
Муһәббәт йәткүздиң разимән –
Дилпарә Зуләйха вәслигә.